Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume], November 22, 1900, Image 1

About Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume] (Chicago, Ill.) 1900-1913

Image provided by: University of Illinois at Urbana-Champaign Library, Urbana, IL

                
„ZG8D8“ JBGHKZ.R.P.
WYCHODZI w KAŻDY • 'ZWAKTEK j
L.ur . Zan Centr Z N 1’ tu;.'ł»i riq
w diinu r>.n. 11K-UH W Di*l
•kii *t Cbi«(<>, l(l.
W*wikl» lifty w rprnttncb nd .uic
ntu koi . •)xji a»Ti'»• c.o Z«
rtaduOuti. unit', jr po.i m-re
T. M KIUIIIL
IPS-lOt W. Divl«lon ■(., Chicago. III*.
Przekazy hankone, i ;>!•*
nlat.zr I ran.yłnC ctlttt pud łilwitki:
M MAJEWSKI.
W3-104 W. Dwuton i*t.. Chicago. III*.
Koim oc«Urrye dotvr/.ąr» Hnltbrjti
„Zgody iir:w) nC uali-r.y pod adr.
S BARSZCZEWSKI,
108-104 W. DiM-lou H, Chicago. III*.
W.ri-lk r TB* lUtv w t-piawi' li adn i- |
uwtrmoyjurch ..Zgody". iwHmni .10
b't drukaiak rh 1 aUrjr adlt«o»a«.' do
avki<-tarza ..Zgody":
J OLBINSKI.
102-104 w. lh\Dlonrt, cbirago, nu.
ORGAN ZWIĄZKU NARODOWEGO POLSKIEGO W STANACH ZJEDNOCZONYCH
A wtul Ul ,1 Ltl AJILUI li 1.
THE WEEKLY “ZGODB”
APPEARINO KVERT THURSDAT
U tha offlcial organ ot the
rolith National Allianeo 0. S l i
S BARSZCZEWSKI. Edttor.
Ofica: 102- 104 Weet Dietelo* Street
CHICA30. ILLINOIS
I Ali bu*in*««*comuiunteaUoae ebell
bo addr*--i*<l.
The ?oliah Weekly ..Zgolą”.
I0i-10ł w Divi«ion et., Chicago, Ule
AU romrattilcatlone to the PoUth
Net'1 Alliauce -bali *>• addre«aed.
' T. M HELINSKI Oen'1 Secretary.
I loi-iw W Dtruion Chicago. Hle.
# I
>1
Ko. 4*/. (No. 11 Wydania illa niewiast).
Chicago, 111., Czwartek dnia 22-go Listopada 11)00 roku,
Rok 19
O miłości ojczyzny
napisał pewien dzielny wiarus
do „Gazety Gdańskiej" bar
dzo piękny list, który poniżej
podajemy w tein przekonaniu,
że i u nas wiele dobrego zro
bić może:
Człowiek, dbający o szerze
nie oświaty, zawsze szczerze
pracuje, a chociaż ciężka pra
ca w gospodarstwie zajmuje
mu większą część czasu, to
przecież i sprawy narodowej
nie powinien spuszczać z oka,
ale według sił i możności jej
służyć. — Wielu mamy ta
kich, którzy mają zdrowy ro
zum i dobry talent, a czynią
tak, jak ten sługa w piśmie
św., co odebrał talent i zako
pał go w ziemi, dlaczego mu
też nie przyniósł żadnego po
żytku. — Takim ludziom też
nie chodzi wcale o dobrobyt
naszego społeczeństwa, ani
też nie troszczą się o obowiąz
ki, jakio prawy obywatel su
miennie spełniać powinien.
