Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume], October 04, 1900, Image 1

About Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume] (Chicago, Ill.) 1900-1913

Image provided by: University of Illinois at Urbana-Champaign Library, Urbana, IL

                
„ZGOBI* OWHII Z.R.P.
WYCHODZI w KAŻDY CZWARTEK
Biur* derm. Centr. Z.N.P. ml«4tl eig
w domu wtasaym u.o. iftJ 104 W. Dlv|.
etoa »t Chicago. I fl.
Wtulkl* luty w uprawach admln.
Związku o raz koreapondencyr do Za
tkąduCmtr. naiety przesyłać pod adr*
T. *. HEL1NSKI,
KB-104 W. Dirtalon •».. Chicago, Ilia.
Pnotaiy banków*, pocztowe 1 ple
alądze preeeytet uiMjt pod ailrnwm:
M. r AJ1WIKI,
100-104 W. DlTtołon M.. Chicago. Ilia.
Koraapondeocra dotycząca Redakcy i
.Zgody przaaytać Balety )>od adr.
•. BAMZCZEWBKI,
MS-104 W. Divtalon et.. Chicago. Ula.
Wazelkie za4 Hat* w sprawach adnl
Blatrarrjnych „Zgody", ogłuszę* I tt»
bf.t drukarakirh należy adresu w et* do
sekretarza „Zgody":
J. 0ŁBIKSKI.
101 104 W. Dirtsioaat. Chicago. Ula.
ORGAN ZWIĄZKU NARODOWEGO POLSKIEGO W STANACH ZJEDNOCZONYCH PÓŁNOCNEJ AMERYKI.
THE HEEKLY “ZGODH”
ArrKARINU KVERY THU RUDAT
la the offietal organ ot Iht
Poliah National AlUanca. U. ■. V. A.
I. BARSZCZEWSKI, Editor,
OSoe: 102 • 104 Waat Diriaiaa Street
CHICAGO, ILLIIOIS
AU bneiDeoa commanlcatłona ahali
be addreeeed:
The Poliah Weekly .Zgoda**.
108-104 W. Dirliion et.. Chicago, Ilia
Ali communlratione to the Poliah
Nat'1 Alliance ahall be addreeeed:
T. X. HELINSEI, Oen’l Seeretary,
108-104 W. Diyision et.. Chicago, Ilia.
Kok 19
Uwagi o wychowaniu.
Wszystko, co żyje, potrze
buje do życia warunków, po
trzebuje sił, potrzebuje tego,
co mu te siły daje.
Jedną z pierwszych spraw,
^ ^ na które przy wychowaniu
należy zwrócić uwagę, jest
czystość. Prawie żadna,
choćby najuboższa, matka nie
zapomina o kąpielach dziecka,
w pierwszych przynajmniej
tygodniach jego życia; potem
jednak niestety!! ta dbałość o
czystość dziecka, staje się co
raz mniejszą i często można
widzieć dzieci umorusane, z
zakiśniętemi łezkami, czerwo
nym noskiem, pod którym od
ciągłej wilgoci tworzą się
spierzchnięte ślady, jakby ra
ny
Jakże to często można spot
kać dzieci nieuczesane, z brud
nemi uszyma, rękami i noga
' mi czarnemi jak ziemia!
„To pewnie sierotka” myśli
każdy, patrząc na takie brud
ne maleństwo. Tymczasem
nieraz taki mały brudas ma
matkę i dobrą nawet, tylko,
że ta matka nie myśli o tern,
jak jej dziecko wygląda. Praw
da i to, • że dziecko trudno
utrzymać w czystości. Zabru
cze się ono, zamorusa i nie
sposób je upilnować, ale czyż
by choć w części nie można
złego usunąć?
Można i łatwo.
A w jaki sposób?
Oto trzeba, żeby matki wię
cej zwracały uwagi na swoje
dzieci.
A tu przeciwnie, ile razy
można słyszeć: „A idźże mi z
oczu, nie nudź, daj mi chwilę
wytchnienia, a to umęczenie
z temi dziećmi!”
Umęczenie to prawda, ale
też jaka zasługa przed Bo
giem i przed ludźmi, gdy się
dziecko dobrze wychowa!
