Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume] (Chicago, Ill.) 1900-1913, January 10, 1901, Image 1

Search America's historic newspaper pages from 1770-1963 or use the U.S. Newspaper Directory to find information about American newspapers published between 1690-present. Chronicling America is sponsored jointly by the National Endowment for the Humanities external link and the Library of Congress. Learn more

{
                  title: 'Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume] (Chicago, Ill.) 1900-1913, January 10, 1901, Image 1',
                  download_links: [
                  {
                   link: 'https://www.loc.gov/rss/ndnp/ndnp.xml',
                   label: 'application/rss+xml',
                   meta: 'News about Chronicling America - RSS Feed',
                  },
                  
{
    link: '/lccn/2017218620/1901-01-10/ed-1/seq-1.jp2',
    label: 'image/jp2',
    meta: '',
},
{
    link: '/lccn/2017218620/1901-01-10/ed-1/seq-1.pdf',
    label: 'application/pdf',
    meta: '',
},
{
    link: '/lccn/2017218620/1901-01-10/ed-1/seq-1/ocr.xml',
    label: 'application/xml',
    meta: '',
},
{
    link: '/lccn/2017218620/1901-01-10/ed-1/seq-1/ocr.txt',
    label: 'text/plain',
    meta: '',
},

                  ]
                }

Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume], January 10, 1901, Image 1
About Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume] (Chicago, Ill.) 1900-1913

Image provided by: University of Illinois at Urbana-Champaign Library, Urbana, IL

Image: of 4. Page

All Pages

Issues

All Issues Text | PDF | JP2 (5.6 MB)

Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume] (Chicago, Ill.), 10 Jan. 1901. Chronicling America: Historic American Newspapers. Lib. of Congress. <https://chroniclingamerica.loc.gov/lccn/2017218620/1901-01-10/ed-1/seq-1/>