uwłaszcza teraz przy nad*
chodzących długich wieczo
rach przepędza niejeden dużo
czasu bezczynnie; niejeden
ojciec rodziny woli pójść do
knajpy, aby z towarzyszami
zagrać w karty, przyczem ot
tak sobie dla dodania animu
szu lub na rozgrzewkę łyknie
jeden i więcej kieliszków ber
beluehy, aż mu się w czupry
nie zaiskrzy. Na gazetę pol
ską drobnego wydatku żałuje,
w karczmie zaś to sypie pie
niędzmi, jakby mu z deszczem
spadały z ob.oków i tylko po
takowe schylać się potrzebo
wał. Za pieniądze na takie
zbytki wyrzucane mógłby nie
jedna, lecz nawet kilka gazet
trzymać, a nauczyłby sic z
nich ochraniać ciężko zapra
cowany grosz i wiele innych
pięknych i pożytecznych rze
czy. Dowiedziałby się z nich,
jak należy bronić wiary św. i
narodowości, jak czcić i sza
nować język ojczysty, staro
polskie obyczaje i cnoty. Po
znałby dzieje ojczyste, że
mógłby z dumą powiedzieć:
I ja jestem polakiem, i ja na
leżę do narodu,obecnie wpraw
dzie nieszczęśliwego, który
atoli ma swoją świetną bisior
je i był przedmurzem chrzęść
juństwu.
Nasunęły mi sic jeszcze in
no myśli. Człowiek, żyjący
na tym padole płaczu, jest
synem tej ziemi, na której się
zrodził, do niej czuje też przy
wiązanie, może dlatego, że
ona jest, niejako jego matką |
żywicielką i ż,e ona po śmierci
przyjmie go do swego łona.
Człowiek, jako dziecko, jest
najnieiidolniejszem st wor/e
niem. które sobie samo z po
czątku rady dać nie może.
•Stawiając pierwsze kroki, po- .
trzebił je oparcia i opieki ro- 1
dziców lub osób starszych, do
piero |K)woli wzrastając, roz
wija się, nabiera sil i rozumu,
rozpoznaje swoje otoczenie,
ziomków i kraj ojczysty. —YVr
histór ji przeszłości naszego na
rodu pozostała jakoby jedna
ciemna karta, a karta tą jest
życie miljonów ludu polskie
go. Wielu z naszych nie zna
ło i dziś jeszcze nie zna. co to
jest Ojczyzna, wskutek czego
nie czuje też prawdziwej i go- :
raccj miłości do tejże. Jak
dawniej, tak i dziś wiec brak
ludowi polskiemu kardynal
nej cnoty, t. j. miłości Oj
czyzny.
Przypatrzmy się tylko uiem*
com. a wnet spostrzeżemy, że
u nich pod tym względem
inaczej. Jacy oni to skrzętni
na każdym kroku; na każdcm
zgromadzeniu i przy każdej
sposobności swój „Yaterland”
wychwalają i jego sławę opie
wają. Dziecko niemieckie, za
ledwie mówić zacznie, uczy
się już śpiewać: ..Deutscldand,
Deutschland ueber alles”.
My, polacy, mamy tę właś
ciwość, że chętnie naśladuje
my obce narody. Niestety
zbyt często się zdarza, że
przejmujemy tylko najgorsze
nałogi. Otóż tu się mularza
najlepsza sposobność, abyśmy
z naszych przeciwników brali
przykład, jak należy kochać
swą ojczyznę. Niechaj każdy
z nas pamięta jak najczęściej
0 pieśni ojczystej, a wzmocni
się uczucie narodowe nawet u
tych, u których ono tylko
chwilowo przygłuszone zosta
ło; słysząc pieśń polską, przy
pomną sobie swoje pochodze
nie i swoją godność narodową.
Polsko, tyś biedna i biedne
twoje dzieci, rozproszone po
szerokim świecie, lecz wtedy
są najbiedniejsze, jeżeli za
pomną o tem, iż polka je zro
dziła, iż w polskim języku
pierwszego pacierza sic uczy
Niechaj więc każdy z nas z
zamiłowaniem zapoznaje sie z
dziejami ojczystemi, niechaj
każdy czyta o swych krajach
1 staropolskich cnotach i zwy
czajach, a poznawszy takowe,
niechaj krzewi je i wpaja w
młodsze pokolenie. — Polska
piosenka nie gorsza od nie
mieckich. ona pobudza dziec
ko do myślenia, rozwija umysł
i wzmacnia w nim pociąg do
zamiłowania wszystkiego, co
swojskie.
niemieckie dziecko
zna wcześnie już chociaż tylko j
najgłówniejsze zarysy z histo
rji swego kraju, każde z nich
umie śpiewać patrjotyczno
piosenki. — O, gdyby i u nas
to się przyjąć mogło, abv pol
scy rodzice dzieci swoje za
znajamiali z dziejami ojczyste
mi, a tern samem wpajali w
nie miłość ku Ojczyźnie!
