Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume] (Chicago, Ill.) 1900-1913, January 03, 1901, Image 1

Search America's historic newspaper pages from 1770-1963 or use the U.S. Newspaper Directory to find information about American newspapers published between 1690-present. Chronicling America is sponsored jointly by the National Endowment for the Humanities external link and the Library of Congress. Learn more

{
                  title: 'Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume] (Chicago, Ill.) 1900-1913, January 03, 1901, Image 1',
                  download_links: [
                  {
                   link: 'https://www.loc.gov/rss/ndnp/ndnp.xml',
                   label: 'application/rss+xml',
                   meta: 'News about Chronicling America - RSS Feed',
                  },
                  
{
    link: '/lccn/2017218620/1901-01-03/ed-1/seq-1.jp2',
    label: 'image/jp2',
    meta: '',
},
{
    link: '/lccn/2017218620/1901-01-03/ed-1/seq-1.pdf',
    label: 'application/pdf',
    meta: '',
},
{
    link: '/lccn/2017218620/1901-01-03/ed-1/seq-1/ocr.xml',
    label: 'application/xml',
    meta: '',
},
{
    link: '/lccn/2017218620/1901-01-03/ed-1/seq-1/ocr.txt',
    label: 'text/plain',
    meta: '',
},

                  ]
                }

Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume], January 03, 1901, Image 1
About Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume] (Chicago, Ill.) 1900-1913

Image provided by: University of Illinois at Urbana-Champaign Library, Urbana, IL

Image: of 4. Page

All Pages

Issues

All Issues Text | PDF | JP2 (5.6 MB)

Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume] (Chicago, Ill.), 03 Jan. 1901. Chronicling America: Historic American Newspapers. Lib. of Congress. <https://chroniclingamerica.loc.gov/lccn/2017218620/1901-01-03/ed-1/seq-1/>