Newspaper Page Text

>
„Z90DIT 0B6HMZ.N.P.
WYCUODZ1 w KAŻDY CZWAKTKK
łiltiro / ara. Caotr. Z N T mi«4ri »I4
• >lomii własnym p.a. Utt 104 W Dl»l
alou at. (Yirifo, 1IL
Uiirllu* Iłaty w k|i»«w b adtuin.
Z»lą/iu mu koraapomiau. y» do Za
raąduCeitr. ntlat; |ii*ya\ U.|©d »Jra
T. I. HKŁIH8KI.
ICC 11 w w. Dirtalon at.. l luufo. lita.
Pirakaay hankoaa. pnratowa i pta
alytUa praaaytaf nalrfY pod wlnw:
M U AJ E W8KI
IW 104 W. I)|ytslon M . Chiraca, lila.
Kommiiii«m4oiui!%ca Kadakcyi
aZicudy' praaaytaC latały |mm1 akr.
8. BARSZCZEWSKI.
Ita-lOt W. DivUloo »t, Chi. ago. Ula.
Wa/rlk >e aa* l.atT w aprawa. h a.lnii
abU«?]k>rh JCpidy". oirioaaaa no
1. t ..mkarak ch i alsfy aknauaak co
aakra-tarsa „Ztr»Hly’'s
i. 0LBIN8KI.
102-IM W. Imuloa at . C Lir aco. nu.
THE WEEKLY “ZMIB”
APPEARINU EVEKT THUR&DAT
ta thi offlctal orzaa ot tka
FolUh Italiami AUianea. U.S.K. A.
8. BARSZCZEWSKI, Editor,
Oflca: 102- 104 W«at Diłliio* Btmt
CHICAGO, ILLINOIS
Ali buainaaa (.ouimunlcatlona ahkll
ba ad<lt«cac4l :
Tka Polifh Weekly
10K-IM W. Divt*ioa et., Chicago, lita
Ali <ommunlra»iona to tba PoUah
Nat*l Alllanrw nhall ba aliinilld:
T. M. HELIN8KI, O aa* 1 Sacra tary,
1<H- IM W. DiYtaion at., Chicago. Ula.
ORGAN ZWIĄZKU NARODOWEGO POLSKIEGO W STANACH ZJEDNOCZONYCH PÓŁNOCNEJ AMERYKI.
No. 2. (No. 2 Wydania dla niewiast).
Rok 20.
Chicago, 111., Czwartek dnia 10-go Stycznia 1901 rokit
f Uwagi o wychowaniu.
! Al>y ciało rosło i rozwijało się
należycie, potrzebuje pożywienia, z
którego czerpać ma pokarm i siłę.
Co i jak uia jeść dziecię lub czło
f wiek dorosły trudno postanowić z
’ póry, gdyż zależy to od różnych
, okoliczności: jedni jedzą więcej,
bo potrzebują — inni jedzą lepiej,
| bo ich stać na lepsze jedzenie. Dla
wszystkich jednak czy to uboż
• azych, czy to bogatszych — doros
łych czy małych postawić można
. zasadę taką:
< Jeść należy wtedy, gdy się ma
apetyt; najlepiej w pewnych stale
oznaczonych porach — pokarm zaś
> powinien być zastosowany do po
trzeb człowieka, a zdrowy i dobrze
przyrządzony.
Co to znaczy, że pożywienie ma
być zastosowane do potrzeb czło
wieka? Czyż, co dobrem dla jedne
go. może bye ziem ula drugiego r
Tak, każdy wie o tern dobrze, że
chory człowiek n. p. nie zniesie ta
kiego pożywienia, jakiem żywią się
* zdrowi, trzeba mu przyrządzić coś
( delikatniejszego i lepszego. .
I Tak jak człowiek chory tak i
dziecko potrzebuje szczególnej u
I Wagi i starania, odnoszącego się do
( żywności. Małe dziecko ma żołą
[ dek nieprzyzwyczajony jeszcze do
( potraw grubych i nie wszystko mo
1 że strawić; stąd też należy je po
czątkowo żywić tylko tern, co mu
ba zdrowie wychodzi, co łatwo mo
^ że strawić.
» Jakżeż to często początkiem
f wszystkich chorób dziecka a nawet
i jego śmierci jest popsuty żołądek
wskutek jakiegoś kwasu, albo in
nych nieodpowiednich dla niego
' pokarmów.
. Jakżeż też często widzi się dzieci
mizerne, wychudłe; niemowlęta
nędzne, wiecznie zapłakane — li
' tylko wskutek bólu brzuszka, wy
wołanego złem lub niestosownem
pożywieniem.
„Nas nie stać na dobre jedzenie