Niemcy, których Ojczyzna
wielka i potężna, tworzą na
wet związki przeciw polakom,
jakby sio obawiali, iż coś ze
swej wielkości uronić mogą.
Polacy zaś, którzy nic* znając
przeszłości swego narodu, za
pominają o swej godności na
rodowej, — musza utonąć w
falach germanizmu. — Jeżeli
kiedy, to właśnie w teraźniej
szym czasie potrzeba nam
pracy wytrwałej, dopóki jesz
cze znamy pieśń ojczysta i sta
ropolskic obyczaje. Powinniś
my wiec stanąć w obronie na
szych skarbów narodowych,
pielęgnować pieśń ojczystą,
abyśmy w przyszłych pokole
niach całym ductiem w pol
skiej piosence się odrodzili:
O polska pieśni, o rodzinna
nuto,
Badzie nam spójnią, jak ze
stali kutą,
Czy to w rodzinie, czy w ca
łym narodzie,
Strzeż nas w miłości — w zgo
dzie — i swobodzie.
Daj nam sio dźwignąć sa
mym i przez siebie!
(MODLITWA).
1 anie, krwi naszej płynęło już mo
rze —
Dotąd na ranach niewidziane blizny,
Dałeś nam cię/ki krzyż męczeństwa.
Boże,
I wieiką miłość dałe£ nam Cojczyzny— 1
O jedno jeszcze prońtny dziś Ciebie: 1
Daj nam się dźwignąć marnym i przez
Biebie!
Zewsząd modlitwa [dynie twe<'0 lu.
du:
Serc naszych wiarą nie przestaniem
palić;
isrzyray, 1’anie, w moo Twojego
cudu,
iemy, że możesz i podnieść i zwa
lić,
Ale my o to tylko prosim Ciebie!
Daj naui się dźwignąć samym i przez
siebie!
Chcemy się hratniem tak wesprzeć
ramieniem
I tukiem światłem nalać swero du- '
cha.
I takim serca napełnić płomieniem, j
2eLy w tym ogniu stopić krąg łań- ,
cucha —
Hoże, my pragniem podnieść się nie
cudem,
I-ecz w trud swć*j wierząc, dla przy
szłości trudem!
Weźmiemy ciężkie, na ramiona głazy
I pójdziem w ciszy Ojczyznę budo
wać;
Gdy będzie trzeba, zegniem się sto
razy,
Nie będziem ramion, ni życia żało
wać,
Lecz wciąż się modlić w tej pracy do
Ciebie:
1 >aj nam się dźwignąć samym i przez
siebie!
'V iemy, że rłiwila ta jessote daleka,
Kiedy zabłyśnie nam wolności zna
mię —
Kecz nie przegrywa ten, kto długo
ozeka.
Pracując myślą i hartując ramię —
Wiemy — o, fanie — i prosimy Cie
bie:
I>aj nam się dźwignąć samymi przez
siebie!
OŚWIATA.
Kok goni za rokiem, dzień za dniem
ulata,
Na kwiecie wciąż gorzej i gorzej.
Krwiożerczy despotyzm narody przy
gniata
I nędza wśród ludów się sroży.
I am wojna, zaraza rwie rodzin
ogniwa:
Owdzie głód zbiera ofiary,
Za klęskę klęska raz po raz wypły.
wa,
Szafując wrogością bez miary.
I)zi4 biedny robotnik, oo leje pot
krwawy,
Pogardę odbiera w zapłacie:
Częstokroć mu braknie odzienia lub
strawy:
Gdyś biedny —giń z nędzy mój bra
cie!...
I>o świątyń Chrystusa wkradli się
szalbierze,
Co gonią za złotem, rozkoszą,
l.ud uczą niezgody ci błędni ry
cerze.
Zamiast miłości — złość noszą!
Gdzie prawda? gdzie prawo! — wv
wielcy mocarze!
Co sit,* krwią ludu żywicie.
Bez serca patrzycie, jak giną nędza
rze,
7. praw Bożych bezbożni szydzicie!
Becz szybko się zbliża dzień sądu,
dzień kary,
1 zadrży w posadach świat cały,
^ proch padną potężni królowie i
cary
Gnębionym zabłyśnie czas chwały.