Newspaper Page Text

„Z0OBB*' 0B8BN Z.H.P.
WYCHODZI w KAŻDY CZWARTEK
Biuro Zar*. Camtr t. N r *i«
w domu 'Ti-t*uyra o n. lUt-10* W Divt
•łou M. Chicago. UL
* Itrty w .pra«*a> h adintn.
Z»l*-;o om koraapondemya Co Za
icaduCriiU. L«lt;y y.rarayłaC pod aJra
T. K. HKLIKSKI.
108-10* W. Diviolou *t.. Chicago. III*.
Prrekazy bankowo, pocztowa i pla
aigdz* praetylaf naloty pod adraaaa
H MAJEWSKI.
103-10* W. Dlrlatoo a*.. Chicago. III*.
Krr**pocd»ocT*dotyc*ąc* Rodakcyl
„Zfod/ iiitnyM naloty po<l adr.
I. BARSZCZEWSKI.
MAIOt w. D udało u aL, Chicago. III*.
Waialhi* ra( liaty w apra«a<h adml
nlpim <)0'c!i ..Zgody-', ogtoaiao Ito
b».t rukaiak.ch naloty adraaować «io
acktotar^a ..Zgody":
J. OLBINSKI.
K3-10* W. PiMaionat.( Chicago. 111*.
ORGAN ZWIĄZKU NARODOWEGO POLSKIEGO W' STANACH ZJEDNOCZONYCH PÓŁNOCNEJ AMERYKI.
THE WEEKLY “ZMM”
APPKAK1NO KVKKY THURSDAT
U tba offlclal organ ot O*
PolUh National AUiane*. 0. S. W. A.
S. BARSZCZEWSKI. Iditor.
Otto*. 102- 104 Waat DlTldoa Bte**t
CHICAGO, 1LLII0IB
AU boalnoaa couimuntcationa aaaU
bo addrooaod :
Th* Pohah Weokly ..Zfoda”.
102-101 W. Divl«ton *t.. Chicago, Iliy
Ali commnnlrationa to th* PoU*b
Nat'l Alliance obali ho addr*a**d:
T. M. HELIH8KI. Oan'l 8*cr*tary,
108-10* W. Dmiioo ac. Chicago, lila.
No. 1. (No. 1 Wydania dla niewiast).
Chicago, 111., Czwartek dnia 3-go Stycznia 1901 roku.
Rok 20.
Nowy (OK — nowe stoiecio
II.
Po upadku Napoleona zebrał 6ię
' w Wiedniu zjazd czyli kongres,
aby zaprowadzić nowy porządek w
Europie. Austrja, Francja i Anglja
pragnęły niepodległej Polski;
sprzeciwiły się jednak temu Rosja
i Prusy. W I. artykule aktu z dnia
9 czerwca 1815 r. kongresu wiedeń
skiego powiedziano jednak najwy
raźniej;
„Polacy poddani Rosji, Austrji i
Truś otrzymują reprezentacje i in
stytucje narodowe wedle formy by
tu politycznego, jaką każdy z rzą
dów, pod którymi zostawać będą,
uzna za pożyteczną i godziwą”.
Samo się przez się rozumie, że
instytucje narodowe oznaczają sej
my, urzędy i szkoły polskie, że po
lscy będą powoływani na urzędy i
że język polski będzie szanowany.
Narodowość więc polska miała w
myśl uchwał kongresu wiedeńskie
go rozwijać się swobodnie, a nie
wolno jej było niszczyć.
Trzy rządy, które podzieliły Pol
skę, uznały postanowienia kontrę
sa za słuszne i tak król pruski, Fry
deryk Wilhelm III, w odezwie do
mieszkańców W. Ks. Poznańskie
K° z dnia 15 maja 1815 r. mówi
wyraźnie: „I wy macie Oj
czyznę, a wraz z nią dowód nie
Ko uszanowania za miłość i przywią
zanie do niej. Zostaniecie wcieleni
do mojej monarchji, nie potrze
bując zrzekać 6ię waszej
narodowość i”. — „Religja wa
sza ma być utrzymaną, o stosow
nem uposażeniu sług kościoła bę
dziemy mieli staranie”. — „Język
f wasz obok niemieckiego w e
wszystkich publicznych
pos tępo waniach ma być u
żywanym.” — Takie przyrzeczenie
złożył król pruski.
Ministerstwo pruskie r 1852 tak
się odezwało: „Religa i język
są najświętszemi dobrami każdej*
narodu, na nich opiera się cały je
Ko sposób myślenia i działalności
rozumu i pojęć. Władza, która je
uznaje, szanuje i strzeże, może być
pewną, że pozyska sobie serca pod
danych, podczas k(1 y wła
dza, która dla religji i
języka jest obojętną, alł>o