i — może powiedzą niektórzy — co
tam będę dziecku dogadzał, — niech
je cobądż! Ktoby tam na to uwa
żał”. Prawda; nie stać każdego na
f dobre jedzenie, i nie o dogadzanie
i rozpieszczanie dziecka mi idzie!
Trzeba jednak trochę uwagi i za
stanowienia się, aby właśnie b ra
, kiem uwagi i zastanowienia nie
szkodzić dziecięciu.
iNajnflpowudmejszym pokarmom
dla wieku dziecinnego jest mleko.
Już aama natura wskazała mleko
jako jedyne pożywienie dla nie
mowląt. A i później, idąc za tą
wskazówką, najlepiej jest dzieci ży
wić mlekiem.
Ody się dziecku wyklują ząbki,
można i należy podawać mu pokar
my do gryzienia jak: chleb, mięso
i t. d. Wreszcie przychodzi dziecko
do jedzenia togo wszystkiego, co
jedzą starsi, jednakże wtedy trzeba
tmcznie rozważać, co, kiedy, i jak
podaje się dziecku do jedzenia, a
nie dozwalać mu opychać się wszyst
kiem, co mu tylko w rękę wpadnie.
Przytem zauważyć jeszcze nale
ży, że najodpowiedniejszym dla
dziecka napojem jest mleko i woda,
dziecię nie powinno znać napojów
gorących t. j. takich, które w sobie
zawierają alkohol (spirytus) t. j.
wódki i piwa. Wpływ ich bowiem
na rozwój dziecka jest bardzo
Szkodliwy.
Jakże więc nierozsądnie i nie
sumiennie postępują ci rodzice,
którzy swoje malutkie dzieci przy
uczają do picia trunków. Nieraz
takiemu maleństwu aż łzy stoją w
oczach, nieraz aż zaksztusi się i za
kaszle, jakby się broniło przeciw
tej krzywdzie, jaką mu wyrządzają
jego właśni rodzice.
A ojciec i matka tymczasem cie
szą się: — „O jaki zuch nasz inały
— mówią — ciągnie jak stary!”
A gdy im ktoś zrobi uwagę, od
powiadają: „Nic mu nie będzie, a
zresztą jakżeż małemu odmówić,
kiedy się napiera! Dla świętego
spokoju, trzeba dogodzić dzieciako
wi!”
„Dla świętego spokoju” — po
wiadają rodzice.
O! dla świętego spokoju lepiejhy
było i o wiele lepiej, żeby rodzice
wcale nie przyuczali swego dziecka
do rzeczy złych i niepotrzebnych.
Dla świętego spokoju, dla zdrowia
dziecka i jego pożytku w przysz
łości, lepiej by było, żeby dziecko
wcale nie znało smaku gorących
napojów’.
Do spraw, nad któremi trzeba
się zastanowić, gdy jest mowa o
wychowaniu łizycznem (cielesnem),
należy jeszcze odzież.
Jakiż jest cel ubrania?
Ubranie ma cel dwojaki: ma
człowieka zabezpieczyć przed szkod
liwymi wpływami zewnętrznymi,
zimnem, wiatrem, deszczem, skwa
rem i t. p., a dalej ma osłonić na
gość jego ciała.
Aby tedy odzież była dobrą, mu
si zaspokajać te potrzeby, a olx>k
tego musi się stosować do zajęć
człowieka i do jego wieku.
W dzieciństwie, kiedy ciało jest
w rozroście, szczególniej zwrócić
należy uwagę na to, aby odzież w
niczem go nie krępowała, gdyż ta
kie skrępowanie przynosi wielkie
szkody rozwojowi dziecka i jego
zdrowiu.
Jak ubranie nie'mowląt luźnem
i swobodnem być winno, tak i póź
niej dziecko ma być zawsze ubrane
wygodnie a przyzwoicie i rozumie
się czysto — i to czysto nietylko
po wierzchu, ale przedewszystkiem
bielizna powinna być schludna, bo
ta styka się bezpośrednio z ciałem.
Jakież to złe i brzydkie świa
dectwo wydaje sobie taka niedbała