Bo światło oświaty rozprasza pomro
kę,
Druzgooe fanatyzm, fałsz bije.
Maluczko, u ludy rozerwą powłokę,
Bod którą się zbrodni jad kryje!...?
S. (Jrpitzeicski.
EMIL JA MOIISIEK.
Pomiędzy kobietami, które dzia
łalnością swą na polu miłosierdzia
najbardziej się odznaczyły, wybitne
miejsce zajmowała bimilja Moraier,
Szwajcarka, urodzona w Yernier pod
Genewą w 1S43 roku.
YN ychowana w Genewie, otrzyma
ła tam gruntowne wykształcenie. Od
młodości objawiała wiele szlachetnych
nczuć i pory wów. umiejąo pr/ytem
słowom swym nadać doniosłe zna
czenie.
W dwudziestym roku życia wyszła
za mąż. Pięć lat małżeństwo Mor*
sier spędziło w Yernier, następnie
wraz z synami Augustem i KJwar
dera, przeniosło się na stałe do Pa
ryia, który stał się niejako drugą
jej °jczJ'*ną; jak sama bowiem się
wyraziła, kochała Szwajcarję i 1- ran
cję. jednaką miłością. Kok wojny,
oblężenie Paryża i komuna, był to
ozas jej pierwszych walk życiowych,
i zarazem bliższego przyjrzenia się
nędzy społecznej.
W szpitalacł), gdzie pielęgnowała
ranionych i chorych, odbyła naukę
poświęoenia się dla cierpiącej ludz
kości. I mierając, pozostawiła swej
rodzinie: Dziennik oblężenia Paryża
i komuny, w którym opowiedziała z
głębokietu odczuciem i poetycznym
zapałem, bistorję tych smutnych i
pełnych wzruszeń tygodni. Imię
brata jej Grzegorza, kilkakrotnie na
tych kartach się powtarza. We
wspomnieniach (Souvenirs)t które
Ktuilja Morsier o nim dla dzieci
swych skreśliła, uwydatnia się cała
tkliwa serdeczność, jaką brat ten dla
niej i dla dzieoi jej był przejęty.
Śmierć j.-go w pełnym siły wieku w
r. 1SS0, pogrążyła ją w głębokim
smutku i żałobie.
'» iH>ionn>v o chorobie doszła ją w
Genui, gdzie znajdowała się wów
czas. na kongresie Związku kobiet. Po
trzydziestogodzinnej podróży, zna*
lazła a jego łoża śmierci. Piszą.
o tem tak się wyraża: łirat mój ko.
nająo, wyrzekł bardzo spokojnie o
swem przejściu tlo innego świata: ja
my-dałem, że śmierć jest to rzecz
oię/ka; widią, że jest nadzwyczaj
prosta.
W r. 1872 urodził się jej trzeci
syn, któremu nadano imię Ludwik,
działalność jej na polu Hlantropji
przybrała w następnych lataoh co
raz hardziej określony kierunek, a
poświęcenie dla bliźnich coraz azer.
sze rozmiary.
W r. 187ń zapoznała się z Józefiną
liutler i panną de (irandpre. Wta
jemniczona przez te dwie kobiety
w ich wielkie społeczne zadania,
wstąpiła z prawdziwym zapałem, do
dwóch przez nie założonych stowa
rzyszeń, mających na celu podniesie
nie umysłowego rozwoju kobiet i
wywalczenie dla nich praw.
Prze ją wszy się ważnością przed
miotu, wygłaszanego przez Józefinę
Hutler i podzielając jej )K>glądy,
przekonania i nadzieje, była w ciągu
lat dwudziestu jej wierną współpra
cowniczką i przyjaciółką.
Na kongresach i konferencjach, i
jak r>>wniez we wszystkich działa
niach. którym się z całem sercem od
dała, okazywała klruilja Morsier nie
zrównaną encrgję i entuzjazm.
Między innenii poświęciła swe siły
i czas stowarzyszeniu dla kobiet wy
puszczonych z więzienia, założonemu
w r. 1S70, przez pannę Grandpre, !
siostrzenicę kapelana więzienia S-go
ł.azarza. htuiija Morsier weszła w
r. 1 «tt do rady zarządzającej tego
stowarzyszenia i stała się bezzwłocz
nie jedną z najeżynniejszych opie
kunek. Od r. lJ>b~ do kofica swego
życia, była wice-prezydentką. Z
równym zapałem była czynną w sto
warzyszeniu opieki nad dziećmi.