nawet zezwala przeciw nim na za
machy, rozjątrza naród i znieważa,
a dla siebie wychowuje wiarołom
nych i złych poddanych”.
rryderyk Wilhelm IV, król pru
ski, który okazywał wiele życzli
wości dla polaków, w roku 1841 ta
ką dał odpowiedź sejmowi W. Ks
Poznańskiego, proszącemu o opie
kę języka polskiego i narodowości
polskiej: „Narodowości polskiej
przyobiecane zostały mocą trakta
tu wiedeńskiego i odezwy z d, 15
maja 1815 r. uwzględnienie i opie
ka. Wykonawcy traktatu wiedeń
skiego postanowili chwalebną mi
łość każdego szlachetnego ludu do
swego języka i swoich obyczajów
także i w polakach uszanować i ce
nie; pod naszem panowaniem do
znawać oni będą poważania i opie
ki”.
Tak się przedstawiały stosunki
na początku stulecia. Lecz wkrót
ce p>ka/.ało się, jak mało stosowa
no czyny do słów i przyrzeczeń.
Szczególnie rząd rosyjski postępo
wał sobie haniebnie z pxldnnymi
polskiej narodowości Następstwem
tego były powstania i walki o nie
podległość. Niektóre rządy oka
zały jakąś życzliwość w czasie o
statniego powstania w roku 1803
dla polaków, nawet pisano do cara
moskiewskiego za polakami, ale o
wojnio za Polskę nikt nie myślał.
W Rosji panował ruch rewołncyj
ny, rząd carski umiał go zręcznie
skierować przeciw.polakom. Utwier
dziła się mianowicie z powodu po
^■taniu polskiego przyjaźń prusko
tnoskiewska, która trwa po nasze
czasy. Kościół katolicki w znbo
rze rosyjskim doznał srogich prze
śladowuń. Liczni biskupi jioszli
na wygnanie, tysiące księży popę
dzono w daleki Sybir.
Z mocarzy świata żaden nie pod
niósł skutecznego głosu za Pol
ską. tylko papież, uczciwy Pius
IX, kilka razy przemówił za na
mi, jak np.: „Krew słabych i nie
winnych zawsze woła do tronu
przedwiecznego Boga o pomstę dla
tych, którzy ją przelewają. A za
naszych czasów, czyż nie widzim
tej niewinnej krwi, przelanej w kra
ju katolickim, w nieszczęśliwej Pol
sce za wiarę św., która tam jest
straszliwie prześladowaną”. — ,,Po
tężny wladzca rosyjski, niepomny
na sądy Boga, jakie go czekają za
straszne zbrodnie, ten mocarz prze
śladuje naród polski z dzikiem o
krucieństwem. Przedsiębierze on
dzieło zniszczenia wiary św. w Pol
Wprawdzie powstania nie dopro
wadziły do oswobodzenia Polski,
ale nie pozostały one bez dodatnie
go wpływu na cały naród. Mę
czeństwo setek i tysięcy za świętą
sprawę ojczystą wzbudziło gorącą
miłość narodu dla matki Ojczyzny,
a testament bohatera tego i po
przedniego wieku, Tadeusza Koś
ciuszki, że „oświata ludu dokona
cudu” zaczęto wprowadzać w czyn.
Rozpoczęto gorliwą pracę nnd o
światą ludu, i jakkolwiek narodowi
polskiemu wytrącono zbrojny oręż
z ręki, którym na licznych polach
bitwy się wsławił, to przecież nie
zdołano go pozbawić oręża, którym
do dziś skutecznie się broni i —da
Pan Bóg — do upadłego bronić się
ł>ędzie, a którym to orężem jest
oświnta, mianowicie oświata ludu.
Wszakże przy końcu XIX wieku
objawia 6ię w narodzie polskim
względem świadomości politycznej
powszechny ruch ludowy, — nawet
tam, gdzie w poprzednich wiekach
iskra narodowa zaledwie pod po
piołom stała, tatn, w Staropolsc**
czyli w Śląsku przebudził się duch
uśpiony ludu. To jest zdobycz
oświaty ludu i pracy nad ludem.
Jak w ogóle o XIX wieku można