matka, która stara się tylko o
zwierzchnią sukienkę swojej có
reczki lub synka, a nie uważa na
jego bieliznę. Jakże to brzydko,
kiedy z pod ładnej nawet sukienki
wygląd nie brudny kołnierz od ko
szuli. albo strzępy i łachy wiszą z
rękawów.
A jednak często się takie dzieci
spotyka! Takie biedne, nędzne, u
myte tylko koło noska, uczesane
tylko po wierzchu i ubrane tylko
na pokaz!
Kiedy mowa o odzieży, zwrócić
jeszcze uwagę należy i na tę wadę,
w którą popadają znowu matki
próżne, radeby ze swych dzieci u
czynić lalki postrojone ponad swój
stan i możność.
Tc matki nietylko, że wyrządza
ją sobie szkody, bo się narażają na
śmieszność i wydatki niepotrzebne,
ale wyrządzają i swym dzieciom
6zkody moralną, bo przyuczając je
do strojów, przywiązują ich umysł
i upodobauie do pstrych gałgnn
ków, a o« 1 wodzą od rzeczy poważ
nych i więcej, niż strój wartych.
Takie dzieci wychowane przez mat
ki w zamiłowaniu strojów, nie będą
dbaby o swoje serce i duszę i in
nych sądzić będą zawsze po ich
zewnętrznym wyglądzie, nie przy
wiązując wagi do tępo, co jest wię
cej nad wszystkie 6troje warte —
do charakteru.
Na jubileusz Henryka Sien
kiewicza.
Przez ćwierć wieku twą strawą na
ród żywił ducha,
I nowa mu do serca wstąpiła otu
cha,
Gdyż Bóg mu zsyła męż.6w, którzy
jak prorocy.
Będą mu przyświecali w tej ucisku
nocy.
Takim mężem ty jesteś — dla two
jej zasługi.
Którąś twą pracą zdobył przez lat
szereg długi.
Tyś nam przed oczy stawił naszych
. przodków dziej*
I wlał w zwątpiono serca znów świe
że nadzieje.
Pokazując nam, że my, cboć wal
czyć musimy
0 narodowość naszą — jeszcze nie
czynimy
Tego, co czynili w tej sprawie przod
kowie,
Których to najeżdżali wrodzy bar
• harówie.
Tak ogniem jak i mieczem niszcząc
naszą ziemię.
Aby przez to wytępić wszystko pol
skie plemię.
Ale nasi przodkowie tych wrogów
wyparli
1 krzyżacką potęgę pod Grunwal
waldem starli...
Gdy twe imię nietylko znane u po
laków,
Lecz i u tych nam wrogich potom
ków krzyżaków
Więc dziś. gdy ten dzień święcisz
jubileuszowy,
To każdy światły naród oddać ci
gotowy
lioid i uszanowanie zasługi twej
pracy;—
Lecz najinilszem niech ci
jest, co dają Rodacy;
A od tych niech ci znowu najmilej
szem będzie,
Którzy to w spółeczeństwie stoją w
trzecim rzędzie.
W ielki wieszcz nasz Mickiewicz
pragnął tej pociechy,
Aby mógł tyle dożyć, aż pod wiej
skie strzechy
Dostanie się prac jego chociażby
część mała; —
A tobie ta pociecha, juk widzisz,
się stała,
Bo i pomiędzy ludem są twe prace
znane
I bywają z uciechą i chętnie czy
tane.
Iten lud Ci posyła dziśswo
je życzenia
Co mu od serca płyną, pełnego zna
czenia,
I winszuje Ci szczerze wszystkiego
dobrego,
Abyś jubileuszu doczekał złotego.—
I bys przez ten czas doznał wszel
kiej pomyślności,
Nigdy nie doświadczując smutku i
żałości, —
I abyś nam też jeszcze żył najdłuż
sze lata, —
I by przt-z to zyskała narodu
oświata!
Mały Dobrzyń w pow. Opolskim.
Fbanciśzbk Wilczek,
• włościanin.
Złote myśli z dzieł Henryka
Sienkiewicza.
Nie dość kochać dobrych, ale
trzeba kochać i złych, gdyż tylko
miłością można z nich złość wyple