Niechże sobie każda z tych
narzekających matek przy
pomni, ile to radości doznała
wtedy, kiedy to jej mała Zo
sia albo Wojtuś pierwszy raz
się uśmiechnęły albo powie
działy „mama".
Jak to każda z tych matek
jest dumą, gdy może się po
chwalić swojem dzieciątkiem,
jak to jej miejsca ustępują i
w domu i w kościele, gdy
trzyma dziecko na rękach!
Jak każdy z uszanowaniem
jochyla przed nią głowę, gdy
jest dobrą matką!
Jako matka, każda nawet
najuboższa kobieta jest zrów
nana z najwiokszcmi paniami
świat», bo tak samo może u
kochać swoją dziecinę i tak
samo może się dla niej po
święcać.
Czegożbo matka nie jest w
stanie zrobić dla swego dziec
ka, gdy ono jest chore? Z
jakąż troskliwością czuwa
przy jego kołysce, nie dośpi,
nie doje, życieby swoje odda
ła, aby jemu )>omódz!
Czyż ta sama matka, która
może poświęcić nieprzespane
nocą dla zdrowia twego cizie
ciątka, nie potrafi znaleść
chwili czasu dla tego, co zdro
wiu jest koniecznem i może
zaj>obiedz wielu słabościom, t.
j. dla utrzymania czystości?
Czyste dziecko miłem jest
rodzicom, miłem jest każde
mu obcemu. A jaki to wstyd
każdej matce, gdy ktoś przy
padkiem wstąpi do domu i
zastanie dzieci brudne i roz
czochrane.
„A schowajże się — woła
wtedy — nie rób mi wstydu
— ty brudasie!”
A to często nie dziecko ro
bi wstyd matce, tylko ona
sama sobie.
Dobry gospodarz dba o
czystość swego bydła i czesze
je i myje, a gdyby go się kto
zapytał dlaczego to robi, od
powiedziałby z uśmiechem:
„Jakto dlaczego? dlatego
aby bydełko zdrowe było i
ładne”.
Czyż nieraz nie okazują
matki mniej dbałości o swe
dzieci, niż pilny gospodarz o
swoje bydełko?
I dlaczegóż to? Czyż dziec
ko ma mniej wartości?
O nie! Każdy to wie i czu
je, że syn czy córka ma więk
szą wartość, niż nie wiem ja
kie majątki, ale mimo tego
poświęca się dziecku czasem
mniej starania niż krówce, bo
krówka zaraz marnieje gdy
niema wygody i mniejszy da
je pożytek, a dziecko nawet
nie potrafi się upomnieć o sie
bie.
Nie poskarży się, bo nie li
mie; czasem popłacze,ale się je
zakrzyczy i jakoś tam rośnie
w swojej biedzie, a matka nie
wie nawet, jaką mu krzywdę
wyrządza niedbalstwem i nie
uwagą. Ileż to zdrowia mar
nuje się w tym brudzie, w
tem zaniedbaniu; gdy prze
ciwnie czystość ciała, tak mi
ła oku, przynosi nieporówna
ne korzyści dla zdrowia.
Czyste dziecko aż pachnie,
mówią nieraz ludzie, to praw
da, ono pachnie zdrowiem!
Starszy człowiek, gdy już
rozumie, że czystość potrzeb
ną jest jego zdrowiu, z pew
nością nie zapomni o sobie;
ale cóż ma robić mały dzie
ciak, który ani nie umie, ani
nie może dać sobie rady?!
Któż więc ma dbać o ma
leństwo, jeżeli nie matka?
Ona to codzień rano obmyć je
powinna dokładnie, twarz,
szyję, ręee i uszy i przyzwy
czaić je do tego, aby sic samo
później potrafiło umyć. Matka
czuwać powinna nad tem, aby
dzieciak, gdy już podrośnie
i biega po dworze, nie szedł
spać z brudnemi nogami; ona
pilnować ma, aby dziecko na
uczyło się płukać usta i myć
zęby runo i przed spaniem,
matka musi mieć staranie o
główkę dziecka i jego włosy,
A jakiż z tego pożytek?