^ r* lsS9 miało się Kmilji Mor- |
sier, która w ministrze Vves Guy< t
potężną pomoo znalazła, zjednać
członków komisji kongresowej w
1'aryżu dla swych planów. Miały
one na celu przedstawić we właści
wem świetle kobiece miłosierne
dzieła i zakłady, oraz wpływ socjal
ny, jaki kobiety na wszystkich po
lach z wyjątkiem polityki wywiera
ją; skreśliła cyrkularz, który przy.
gotował przyjśoie kongresu do skut
ku.
Skoro tylko kongres ten się ukofi
ożył, udała się do Genewy, aby być
obecną na piątym, międzynarodo
wym kongresie Związku. 1 tam za
brała głos w sprawie kobiet.
10 lutego r. 1SS9, na głównem ze
braniu stowarzyszenia, zajmującego
się losem wypuszczonych z więzienia,
wyj ow.edziała mowę, dla uczczenia
pamięci zmarłej wówczas, pełnej za
sług współpracowniczki Karoliny
liarrau.
A jakiem poświęceniem oddawała
się hmilja Moraier swej miłosiernej
działalności, uwydatnia następujący
szczegół. Kobiety pozostające w
więzieniu S go Łazarza, w razie u
wolnienia, wypuszczane są wczesnym
rankiem, kiedy na ulicy niema jesz
cze zwykłego ruchu. Ktnilja Mor
sier szła tam jeszcze przed brzaskiem
dnia i przy bramie więziennej ocze
kiwała na te nieszczęsne istoty,
wskazując im następnie przytułek, o
którego przygotowanie naprzód się
postarała, /.a Ina droga nic była jej
zbyt daleką.
Wnikała w grunt rzeczy i umiała
z towarzyszących okoliczności zdać
sobie sprawę. Gdy trzeba było jed
ną z tych nieszczęsnych bronić i za
p Iły sąd uchylić, nie wahała się
t go podjąć, i nie zrażała się prze
ciwnościami, a jeżeli uległa, to tylko
w razie napotkaniu rzeozywi stej nie
możliwości.
Konferencja w Wersalu, która by- I
ła niejako dalszym oiągiem kongresu
kobiecego z r. I8M#, urządzoną zo
stała przez Sarę Menod. Powzięła
ona myśl na tej konferencji zgroma
dzić wszystkie kobiety, które przyję
ły udział w kongresie. Wezwanie
panny Menod odniosło skutek;
Kmilja Morsier stała się bezzwłocz
nie jedną z najozynniejszyoh pomoc
•>i< zmoiycieiki. i lerwsze za
branie miało miejsce w czerwcu 181)7,
w piękne) willi Andrego w Wersalu.
Pierwazem urzeczywistnieniem ży
ożeń Krnilji Morsier, stworzenia o
sobnogo koła kobiecego. bvło zało
żenie w r. 1893 skromnego, małego
towarzyszenia po<l nazw,} Adełfia,
mającego na oelu wzajemną siostrza
ną pomoc.
Stowarzyszone utworzyły koło
przejęte głębokiemi pojęciami do
bra, w duchu zupełnego solidaryzo
wania się ze wszystkiem, co jest
ludzkie, bez różnicy narodowości i
zdążające do dostarczenia praoy
siostrom swym, walczącym z nędzą.
Kmilja Morsier żywy przyjęła w tern
udział. W mowie wygłoszonej pod
czas konferencji w Wersalu, w roku
1893, opowiedziała historję założenia
tego stowarzyszenia. Zakończyła
słowami: tilozofja może wątpić, a
nauka zaprzeczać; wy siostry stowa
rzyszenia Adellia, powinnyście uwa
żać za swój obowiązek, pokazanie
światu, że dla kobiety wierzącej w
Iioga i którą Róg umiłować może,
wszystko jest możliwe.