powiedzieć, że wskutek socjalnego
przeobrażenia się stosunków w ea
łej Europie niszczy on dawniejsza
wpływy jednej tylko uprzywilejo
wanej warstwy, tj. stanu szlachec
kiego, lak w szczególności stanowi
wiek ten pomimo ciężkiej niedoli,
jaką nam zgotował, dla nas odro
ozenie narodu przez Jud. lolska
szlachecka gaśnie i ginie, — bo
wobec tego, co się w tem stuleciu
stało i ciągle dzieje, nie bidzie w
Europie miejsca ani dla szlachty
juko stanu panującego, ani dla Pol
ski szlacheckiej — a odrodzić się
może tylko Polska ludowa.
Choć naród nasz w ubiegłym
wieku tyle cierpiał, tyle krwi prze
lał, na tyle męczeństw był skazany,
to przecież właśnie dlatego, żeśmy
umieli cierpieć zgodnością i zapar
ciem, dla którego nawet wrogowie
nie mogą ukryć podziwu i uznania,
jak nie mniej dlutego, że oświata
tak wielkie u nas zrobiła postępy,
iż cały świat cywilizowany hołd jej
oddaje, patrzmy z wiarą w przysz
łość.
Wszakże wiek XIX zajaśniał ta
kimi mężami, jak poeci Adam Mic
kiewicz, Słowacki, Krasiński i wie
lu innych,do których można zasto
sować wiersz Słowackiego:
„Polsko ty moja, gdy już nieprzy
tomni
Będziemy — wspomnij ty o nas! o
wspomnij!
Wszak myśmy z twego zrobili naz
wiska
Pacierz, co płacze i piorun, co
błyska”.
W szak wiek XIX pomimo niewo
li i niedoli, pomimo tępieniu i prze
śladowania narodowości, nie zabił
w nas ducha. Wszak tysiące ludu
azło do więzień i na wyguanie, a
nie złamało wierności dla świętej
spuścizny narodowej po Ojcach!
1 te wszystkie cierpienia miały
by być daremne! Kie, tak nie bę
dzie, lud polski na to nie pozwoli.
Jak na początku ubiegłego stu
lecia brzmiała przy 6zczęku oręża
pieśń „Jeszcze Polska nie zginęła"
— tak i przy końcu tego XX wie
ku brzmieć ona będzie silniej i wy
mowniej przez oświatę, przez lud,
byleby tylko lud pamiętał, że
przyszłość narodu w głównej części
w jego rękach spoczywa, byleby
gotów był do ofiarności dla sprawy
narodowej, byle odważnie a cierpli
wie znosił wszelkie cierpienia,jakie
jeszcze na niego spadną, przygoto
wywał się do walki, która przyjść
musi.
NOC NATCHNIENIA.
Poglądam w niebo—a niebo ciche.
Patrzę na ziemię — a ziemia śpi,
Ona co we dnie miota się w pychę.
Ona, co we dnie broczy się w krwi,
A teraz księżyc srebrną pogodą
Obrylantowal rosisty wrzos,
I stoją senne wierzby nad wodą.
A wiatr leciuchny muska im włos.
Wonieje ziemia i płoną zorze...
Mój Boże — mój Boże!...
Wzlatuję w górę, między obłoki,
Z jaśni błękitu pozieram w dół;
Widzicie! oto kraj nasz szeroki,
.lak zastawiony dla pości stół!
Różnowzorowym kryty kobiercem,
Na niin chleb biały i sól i miód,
Jak siwy gazda z otwartem sercem.
Łańcuch gór śnieżnych wystąpił
wprzód,
Puharem stoi jedno — drugie mo
rze...
Mój Boże — mój Boże!...
A na tej ziemi lud się położył
Lew—co przed światem straż trzy
mał wciąż,
Gdy wstrząsnął grzywą, gdy brew
nasrożył,
Kłel>om się zwijał pogaństwa wąż;
A żywot jego jako s*al twardy
I w słońcu wiary błyskał jak stal.
Przed Bogiem korny, sąsiadom
hardy,
Rozrastał w sławie — też szumem
fal
Klaskało jemu jedno, drugie mo
rze...
Mój Boże — mój Boże!...
A oto pntrzeie — tę ziemię błoga
Zbójca, grabieżnik nadszedł — ui»*
pość,
Nasze świątnice niszczył pożoga.
Naszej przeszłości wyrządzał złość.