Oto skóra obmywana w
zimnej wodzie hartuje się, u
sta płukane i myte, nie do
puszczą psucia się zębów, a
każdy mając zdrowe zęby,
łatwiej gryzie i zabezpiecza
się od rożnych słabości żołąd
ka; czysto utrzymywana
główka łatwiej porasta pięk
nymi włosami i nie staje się
siedliskiem pasożytów, które
zamęczają dziecko. Również
wielkim jest pożytek z czy
stości wtedy, gdy ciało uleg
nie skaleczeniu, lub gdy się
jakiś wrzód na ciele utworzy.
Rana czysto utrzymywana,
goi się łatwo i nie pozostawia
znaku po sobie, tymczasem
rana, brudem napełniona, ją
trzy się i rozszerza i nieraz
drobny pryszczyk staje się
powodem długiej choroby lub
śmierci.
Trzeba więc konieczne pa
miętać o czystości i przyzwy
czajać*do niej dzieci ustawicz
nie, a w ten sposób za kilka
chwil trudu i codziennej pra
cy, każda matka mieć będzie
dziecko miłe, zdrowo i zabez
pieczone od wielu nieszczęść,
które z nieczystego utrzyma
nia ciała powstają.
Aniela Wierzbicka.
Protest Wielkopolan.
W sobotę, dnia 8 z. m. odbyła się
w Poznaniu wspaniała manifestacja
Wielkopolan przeciwko rozporządzę'
niu ministra Studta, wprowadzające*
mu naukę religji w języku niemiec.
kim.
Conajmniej 2000 osób zebrało się
na sali ogrodu zoologicznego. Z
posłów przybyli radon dr. Mizerski i
J. Głębocki. Obrady zagaił p. Igna
oy Andrzejewski, poozem marszał
kiem wybrano posła Mizerskiego,
wicemarszałkiem posła Głębockiego.
W mowie wstępnej mówił marsza
łek między innemi o późniejszem
rozporządzeniu z dnia 10 sierpnia,
pozbawiająoem nauki języka polskie
go i nauki religji w języku ojczy
stym dziatwę polską w poznańskim
zakładzie głuoboniemych. Krew w
tyłach krzepnie na takie postępowa
nie, polaoy jednak są zahartowani i
zgermanizować się nie pozwolą, a sa
mopomoc zastąpi dziatwie to, ozego
jej nie daje szkoła.
Zabrała następnie głos panna Ja
nina Omańkowska. Grzmot oklas
ków towarzyszył jej, gdy mówiła o
miłości dzieci do pacierza polskiego.
Gdy raz jeden z księży spotkał w
polu chłopca pasącego bydło, zagad
nął go: „a umiesz ty pacierz po nie
miecku?" — „kajbym nie miał u
mieć — odpowiedział chłopiec —
kiedy go się w szkole muszę uczyć”.
Na żyozenie księdza odmówił ohło
pieo pacierz po niemieoku i po pol
sku. — “Vater unser" stojąc, z ozap
ką na głowie i batem w ręku, a ,,Oj
cze nasz" klęcząc z odkrytą głową i
bez bata w ręku. Fan minister —
mówiła dalej panna O. — niepo
miernie się może kiedy zdziwi, gdy
podczas rewizji w szkole zastanie
dzieci śpiące, skoro nauczyciel wy
kładać będzie religję po niemieoku.
Oświadczamy z tego miejsca, że mi
nister uważa słowa królewskie, jako
niewarte złamanego szeląga, boć
przeoież znane są przyrzeozenia kró
la pruskiego, zapewniającego pola
kom religję w języku ojczystym.
Ministrowi należy się wieniec lauro
wy za to, że tylu polakow obudził z
letargu, nie jeden bowiem ojoieo,
nie jedna matka dotychczas nie dba
li o to, aby dzieci ioh umiały po pol
sku, teraz się ockną.
Następnie marszałek radca Mł
awski odczytał i objaśnił protest
przeciwko rozporządzeniu ministra
Studta, który przyjęto jednogłośnie.
Brzmi on:
„Świadomi praw swyoh, obywate
le państwa konstytucyjnego, my po
Iacv i polki miasta Poznania uroczyś
cie tu
protestujemy
przeciwko najnowszemu rozporzą
dzeniu ministra dr. Studta, znoszą
cemu w szkołach tntejazyoh naukę
religji w języku polskim, a protestu
jemy z powodów następujących:
1) Rozporządzenie p. ministra
sprzeciwia się prawu Bożemu i przy
rodzonemu. Od Boga otrzymaliś
my prawo mówienia i modlenia się
we własnym od Niego nam danym
języku ojozystym.