nić.
QuO VADI3.
Każda czysta dusza obawia się,
czy sjiełnia jak należy swój obo
wiązek.
Na jedn^ kartę.
Cierpieć chwilowo, dla nieprze
branej szczęścia, jest rzeczą zu
pełnie inna, niż, cierpieć dlatego
tylko, że taki jest porządek natury.
Qro vadis.
Życie, jakie ono jest, tajemnicze,
czy nie tajemnicze, musi być wy
pełnione szeregiem prac i czynów'.
Rodzina Połanieckich.
Prawda, że gość nie w porę gor
szy od tatnrzyna, aleć i to wiadomo,
że kto do nieba chce iść, ten musi
podróżnego w dom przyjąć, głodne
go nakarmić, spragnionego napoić.
Ogniem i mieczem.
Wszelkie urządzenia społeczne
wtedy są dóbre, kiedy są najodpo
wiedniejsze usposobieniu narodu,
jego obyczajom, tradycjom, wresz
cie kiedy zapewniają największy
rozwój społeczny; złe zaś wówczas,
kiedy ten rozwój hamują.
Listy z podróży.
Śluby Panieńskie
CZYLI
MAGNETYZM SERCA.
lasf^Jł w 5 Aktach, witinta,
Aleksandra Lr. Fredry.
(Ciąg dalszy.)
Scena VI.
Gustaw, Klara (z lewych drzwi).
Klara. A to co znaczy? czy
dziękczynne modły?
Czy też pokuta za śmiałą nadzieję?
Gust. Bystre domysły tyin ra
zem zawiodły:
Sprzykrzyło mi się ciągle chodzić,
siedzieć,
I kląkłem.
Klara. Kie, nie, ja wiem co się
dzieje,
I będę mogła dokładnie powiedzieć.
Melancholicznych wejrzeń nie wi
dziano,
Sentymentalnych westchnień nie
zważano,
Słów nie słuchano — cóż więc po
zostało? —
Uo nóg — uniosę lub śmierć! —
Loez wypadało
Mieć w ręku szpadę, sztylet, nóż
stołowy,
Albo nareszcze mordercz * nożyczki!
(śmieje się)
I cóż? stoimy — bez czucia, bez
mowy ?
Jakto i wszystko od pierwszej po
tyczki ?
Ach, to zwycięztwo tak łatwe pra
wdziwie,
Źe się nie cieszę, lecz łatwości dzi
wię.
Gust. Kołczan już próżny, za
tem żart na stronę.
Ach! panno Klaro, widzisz mnie
w rozpaczy!
Klara. O, znajdę jeszcze pocisk
na obronę.
Ale bez żartu, cóż ta zmiana zna
czy?
Jestże to może snu rannego skutek,
Albo dowcipu nagłe przesilenie?
Gust. Nadto głęboki czuję w
sercu smutek.
Nadto bezstronnie moje błędy ce
nię,
Abym mógł zwracać dowcipne po
ciski.
Cel moich życzeń, któregom byl
bliski,
Teraz, niestety, prawie z oczu traeę,
A najboleśniej to rozdrażnia duszę.
Że własną winę własnem szczęś
ciem płacę,
I że zbyt słusznie, jeszcze przyznać
muszę
Zatem czy zganisz lekkomyślność
moję,
A którnm nadziei zaufał bez miary;
Czy nazwiesz głupstwem, co przez
płochość broję,
Czy brak grzeczności uznasz god
nym kary.
Jak chcesz umie skarcisz, w jakim
bądź sposobie, i
Zawsze mniej powiesz, niżli ja sam
sobie!
Klara (z udaną pokorą).
Wyższości mężczyzn nad zdanie
kobiety
Nadto przed chwilą doznałam, nie.
stety!
Bym teraz śmiała sprzeczać się zu
chwale.
Zwłaszcza gdzie skromnie na roz.
sadku szalę
Męska wspaniałość własne błędy
składa,
Tam mnie powtarzać lub milczeć
wypada.
Lecz szczera skrucłia i te chlubne
żale
Z jakiejże wielkiej pochodzą prze.
winy?
Gt'8T. Ach panno Klaro, pozna
łem Anielę.
Klara. Dotąd rozpaczy nie wi
dzę przyczyny.
Gust. Poznawszy, widzę jak
. Wadziłem wiele.
Klara (domyślając się). Aha!
pan Gustaw zapewne ją kocha?
Gt'8T. Cbóstwiu, jmwicdz, a po