Ostatni udział Kmilji Morsier w
dziełach społecznych był w między
narodowym kongresie, dotyczącym
urządzeń więziennych, odbytym w
Paryża w r. 181*5, Wypowiedziała
na niern gorącą i porywającą mowę,
mającą na celu ochronę młodych
dziewcząt i kobiet z punktu obyczaj
ności i moralności, L>yła to jej o
statnia mowa.
trzy tygodnie potem, udała się
d° Szwajcarji, gdzie wkrótce zaczęła
zapada<- na zdrowiu, i rozpoczęły eię
cierpienia, które ją do końca życia
nie opuściły. W końcu września
powróciła do Paryża, lecz tu czuła
się jeszcze gorzej. Paraliż powoli
ogarniał mózg; często z trudnością
mogła mówić; po dwumiesięcznych
oiężkich cierpieniach napadła ją sen
ność, tak, że prawie już nic nie mó
wiła.
Ranek 10 stycznia r. 181*6 był o
statnim dniem w którym cieszyła się
jeszcze zupełną przytomnością, ded
neru z ostatnich jej zdań, wyrzeczo
nych do przyjaciółki było: sama od
waga nie wystarcza, trzeba mieć
wiarę; odwagą i wiara złożyły się na
szczęście, którego w życiu doznałam,
L marła 13 stycznia.
1 Warszawy.
(Jubileusz Sienkiewicza. — Nowy utwór
sceniczny wielkiego pisarza. — Oblęgo
f®k. — Filantropja Warszawy).
1 ermin obchodu jubileuszu Hen
ryka Sienkiewicza, nie ustalony jesz
cze ostatecznie, zaprojektowany jest
na dzień 29 grudnia r. b. Nad uło
żeniem programu pracuje stale ko
misja, złożona z pp.: Gawalewicza,
I.ubowskiego i Kysmonta, z ks. bis
kupem Kuszkiewiczem na czele.
Główne 2arysy tego programu zna
ne są już. z dawniejszych doniesień,
a w szczegółach nie jest on jeszcze
skrystalizowany. Jubilat pracuje
nad wykończeniem na ten termin
utworu scenicznego, mianowicie jed
noaktowej komedji, która ma wejść
do programu przedstawienia jubile
uszowego w teatrze Wielkim.
Roboty w Oblęgorku postępują
szybko. Pracuje tam obecnie około
80 rol>otników przy przebudowie
domu i przy’ robotach ogrodniczych
w parku. Do dawnego domu przy
budowywan-- jest piętrowo skrzydło
z wieżycą, według projektu budow
niczego Kudera.— W skrzydle tern
na parterze mieścić się będzie ob
szerna sala i gabinet, na górze po
koje gościnne. Dawny dom składa
się z S pokoi. 1'r/ądzeniem parku
kieruje p. Szanior. Wyjątkowo ma
lownicze położenie dworku miało
zyskać wiele przez wycięcie niektó
rych grup drzew zasłaniających wi
doki i przez przeprowadzenie kilku
dróg nowyoh. Pomimo pospiesznie
przeprowadzanych robót, wprowa
wadzenie Sienkiewicza do Oblęgor
ka prawdopodobnie nie będzie iiio
gło nastąpić wcześniej, jak z wiosny
roku przyszłego.
W „St. Ped. Wied.” znajduje się
korespondencja z Warszawy, po
święcona ruchowi filantropijnemu
wśrAl mieszkańców Królestwa wo
góle, a Warszawy w szczegółno>ci.