A oto patrzcie— gdy kruszec pęta,
/ ciężkiej niemocy powstawał lew,
To chytry tygrys podmówił lwięta,
By wytoczyły ojcowską krew.
I krew płynęła w jedno — w drugi**
morze...
Mój Boże — mój Bożo!...
f krew spłynęła, i znów ni śladu,
Po strasznej męce, po strasznej
łzie —
I noc tak cicha — liść winogradu
1*0 mojem oknie wiotko się pnie.
I białe brzozy tam stoją w rzędzie
Drzemiące głow-y ku ziemi gną.
A tam przy brzegu marzą łabędzie
O Jgwiazdach spadłych na wody
dno.
Wonieje ziemia i płoną zorzeI...
Mój Boże — mój Bozel...
K. Ujejski.
Śluby Panieńskie
CZYLI
MAGNETYZM SERCA.
* * Aktach, wlrratew,
Alekaaudra tir. Fredry.
(Ciąg dalszy.)
Scena V.
Aniela, Gustaw.
Gustaw (jakby do Klary)
Dochowam, tak, tak, będziemy wi
dzieli.
Nienawiść! wszystkim! i święcie
przyrzeka.
(do Anieli)
O, nie, tych myśli Aniela nie dzieli.
Bóg to karzący za ciężkie przewiny
Nienawiść w sercu zaszczepił czło
wieka;
A twoja dusza z jakiejże przyczyny
Mogłaby ściągnąć cząstkę takiej
kary ?
Powiedz mi raczej, iż nie dajesz
wiary.
Że miłość istnie, że może być
szczera,
Dosyć w tern złego już na ciebie
czeka.
Ach, niedowiarstwo jest to ostre
ciernie;
Zwolna je w bukiet doświadczeni!
zbiera
By go w starości w końcu odda*'
wiernie!
Lecz czysta ufność, to młodości
kwiecie! ]
Aniela. Co wcześniej, później
wiatr postrąca przecie.
Gust. Tak. później trochę wie
trzyk kwiat pozganiu,
A owoc wzrośnie — koniec poró
wnania
(zbliżając krzesło i siadając, po
krótkiem milczeniu)
Nie zasłużyłem na nienawiść wcale.
Lecz na gniew bardzo.
Aniela (bardzo obojętnie przez
cała scenę, robota zajęta)
Nie na mój.
Gust. Twój, pani.
Anjela. Nic me wiem.
Gust. O, wiesz — lecz przebacz
wspaniale
Temu, co szczerze wiasną piochość
gani
Aniela. Czemuż z tern do mnie?
Gust. Ach, jakież pytanie!
O czyjeż więcej mogę ja dbać zda
nie?
Zbłądziłem.
Aniela. Czy tak?
Gust. Wyznaję.
Aniela (zawsze obojętnie)
Więc wierzę.
GUST. (zbliżając się) Przebacz.
Aniela. Niech i tak będzie.
Gust. (całując w rękęj Szczerze.
Aniela. Szczerze.
Gust. W nowej więc odtąd po
stąpię kolei.
Ale tymczasem niech dobroć Anieli
Za gwiazdę szczęścia nadziei u
dzieli.
Aniela. Żadnej nie czynię.
Gust. (prosząc) Nadzieję nadziei.
Aniela. Nie czynię żadnej.
Gust. (odsuwając się z krzesłem)
To za ostro było!
Jestże wiadomy zamiar mego 6tryjn?
Aniela. Jest.
Glst. I że temu matka pani
sprzyja ?
Aniela. Wiem.
Gust. I to wszystkim najdroż.
sze życzenie
F’iękna Aniela nie spełni?
Aniela. Nie.
Gust. (zrywając się) Nie?
Aniela (obojętnie) Nie.
Gust. (ironicznie) Doić krótko.
Aniela. Ale otwarcie.
Gust. Aż miło!
(przeszedłszy się. opiera się o po
ręcz krzesła, na którem siedziały
Czy w rzeczy śluby?..,
Aniela. Ja nic nie wiem o tom.
Gust. Nie chcesz iść za mąż.
Aniela. Teraz nie.
Gust. Lecz potem?
Aniela. Któż przyszłość zgad
nie?
Gust. (chodząc z zapałem)
Czemuż zgadnąć niema?
O, zgadnie, zgadnie, bardzo łatwo
zgadnie,
Ze wkrótce z trzaskiem, turkotom,
łoskotem.
Jaki konkurent na dziedziniec
wpadnie,
I com dziś nie mógł — on jutro o*
trzyma;
Wszakże tak będzie?
Aniela. Wszystko to być może.
Gust. (przeszedłszy się — siada
i łagodnie mówi)
Jednak ja małą uwagę przełożę:
Nie chcesz— nie czyń więc nadziei