wiesz aa mało.
K/,aka (z zastanowienie iii)
Hin! nie jest że to tylko skłonność
płocha?
Gust. Miłość najczystsza jaką
niebo dało.
Klara. Ależ ta miłość będzież
ona stała?
Gust. Z żyei«*m trwać będzie, z
życiem tylko zgaśnie.
Klara. I pewnie wierzyć Anielka
nie chciała?
Gust. Kie chce i słuchać —
studio rozpacz właśnie.
Klara (po krótkimi milczeniu)
To żle—ale mnie słuchałaby może?
Gust. Co miłość nie śmie, to
przyjaźń określi.
Klara. Powiem jej, jakim pan
Gustaw był wprzódy.
Gust. Mocnych farb użyj, nie
szczędź mi nadany.
Klara. Że był wesoły, jakto
zwykle młody...
Gustaw (sens kończąc).
Trzpiot, lekkomyślny, płochy, roz
trzepany...
klaka (sous kończąc jeszcze prę
dzej).
Próżny, zły, dumny, zakochany w
sobie...
GUSTAW (reflektując)
To trochą nadto — to będzie za
wiele.
Klaka (mimo kiebie w coraz
większy^ zapał wpadając).
Ze wiejskie dziecię widział w jej
osobie...
Gust. (jak wprzódy). To trochę
dużo...
Klaka. Że mniemał wswej dumie,
Iż grzeczność na wsi godna po
śmiewiska...
Gust. To bardzo dużo...
Klaka. Że brak na rozumie...
Gust. Hola! to nadto; obraz za
kazany!
Klara (z zapału nagle w łagod
ność przechodząc, z uśmiechem)
Mocnych farb biorę, nie szczędzę
nagany. —
Ale jej powiem zaraz z drugiej
strony;
Że się poprawił, kto się uznał w
błędzie,
Ze miłość szczera, którą uniesiony,
Im wolniej wzrosła, tern wytrwal
szą będzie;
Że jeśli jeszcze nie jest jej wza
jemną,
Winna przynajmniej wynagradzać
wiarą.
Gust. Ach tak, tak wszystko.
moja panno Klaro!
Czytasz w mcm sercu, myślisz ra
zem ze mną.
Klaka (parskając śmiechem)
Ha, ha, ha! diużej wytrzymać nie
mogę!
Ha, ha, ha! moja panno Klaro!
moja!
Ha, ha, ha! przednio! znalazłam
więc drogę,
(serjo)
(>ręż wypada, pęka twarda zbroja.—
I czegóż męzka przebiegłość za
strasza?
Niech straszy raczej własna słabość
nasza,
Bo kto nie zechce ten tylko nie
przyzna,
(stosując do Gustawa)
do zwalczenia nietrudny męż
czyzna
T:faj mu szczerze, a w postaci męża
T 'jrzysz zwinnego, zjadliwego węża.
Oprzyj się woli, chciej mieć własne
zdanie —
Lwem rozdrażnionym, tygrysem się
stanie.
Ale znajdź wtór do jego piosneczki,
Jak zwyciężona wychodź z każdej
sprzeczki;
W jego rozumu kręć się zawsze
kole,
A ua jedwabiu wywiedziesz go w
pole. —
Jeśli się mylę, to próbka dzisiejsza
Mego mniemania zupełdie nie
zmniejsza.
Co wyraziwszy szeroko i długo, (z
niskim ukłonem)
Mam honor zostać uniżoną sługą!
(odchodzi we drzwi prawe boczne)
Scena VII.
Gustaw (sam).
(Od czasu, jak Klara się roześmia
ła, stal jak. wryty, teraz pokrótkicm
milczeniu).
Hm, hm, hm! czy tak, tak? — Że
kocham szczerze,
Idę otwarcie, otwartości wierzę.
Takżeui spadł nisko? — Hola jasz
czu reczko!
Ostry rozumek, ostre twe słóweczko,
Ale mnie w paro z Albinem nie
poda.
Uczysz mnie zwodzić? Chcesz wy
biegów? — zgoda,
(chodzi zamyślony, po krótkiciu
milczeniu)
Aniela dobra, ale uprzedzona —
Co ufuość nie chce, niech dobroć
dokona.
Romans ułożę — jej zrobię zwie
rzenie —
Xa czas kochankę w przyjaciółkę
zmienię,
Zyszczę jej litość i wezwę obrony,
(po krótkiem milczeniu)