2) Rozporządzenie pana ministra
sprzeciwia się słowom jegomości kró
la Fryderyka Wilhelma III, który
nas polaków wziąwszy pod opiekę
swoją, uroczyście poręczył nam był
zupełną swobodę i wolność używa
nia języka ojczystego.
3) Rozporządzenie pana ministra
krzywdzi nas w dzieoiach naszych,
wyzyskuje tychże niemoc wieku
dziecięcego oraz przymusowy obo
wiązek uczęszczania do szkoły rzą
dowej.
4) Rozporządzenie pana ministra
odbiera dzieoiom naszym możność 1
religijnego wyohowania, bo nauka
zasad religji w nierozumiałym, ob
cym języku, nie może dać żadnych
religijnych podstaw.
5) Rozporządzenie pana ministra
ubliża świętości wiary rzymsko-ka
tolickiej, która jest dziełem bnskiem
więc do celów polityosnyoh naduży
waną być nie powinna.
Z tych powodów i z głębi przeko
nania, a oałyoh sił pokrzywdzonego
obywatela polaka głośny tu podno
simy i uroczysty protest”.
Następnie p. Józef Kużaj uwia
domił wieoowników, że komitet wie
cowy poleoił osobnej komisji opra
cowanie statutu mająoego się zało
żyć stowarzyszenia pod nazwą: „Sa
mopomoc rodzicielska w Poznania”.
Celem towarzystwa tego jest stwo
rzenie organizacji, któraby naukę
języka polskiego w swoje wzięła rę
ce.
Wreszcie przemawiał mecenas
Woliński, który przeczytał następu*
jąoy adres do arcybiskupa Stablew
skiego:
Najdostojniejszy księże Arcybi
skupie!
W srogiein doświadozeniu, jakie
nas po 27 latach od czasu walki kul
turnej znowu dotyka, tem skorzej u
oiekamy się pod płaszcz twojej opie
ki, przeświadczeni, iż twoje ojcow
skie serce równą JoO i nasze rodzi
cielskie uozuoia, boleścią dotkniętem
zostało.
Przekonani, ii ty, ks. Arcypaste
rzu, nie zanieohałeś już przedsię
wziąć niczego, oo wchodzi w zakres
twej mocy a obowiązków, niezłom.
nie ufając w sprawiedliwość Opatrz- j
nośoi Bożej, a pełni otnohy, wycze
kując kresu tego Bożego dopustu, i
niy pragniemy do ostatka spełnić o
bowiązek, jaki na nas rodzicielstwo
nakłada.
My ojcowie zwłaszcsa dzieci, do
elementarnych szkół tutejszych u
ozęszczającyo^. j*ko tei wszyscy po
laoy na wiecu dzisiejszym zgroma
dzeni, sądzimy, że narzucenie dzie
ciom naszym pacierza i katechizacji
w języku obcym jest aaruszeniem
najśw. praw od samego Boga nam
danych.
My matki zwłaszcza, jakoteż i
wszystkie polki tutaj zebrane, nie mo
żemy godzić się na to, iżby ten pa
cierz i ten katechizm, których dzieci
nasze aż do 7 roku żyoia nauczałyśmy,
w myśli dziatek aaszyob nadal stać
się miały jakoby niedostatecznymi,
lub zgoła oo gorsza, wprost złemi,
skoro szkoła naraz innego pacierza i
innego katechizmu nauczać zaczęła.
My rodzice takiego pacierza i ta
kiej nauki religji świętej w języku
obcym — niezrozumiałym woale
nie uznajemy.