„Warszawa —-pi«ze korespondent
— bardzo sprawiedliwie słynie od
dawca z zakładów dobroczynnych i
p»»d tym względem nie pozostaje w
tyle za innenii zachodnio-europej
akiami miastami. Ta wyróżniająca
się oecha Warszawy tłomaó/.y aię
charakterem mieszkańców i życia jej
społecznego. Każ iy warszawianin
jest człowiekiem niezwykle ruchli
wym i pełnym działalności. Nawet
czas. wolny od zajęć codziennych,
warszawianin stara się zapełnić jakąś
sprawą, szczególnie społeoznego
znaczenia. Nawet średnio inteli
gentny mieszkaniec Warszawy, roz
porządza jąo skromnymi nieraz fun
duszami, uważa za swój obowiązek
j składa.'- jakikolwiek datek na cele
„dobra ogólnego”. Te właśnie ce
chy charakteru dały możność zebrać
drogą składek prywatnyoh w bardzo
krótkim czasie takie poważne sumy,
jak kapitał, ofiarowany carowi Mi
; kołajowi w czasie pamiętnego poby
1 tu n»d brzegami Wisły i przeznaczo
ny ua budowę politechniki; jak fuo
dusz na w/niesienie pomnika Mio
kiewicza; składki na budowę no
wych kościołów; kapitał zebrany na
dar jubileuszowy dla Henryka Sien
kiewicza i t. p. Dzięki takim sprzy
jającym warunkom w ostatnich
szczególnie latach powstał cały sze
reg zakładów dobroczynnych, które -
mi W arszawa prawdziwie może się
szczycić”. Tu „St. Ped. Wied.’*
wspominają naprzód o świeżo po
wstałych kuchniach ruchomych, na
zywając tę najświeższą instytucję
„jedyną w Europie", oraz o towa
rzystwie opieki nad nerwowo i u
mysłowo chorymi. „Wszędzie i w
każdym wypadku ma się tu na
względzie potrzeby licznej ubogiej
ludności Warszawy, w imię przyka
zaniu Boskiego: „Kochaj bliźniego,
jak siebie samego".
O powyżej wspomnianych „kuch
niach ruchomych ’ pisze korespon
dent warszawski „Czasu”:
„Pierwsze próby kuchni rucho
mych udały się znakomicie. Wozy
ruchome otaczane są tłumem bied.
nej ludności i przedstawiają wzrusza
jący widok ewangelicznego nakar
mienia głodnych. Znający tak do
brze nędzę Warszawy X. Cbełmioki,
doświadczał jakby nowych jeszcze
wrażeń na widok cisnącej się rzeszy
i powtarzał ciągle: „ile to biedy; ja
ka nędza! ’ Akcja „kuchni rucho
mych jest praktyczni*m rozwiąza
niem jednego z wielkich zagadnień
kwest ji społecznej! Ale 5 wozów,
każdy po 850 litrów strawy, nie wy
starczy na całą ludność ogromnego
miasta. Nie zaopatrzoną zostaje oa.
ła północna część stolicy. Jednak
ozegoż nie dokaże dobroczynność i
ofiarność warszawska? Na widok
rozpoczętego doniosłego czynu, o*
tworzą się kieszenie jej mieszkań
ców, jak to się 9tało przy składkach
na Jasną (jurę i kościół Zbawiciela,
^ jednym dniu skoro ogłoszono po
zwelenie rządu, dziesiątki tysięcy o*
tiar napłynęło zewsząd! 1'rawdziwie
imponujący objaw"’.
0 kobietach.
— Pierwsza architekt ka, E
ryka Pa u las, zwyciężyła w konkur
sie na budowę gmachu zarządu leś
nictwa w Bystrzycy (Siedmiogród).
Pierwszy to raz kobieta będzie pro
wadziła budowę gmachu rządowego.
Panna Kryka Paulas od 17 go roku
życia odbywała praktykę murarską,
następnie uczęszczała do zakładu fa
ohowego i otrzymała dyplom. Liczy
lat 2S. Kosztorys zarządu leśnictwa
wynosi 1,70,000 florenów.
— Knlę/na Malhorougli, z do
mu V an lerbilt, budzi zdumienie na
wet w Paryżu, olbrzymimi wydatka
mi. Ma z czego wydawać. Jej oj
ciec, amerykański miliarder, przesłał
ks. Malborough 500.000 doi. na uoz- '
czenie jego *zczę4lipego powrotu
z wojny południowo afrykańskiej.
Znaczna część tej sumy wpłynie do
kieszeni inodystek, krawców i jubi.
lerów z ul. de la Paix.
— Królowa Madagaskaru mu
si mieć duże kłopoty ze służbą. W
części ogłoszeniowej algierskiego
dziennika „l,e Telegramme’* czyta
my następujące obwieszczenie: „I)o
wiadomości. Królowa lłanovalo o
głasza publicznie, że nie odpowiada
za długi swojej madaga«karskiej słu
żącej Mar ji- Róży”. Niemałe mu
siały być wydatki owej Marji-Róży,
jeśli szkatuła zdetronizowanej kró
lowej me chce brać odpowiedzialnoś
ci za nie. Okazuje się, że kweetja
•łog jest palącą nietylko w Kuropie.