Łłączy dwa serca sekret podzielo
ny, —
Tak—wzbudzę czucie miłości obra
zem.
Zwrócę ku solne i ustalę razem. —
(chodzi w giębokiem zamyśleniu —
scena niema, w której widać, że
rozstrząsa plan jakiś — siada, zry
wa się, chodzi, staje — nareszcie
stojąc czas jakiś w miejscu zamyś
lony, z nadzwyczajną szybkością
daje bieg, jakby dotąd zatrzyma
nym słowom, ledwie ujrzał Albina
który zdziwzony, czas jakiś zostaje
we drzwiach, dopiero później zbliża
się powoli).
Scena VIII.
Gustaw, Albin.
Gust. Otóż to, to jest przyczyna,
J To powód wszystkiego złego!
Chodzi, łazi cień Albina,
Płacze djabli wiedzą czego!
Pięćdziesiąt lat jęczy, szlocha,
Pięćdziesiąt lat wzdycha, kocha.
Teraz każda myśleć będzie.
Że to tak 6ię miłość przędzie,
Niby wiekiem życie człeka,
Aby wzdychać mógł pół wieka!
Już łzy lejąc wdzień i w nocy.
Sam się zmnienisz we fontannę,
A tymczasem bez pomocy
Ja mam znosić twoje pannę? .
Nie kochaj ją tak poddanie,
A wzajemną ci się stanie;
Nie daj władać, rządzić sobą,
A rząd tobio sama przyzna;
Nie nudź płaczem i żałobą,
A zwyciężysz jak mężczyzna.
Inaczej myś!ą warjaci. —
Bądź zdrów! (odchodząc, ciszej)
Niech cię wszyscy kaci!...
(wraca iac)
Gdzie poszła?
Albin. Ach kto?
Gist. (wzruszając ramionami).
Tego nawet nie wie!
(odchodzi za Anielą).
Albin (sam).
I jemu teraz szkodzę — odszedł w
srogim gniewie.
Gdzież mam wylać łzy moja, gdzje
podziać westchnienie?
Pałam lat dwa, lat dziesięć—jeszcze
się nie zmienię.
Niechaj tylko na chwilę, na czą
steczkę chwili,
Klara patrząc się na mnie, choć
trochę zakwili.
(Ciąg dalszy nastąpi.)
KLEMENTYNA Z TASSKIIH
HOFMANOWA.
(1793 t 1845).
(Dokończenie.)
Dziennik jej stawa; się coraz
więcej zajmujący i coraz śmieiszem
piórem, coraz piękniejszym stylem
zapisywała doznane wrażenia; a
były to wówczas czasy ciekawe,
wielkie, waZne... Ów mocarz Fran
cji, bohater niepokonany, został
wywieziony na wyspę Św. Heleny,
a stworzone przez niego Księztwo
Warszawskie oddane zostało pod
opiekę Iiosji. Gd/ przyszła wia
douiośr, że Napoleon umarł na
wygnaniu, Klementyna tak wyra
ziła w swym pamiętniku doznane
wówczas wrażenie:
^ „(idy mi jwttitdziauo o śmierci
Napoleona, nie chciałam tomu dać
wiary; zdawał mi sie zbyt wielkim,
al>y pospolite wypadki dotknąć go
imały; lecz kie<ły mógł upaść*, kie
dy trzęsąc całym światem, na da
lekiej wyspie ostatnie dni spędził,
mógł i umrzeć... Wierzę już zatem
i ten wypadek zapisuję w pamięt
niku moim: 5 maja o godzinie 5
minut .JO po południu, oddał ducha;
stanęła dusza jego przed najwyż
szym sędzią, a ciało jego nic się
nie różniące od ciała prostego ro
botnika. wróciło do ziemi... W tych
słowach ileż jest myśli... Ten, któ
ry życiem mil jonów rozrządzał,
przed którym drżał świat cały, stoi
sam bez władzy przed tronem
Przedwiecznego, trwoga jego więk
sza jest może od trwogi tego żoł
nierza, którego niegdyś nie za czło.
wieka, ale za rzecz uważał. Boże,
juKaz 10 rzeczy ludzkich kolej. Co
kolwiekbadź żal ini Napoleona,
znika mi z oczu jego despotyzm,
jego samolubstwo, pogania ludzi,
widzę wielkiego człowieka, widzę