wbrew idnnin,
Ale porywczość niech mi jej nie
wzbrania.
Ja o to proszę.
Aniela. Tego nie rozumiem.
Gustaw (zniecierpliwiony)
Cóż nie rozumiem? jakto nie ro
zumiem?
Nie chcę rozumieć. —
Aniela. A, i to być może.
Gust. (zrywa się i chodząc)
„I to być może?” Ha, ha, ha! to
śmiesznie!
Wszystko „być może” — na honor
uciesznie!
Ja to się. o! ja podobać nie umiem
Lecz jaki sąsiad, jaki Albin wtóry
Smętny Kochanek, aspirant ponury
Tysiącznych westchnień nagrodę
odbierze
(po krótkiem milczeniu, siadając
uspokojony)
Jestżem tak przykrym i Anieli
także?
Aniela (zawsz9 obojętnie, nie
patrząc na niego)
Przykrym? Dla czego?
Gust. (przysuwając sią z krzes
łem) Nie?
Aniela. Nie.
Gust. Szczerze?
Aniela. Szczerze.
Gust. (przysuwając się z krzes
łem) Am się spójrzysz?
Aniela (wznoszącoczy na niego i
zaraz spuszczając na robotę)
I owszem.
Gust. Tak?
Aniela. Jakże?
(łust. Ach. tak ozięble.
Aniela. I jakże inaczej?
Gust. (z zapałem j Gniewaj się na
mnie, ach gniewaj się raczej.
Aniela. Gniewać? i za co?
G ust. (zrywa się i mówi do siebie)
To nie do zniesienia.
(chodzi, potem staje przed nią)
Czy to tak bawi. czy to tak przy
jemnie,
Ż • cierpię tyle ?
Aniela. Oho! już cieipi-ma!
Gust. Alboż nie wierzysz mi
łości ku tobie?
Aniela. Nie wierzę.
Gust. (siadaj. Żądaj dowodów
odemnie;
Powiedz, co czynić? W jakimbądż
sposobie —
Wszystko wypełnię.
Aniela. Nie mówić mi o tern.
Gust. (chce się zerwać, ałe się
wstrzymuje i z przytłumionym o
gniem dnłej mówij
Tak ?
Aniela. Tak.
Gust. Mam milczeć?
Aniela. Proszę.
Gust. Dłuifo?
Aniela. Zawsze.
Gust. (zrywając się. ironicznie)
Nie, nie mogą być rozkazy łas
kawsze,
I przyjemniejszym udzielone zwro
tem. (chodząc)
Kochać i milczeć — przednio! wy.
śmienicie!
Milczeć i kochać! — I tak całe ży
cie!
(po krótkiom milczeniu, 6tając
przed nią)
Skądże wstręt taki? skąd wstrętu
przyczyna?
Może go zmniejszę, jeśli moja wina.
Ale ją wyjaw, niechże ją wiem
przecie
Aniela. Ja wstrętu nie mam do
nikogo w swiecie
Gust. Trudna jest miłość zaraz
w pierwszej dobie.
Ale nienawiść niepodobna prawie,
Ja dziś jej celem smutną próbę ro
bię
I nowy przykład oczom twoim sta
wię.
Aniela. Puśćmy w niepamięć
ten przedmiot niemiły.
Gust. Łatwo ci kazać — mnie
spełnić nad siły.
(ze wzrastającym zapałem)
Słncbaj Anielo, słuchaj tego głosu.
Co ufnie zwierza całą przyszłość
* losu:
(Aniela wstaje)
Z otwartą duszą, jak przed bóstwem
•tojf,
W twem ręku szczęście i nieszczęś
cie moje;
W znieś jo na szali, ale wznoś po
mału...
(zatrzymując odchodzącą)
Słuchaj, nie żądam mych uczuć
podziału,
Prośba nie zjedna, co jest serca
darem,
Lecz nie gardź moim, mnie chlub
nym zamiarem,
A wszelkich starań, wszelkich sił
dołożę,
Których być zdolną szczera miłość
* może.
Abym to zyskał, czego dziś nie
mogę;
Lecz wskaż, Anielo, wskaż zbawien
ną drogę!...
(zatrzymując? ją)
■lakto? bez słowa odchodzisz ode
mnie?
(zatrzymując i z zapałem)
Tej więc, do której zawsze nada
remnie
Każdy w nieszczęściu słuszne prawo
rości:
(klękając)
rairz, u nog twoich biadam twej...
litości!
(Aniela odchodzi w prawe drzwi w
głębi, Gustaw zostaje w tem poło
żeniu, obrócony ku parterowi kiwa
głową, jakby mówił „proszę ja ko
go!” — wstaje za pic-rwszeni sło
wem Klary.)