Ponieważ jednak cios ten spada
na nas tak/iagle, ift zastał nas zu
pełsie nieprzygotowanymi, n my
wyłąosnego nnuonania dsieoi aaszyob
prawd wiary i obyczajów jeszcześ
my się dotąd nie nauczyli — ponie
waż dalej to naaozanie nasze nie
może być tak gruntownem, ani tak
skuteoznem, jak doświadozone nao*
czanie św. stanu kapłańskiego, prze
to wyrażając do Ciebie najprzewie
lebniejszy księże Aroypasterzu i do
oałego naszego duchowieństwa —
najzupełniejsze zaufanie, pokorną,
ale ufną i gorącą do Ciebie zanosi
my prośbę, abyś z ramienia władzy
Swej Apostolskiej dziatki nasze
wziął pod Swoją opiekę i je od zo
bojętnienia religijnego a upadku
moralnego uchronić zechciał w spo
sób, jaki uznasz za najodpowiedniej
szy.
Ze swej strony uroozyśoie przy
rzekamy, iż swego rodzicielskiego o
bowiązku zaniedbywać nie będzie
my, że dzieci swoje w domu pacie
rza i katechizmu nauczać będziemy,
iż jednak z głębi sero naszych do
zgonną dla Ciebie Najprzew. ks.
Aroypasterzu żywić będziemy
wdzięczność, jeśli .tej gorącej proś
by naszej nie odrzucisz, tylko życz.
liwie do niej przychylić aię raczysz”.
Ostatni przemawiał poseł Głęboc
ki, który imieniem Koła polskiego
sejmowego oświadczył, źo ono po
czuwa się do obrony społeczeństwa
przeciwko zakusom germanizacyj
nym. Zapewnił, że posłowie polscy
wystąpią w Sejmie przeciwko re
■kryptowi p. Studta, poczem depu
taoja udała się z powyższym adre
sem do arcybiskupa Stablewskiego.
Aroybiskup przyjął delegację, a
przeczytawszy adres, zauważył, że
trzeba spokojnie, nie sobodząo nig
dy z drogi prawa, i roztropnie do
kładać starań około zachowania reli.
gji, a wreszoie udzielił delegacji,
jakoteż wszystkim wiecownikom ar
cybiskupiego błogosławieństwa. Za
uważono, że przemowa arcybiskupa
była dość dyplomatyozna i o zamia
rach aroybiskupa, o oo przecież
wieoownikom chodziło, przemilczała.
Z tego powodu „Orędownik” pisze,
że łatwo jest dać radę: pomagajcie
sobie sami, ale to nie jest odpowiedź
na prośbę wiecowników o opiekę.
MAZI KEK POLEK.
Wy na wojnę pospieszacie
Waleczni młodzieńcu*,
My przy pracy wam i w chacie:
Będziem splatać wieńce.
Będziem prosić Pana Boga,
A Ten was ochroni,
Poskromicie dumę wroga;
Mocą dzielnych broni.
Chorągiewek strzeżcie śmiało,
Któreśmy wam dały,
Okryjcie się bracia chwałą,
Choć was hufiec mały.
'Niech tłum pierzcha niewolniczy,
Co nie zna swoł>ody,
Ach! wain tego każdy życzy,
Z rodzinnej zagrody.
A gdy z chwałą powrócicie,
Znowu w nasze bramy,
Wyście za nas nieśli życie,
My wam serca dainy.
Powita kochanka łzami,
Każda polska córka,
A z dzielnymi zwycięzcami,
Podskoczy mazurka^
Anna księżna Mazowiecka
(t 1MT).
Na Mazowszu, w powiecie Gar
wolińskim, w XVT jeszcze wieku
wznosił się wśród gęstych kniei
zamek obronny zwany Osieck, w
którym książęta Mazowieccy w po
rze łowów lubili przebywać, gdyż
w okolicznych borach nie brak by
ło niedźwiedzi i dzików, a w łowach
byli wielce zamiłowani. To też je
sionią i zimą na drodze od zamku
do boru wiodącej głosy rogów my
śliwskich i psów- szczekania rozle
gały się ustawicznie, ziemia hu
czała od tętentu kopyt, a w cha
tach okolicznych wsi dzieci tuliły
się strwożone do matek i pytały:
— Co to?
Lecz w roku 1503 inaczej jakoś
jesień rozpoczęła się w Osiecku:
lul>o książę Konrad, ówczesny dzie
dzic Mazowsza zjechał juk zwykle,
z całą rodziną do zamku, jednakże
głucho było w jego lasach i Iłorach,
a lud okolicznych wsi szeptał, że w
zaniku żałoba niedługo się rozgości.