ten geniusz niepojęty, a wsponmia
wszy, że zimny głaz go pokrywa,
że Wszechmocny nie liczy państw,
które on podbił, bitew, które wy
grał, królów, których porobił, ale
dobre jego uczynki, truchleję”.
Tkliwe serce Klementyny Tań
skiej najbardziej ukochało malucz
kich, to jest dzieci. Dla dzieci też
przeważnie pisała, i dla młodzieży,
w sporym zbiorze jej prac znaleść
można książki dla każdego wieku:
„Wiązanka Helenki”, to kiążka,
którą dać można dziecku, które
naukę czytania dopiero ropoczyua,
„O powinnościach kobiet”, powieść
„Krystyna” to książki już dla do
rosłych panien napisane.
W ydawała też Tańska pismo pe
rjodyczne dla dzieci, które i dorośli
z zajęciem czytali, ciekawe, piękne
bo też rzeczy znaleść można było
w „Rozrywkach”. „Listy Elżbiety
Rzeczyckiej”, „Dziennik Fran
ciszki Krasińskiej” zachwycały
czytelników. A jakże podobała się
jej powieść „Jan Kochanowski”,
z jakiem zajęciem czytała młodzież
jej „Święte Niewiasty” i „Powieści
z Pisma świętego”.
Nagradzając jej zasługi położone
przez kształcenie pracami swemi
6erc dzieci, rząd mianował Tańską
profesorką w instytucie Guwernan
tek w Warszawie, a potem wizyta
torką ezkćł żeńskich. Dzień, w
którym Klementyna zjawiała się
na pensji, uważały uczennice za
święto, umiała ona zjednywać so
V)ie młode serca i budzić w nich za
puł do wszystkiego co piękne; da
wała też lekcje moralności na pen
sjach. Lekcjo te budziły szlachet
no uczucia w sercach słuchaczek,
niejetłną z tych lekcyj pomieściła
potem w poważnem swojem dziele:
„O powinnościach kobiet"’.
„Celem naszym winno być do
skonalenie się, czyli chęć stania
się codzień lepszymi, zbliżanie sio
codzleń więcej do owego wzoru, do
owej doskonałości, które ezłowie
kowi razem z powinnościami wy
dzielone zostały” — pisze autorka
w rozdziale „O doskonaleniu się”.
— „Bo wątpić o tern nie trzeba, że
każdy z ludzi w stosunku do swych
zdolności wrodzonych, powinien
dążyć, by coraz wyżej pod wzglę
dem moralnym stawał. Każdyznaa
kryje wewnątrz siebie jakby swój
wizerunek upiększony, który staro
żytni swojem lepszym js nazywali
i każdego z ras powinnością jest
chcieć dorównać owej piękności
moralnej, usiłować dojść do tegot
czyli doskonalić się codzień”.
Pięknie też wyraża się Tańska w
innym rozdziale, w którym mówi o
szczęściu. — „Co to jest szczęście V*
— pyto. — wJeatto dobra najwy*

Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume], January 10, 1901, Image 1
About Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume] (Chicago, Ill.) 1900-1913

Connect with the Library

Find Us On

Subscribe & Comment

Download & Play

Questions

Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume], January 10, 1901, Image 1 About Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume] (Chicago, Ill.) 1900-1913

Connect with the Library

Find Us On

Subscribe & Comment

Download & Play

Questions

Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume], January 10, 1901, Image 1
About Zgoda : Wydania dla niewiast. [volume] (Chicago, Ill.) 1900-1913