(Ciąg dalszy nastąpi.)
KLEMENTYNA Z TAŃSKICH
HOFMANOWA.
(1798 f 1845).
Tuż pod Warszawą, w małej wios
ce Wyosułki, mieszkali państwo
Tańscy. Mieli oni trzy córki, któ
rych wychowaniem zajmowała się
matka, gdyż położenie majątkowe
me pozwalało im trzymać nauczy
cielki w domu; Wyczułki nie były
ich własnością, tylko pan Tański
trzymał je w dzierżawie. Ubogi
dworek ściągał często licznych gości,
gdyż państwo Tańsoy oboje wy
kształceni, zacni i przyjemni, szano
wani i kochani w sąsiedztwie, nietyl
Ko w okolicznych wsiaoh mieli przy.
jaciół. lecz często 1 ze stolioy ktoś
do Wyszułek przyjeżdżał. Najzna
komitsi Indzie tej epoki bywali n
państwa Tańskich. Dom ich słynął
i wesołości; „szczęśliwymi ludźmi”
nazywano ich powszechnie. Leoz
szczęśliwych tych ludzi dotknęło na.
rat nieszczęście; musieli opuścić
Wyczuł*:, zostali bez daohu, bez □
trzymania. Obwiła była krytyczna,
lecz przyjaciele nie pozwolił nie
szczęścia zgnębić uczoiwycb, ktoś
wstawił się za nimi do znanej z do*
oregc serca księżnej Czartoryskiej i
wyrobiła cna panu Tsńskiema u mę
2a posadę sekretarza. Tańsoy prze
nieśli się do Puław z dwoma starsze
mi córkami, któryoh naukę zajęła
*:ę kr.ężn*, trzeoią najmłodszą, któ
rej na imię było Klementyna, zabra.
ła pani Szymanowska, dziedziczka
Izdebna. Której oórka Dorota, dziew
czę szesnastoletnie, zajęła się wycho
waniem małej Klemuni. W owym
czasie w domaob semożoiejszyoh u
czono dziewczęta wszystkich przed
miotów w języku franouzkim. nie
:nsczej też prowadziła panna Szy
manowska swoją wyobowanioę. Ma*
ła Klemuma czytała tylko książki
francuskie, aczyła sję h.storji i ge.
ogrsfji po francusku, nawet paoierz
mówiła w języka oboym Pani Szy
manowska i Dorotka były dla mej
bardzo dobre, ale w tym domu cb
cym, w tern otoczeniu cudzoziem
skiem, dziewczynka tęskniła bardzo
doawoion; to tel radość jej była
wielką, gdy dnie jednego dowiedzia
ła się. te rodzioe mają przyjechać na
kilka dni do Izdebna. Kadoló ta
tem była więkazą, g Jy paana Doro
ta powiedziała dztewctynoe, it nie
dwie, leoz trzy siostry przyjadą,
gdyt w Puławach powiększyła się
tob rodzina, te państwo Tańsoy mają
asałą oóreczkę laueaiea Maryjda,
Nazajutrz przyjechali rodzice,
Klemuma z otwartymi rączkami wy
biegła na iob powitanie, leoz gdy oj,
oiec chciał wziąść ją na ręce, powie
działa, iż na taką pieszczotę jest za
dużą, uważała się bowiem za bardso
poważną osobę wobec maleńkiej
Maryni, której nie odstępowała ani
na chwilę. Dzień ten upłynął bar
dzo wesoło dla wszystkioh w Isdeb
nie, usnęła dobrze po nim dziew
czynka, leoz w nocy zbudziło ją roz
paczliwe wołanie starszej siostry:
— Katujcie! tata umiera! — usły
szała wyraźnie. Nie wierzyła jed
nak tym słowom okrutnym.
— Obudź się Zosiu! — rzekła —
brzydki masz sen. I siadła na łóż
ku, szukając wzrokiem starszej sios
try, lecz spostrzegła, że jej niema w
sypialni, że i drugiej Olesi też niema
w łóżku, z przyległego zaś pokoju
dochodził szept rozmowy i łkania
Teraz trwoga ścisnęła jej serduszko,
zerwała się znów z pościeli i pobie
gła boso do pokoju sąsiedniego.'
Niestety, Zosia nie śniła, leoz mówi
ła prawdę, pan Tański umarł nagło
tej nocy.
I znowu nędza groziła nieszosęśli*