Jakoż dnia jednego w istocie z
murów zamkowych wyszedł orszak
żałobny, dworzanie książęcy na
własnych barkach nieśli mary pa
na. za niemi w grułiej żałobie szła
wdowa dziatwą otoczona i dwóch
synów Stanisław i Janusz, dwie
córki Zotia i Anna; spłakani wszys
cy tulili się do matki. Za nimi
dążył wspaniały tłum panów, po
tem wóz żałobny, na którym miano
złożyć trumnę księcią Konrada,
gdy dworzanie się zmęczą; za wo
zem ciągnęło rycerstwo w pełnem
uzbrojeniu, potem służba niewieś
cia i męska, nakoniec włościanie, a
za nimi kolasy panów. Ciżba była
ludzi różnego wieku i stanu.
Cały ten orszak dążył do Rnd
wankowa nad Wisłę, którą miał
przeprawić się do Warszawy, gdzie
książę Konrad pragnął, jeszcze za
życia, być pochowanym.
W róciwszy z żałobnej uroczysto
ści wdowa, której poddani władzę
nad księztwem przyznali, osiadła
na stałe w Osiecku i wiodła ciche
życie oddane sprawom państwa i
wychowaniu dzieci, czekając cier
pliwie. aż syn najstarszy Janusz
dorośnie i wyręczy ją w trudnych
obowiązkach księżnej Mazowsza.
Lat trzynaście ubiegło w ciszy ni
czem nie zakłóconej. Chłopcy uczy
li się sztuki rycerstwa i niektórych
nauk, od przyjętego w tym celu do
domu światłego męża i dzielnego
rycerza jednocześnie; dziewczęta
matka przyzwyczajała do zatrud
nień niewieściech. „Dom i kądziel
to wasze* przeznaczenie” — mówiła
im nieraz — i kazała często wyrę
czać szafarkę w gospodarstwie,
szyć koszule dla biednej dziatwy
na wsi, prząść len, chorych leczyć.
Młodsza z dziewcząt, Anna, żyw
szego o wiele usposobienia od sio
stry, wysuwała się nieraz cicha
czem z niewieścieli komnat, bie
gła do braci, siadała koło nich i
słuchała jak uczyli się literatury
starożytnej, jak czytali Tacyta lub
Wirgiliusza. Pojętna i wytrwała
nauczyła się wprędee czytać nie
tylko po polsku, lecz i po łacinie, a
potem wyprosiwszy sobie często
jaką księgę, zamykała się w swojej
izdebce i starych Rzymian dzieła
czytała. Tymczasem Zofja doro
słej córy spełniała obowiązki w
domu. pomagając matce w jej róż
norodnych zajęciach; zjawili się
też pretendenci do ręki posażnej,
urodziwej i starannie wychowanej
księżniczki i wybrała jednego z
nich Zofja. Był to wojewoda wę
gierski Stefan Batory. Matl>a o
poru nie stawiała, ślub się odbył r.
1518 i grono rodzinne uszczuplo
nem zostało. Teraz Anna powo
łaną została na dorosłą pannę, lecz
zaledwie sąsiedzi poznali śliczne
dziewczę, bo nrodziwą była wielce,
sieroctwo otoczyło ją znowu żałobą
i oddzieliło od świata... ('marła
nagle matka Anny, a księciem u
dzielnym Mazowsza został Janusz,
który władzę dzielił ze Stanisła
wem.
Obaj bracia troskliwą opieką o
toczyli siostrę, dobrzy byli bardzo
dla niej, lecz mieli jedną wspólną,
wielką wadę: byli lekkomyślni; zo
stawszy niezależnymi panami Ma
zowsza poczęli używać nadto uciech
życia Zaledwie żałoba się skoń
czyła, zabrzmiały znowu bory O
sieekk głosami rogów myśliwskich,
a nietylko łowom się oddawali, lecz
wyprawiali też ustawicznie uczty
wspaniałe, lub na biesiady jeź
dzili... Drżały niemal codziennie
ściany zamka Osiecka od wiwatów
wznoszonych na cześć jego gościn*
nych i hojnych dziedziców; pełny4
mi dłońmi czerpali synowie złoto
ze skarbca ojcowskiego, a gdy wy*
próżnia** się począł, wówczas chcie
li sprzedać łx>ry, Ihj odmówić sobie
niczego nie potrafili; lecz Anna,
dowiedziawszy się o tem, przynio
sła im własną szkatułę pełną klej
notów i rzekła:
— Milszy mi szum starych na*
szych sosen, niż blask tych kamy
ków; nie zubożeje dziedzictwo me
go ojca, gdy oddam własne brylan
ty w ręce ol>ee, ale skarżyć się bę
dzie, gdy je ogołocicie z borów,
które chronią tę ziemię od wich
rów i burz.
Bracia przyjęli z wdzięcznością
dar siostry i dalej wesołe wiedli
życie; patrzała na to ze smutkiem
Anna, ale nie śmiała nigdy czynió
wymówek... byli tak dobrzy dla
niej, pocieszała się nadzieją, iż
spoważnieją powoli. Do uczt ha
łaśliwych, jakie odbywały się
()siecku, nie należała nigdy, samot
ne i ciche wiodąc życie, w* dziełach
mędrców czerpała otuchę, lub w
czynach miłosierdzia. Odwiedzała
chorych włościan, wspierała nędzą
dotkniętych, lub modliła się, a gdy
goście się rozjechali, szła z twarzą
wesołą do braci.
Czasami Janusza i Stanisława
całe mieshące nie było na Mazow
szu, bawili u króla w Krakowie,
lub na Rusi, na Węgrzech, gdyż
wszędzie przyjaciół mieli, a wów
czas młodziuehna księżniczka za
stępowała nieoliecnych i władzę
dzierżyła; dzielne było to dziew
czę...
Rok 1524 przyniósł Annie nowy
bolesny cios. Pewnego wieczora
Janusz powrócił chmurny z weso
łej wyprawy i oznajmił siostrze, że
Stanisław zasłabł nagle przy uczcie
na jakiej byli, że go przywiózł cho
rego do domu. Anna pośpieszyła
natychmiast z pomocą do brata,
lecz Stanisław już nie żył... Różnie
szeptano na Mazowszu o tej nagłej
śmierci młodego księcia: mówiono,
że podczas uczty ktoś truciznę wiat
mu do kielicha, trucizną jednakże
pewno były uczty i biesiady bezu
stanne, jakim się oddawał; pił co
dzień nad miarę tę truciznę i zabiła
go w końcu... W dwa lata po śmier
ci Stanisława umarł również nagle
Janusz.
I znowu cisza zaległa zamek O
siecki; w grubej żałobie, w smutku
głęliokim za ojcem, matką, siostrą
i ł>raćmi pędziła Anna samotni ży
cie, niepewna jaki los czeka ją da.
lej.
Mazowsze jeszcze za Mieczysła
wa I wchodziło w skład państwa,
któremu Bolesław Chrobry tytuł
Królestwa Polsku*go nadał roku
1L39. Bolesław Krzywousty, dzie
ląc to państwo miedzy synów,nadał
Mazowsze Bolesławowi Kędzierza*
weinu. Odtąd oddzielne stanowiło
księstwo. Dostał je w spadku
Konrad brat Leszka Białego i po
tomkowie jego dzierżyli ty ziemię
kolejno aż do tej pory; teraz brakło
następcy, wiedziała Anna, iż panu
jący w Krakowie król Zygmunt ma
prawo npomnąc się o ziemię, i myśl
ta żalem ją przejmowała, bo ona
kochała serdecznie tę ziemię 1 rzą
dzić nią umiała... Modlitwa i dobra
uczynki skracały sierocie dni peł
ne niepewności; czekała Anna co
postanowią panowie M azowsza, nie
wątpiła, iż sejm zwołają i sprawę
ty sami rozstrzygną.
(Dokończenie nastąpi.)
0 kobietach.
Kobieta honorowym dokto
rem. I>nis 13 września obchodziła
zazna literatka niemieoka Mzrja
Ksaer Ksohenbsoh 7(>tą roosaioą u
rodzin. Wydział filozoficzny wio*
dońskiego uniwersytetu postanowił
wrąosyó jaj w dniu tym dyplom hm