wej rodzinie, pani Tańska z rozpa*
cz% patrzała w przyszłość, o Klemu
nię była spokojną, lecz gdzie się po*
dzieje z Olesią, z Zosią, z Marynią,
na to odpowiedzi nie miała. Klenia*
nia tego smutku matki nie rozumia*
ła, ale czuła stratę ojca i pieszczota*
mi starała się pocieszać matkę, która
całymi dniami płakała nad swoją do
lą. Gdy tak dręczy się przyszłością'
swoją i dzieoi pani Tańska, posłaniec
z Puław przywiózł jej list od księż
nej. „W żalu takim, jak twój, nia
nie pozostaje, jak płakać l tobą” —.
pisała księZna Izabella — przyjedź
'1 ańsiu droga do Puław i mieszkaj
przy nas, będziemy się starali smu*
tek twój ukoić”,
Serdeozne te słowa wywołały no
we łzy, lecz ukoiły troskę nieszozę.
śliwej matki o przyszłość. Wróciła
do Puław i lat kilka jeszcze tan
mieszkała; pragnęła jednakże wy
tworzyć własny dom, zebrać wszyst*
kie dzieoi i w stolicy zamieszkać; te*
rat bowiem, aby nie ozynić wydat
ków, w pałacu księżnej mieszkała.
Zacni oboje Czartorysoy pomogli jej
w urzeczywistnienia tego życzenia*
Pan Tański był literatem, zostało po
nim sporo prao jeszcze nie wyda*
nyob, sprzedali te prace, a sumka.
□i dawaj |
jaką otrzymała pani Tańska a taj
sprzedaży i emerytura, którą pa
śmierci męża pobierała, pozwoliły
jej wynająć w stolicy mieszkania.
Warszawa była wówozas stolicą
Księztwa Warszawskiego, wrzało W
siej życie, z wiarą wszyscy patrzali
w przyszłdTć, smutek i zwątpienia
uleciały z serc; pani Tańska za przy
kładom innych otrząsnęła się z po
sępnyoh myśli, otworzyła dom d!.
dawnych i nowych znajomych, wio
dła tycie wesołe. Znajo
nowi bywali chętnie, bo dwia
córki były bardzo ładae, a trzeoiń
Klementyna, wprawdzie troobą a*
łomna, ale za to bardzo przyjamna I
wykształcona. Okazywała ona idol,
noloi autorskie; zdolnośoi ta zdra
dziła, pisząo dziennik, który przy
padkiem wpadł w ręce sióstr i do- (
wiedziały się o ukrytym jej talencie.
Ciekawe to były ozasy, Napoleon
toozył wojnę z całą niemal Europą,
w wojnach tyeh polscy brali ozynny
udział. Klementyna chwytała chci
wie wieści z pola bitwy, jakie doao
•iły mieszkańcom Warszawy piania
p<*rjodyozn* i w dzienniku swoim
zapisywała doznane wrażenia. Pew
nego wieczora zebrało eię liczne gro
na gości u pani Tańskiej, a między
innymi przyszedł młody poeta Ka
zimierz Brodziński, profesor literata
ry, który powitany był okrzykami
radośoi, bo (wieżo przybył da Was*
izawy, a że wiedziano o nim. Ii od
byt pod sztandarem Napoleona elew
zą kai| i a ję w roku 1812,
sy jksyły, ta opowie im
1 ■*>

Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume], January 03, 1901, Image 1
About Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume] (Chicago, Ill.) 1900-1913

Connect with the Library

Find Us On

Subscribe & Comment

Download & Play

Questions

Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume], January 03, 1901, Image 1 About Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume] (Chicago, Ill.) 1900-1913

Connect with the Library

Find Us On

Subscribe & Comment

Download & Play

Questions

Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume], January 03, 1901, Image 1
About Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume] (Chicago, Ill.) 1900-1913