Ameryka echo. [volume], December 06, 1902, Image 5

About Ameryka echo. [volume] (Toledo, Ohio) 1902-1971

Image provided by: Ohio History Connection, Columbus, OH

                
6 Grudnia 1902
Z E w i a a
AUSTRO-WĘGRY.—Od pewnego cza
su między rządem austryackim a węgier
skim toczą się rokowania w sprawie skiero
wania wychodźtwa z Austro-Węgier do
Ameryki na Tryest i Rjekę, podczas gdy
dotąd emigracya ta odbywała się na Ham
burg. Bremę, Rotterdam i Antwerpię. Pre
zydent ministrów Szell zapowiedział w wę
gierskim parlamencie, że jeszcze w bieżą
cym roku wniesie przedłożenie w sprawie
wychodźtwa. Wychodźtwo z Austro-Węgier
wzrasta z każdym rokiem. Po Włoszech
największego kontyngensu emigrantów do
Ameryki dostarczają Austro Węgry, które
obecnie zapragnęły wyciągnąć i stąd pe
wne korzyści. Dotychczas na wychodźtwie
obławiały się grubo tylko towarzystwa że
glugi w Niemczech, które prawie niepo
dzielnie zajmowały się przeprawianiem au
stryackich i węgierskich wychodźców.
Przeprawą emigrantów do Ameryki mogły
by się zajmować tylko dwa towarzystwa że
glugi, a mianowicia: "Adria" i "Austro
America," "Lloyd" byłby wykluczony,
gdyż w myśl odpowiednich kontraktów,
"Lloyd" austryacki może swe statki wysy
łać tylko na wschód. Rząd węgierski ukła
da się już w tej sprawie z "Adrią," której
nawet przyrzekł znaczną subwencyę na in
tensywną akcyę w celu skierowania wy
chodźtwa na Rjekę. Z austryackim rządem
układa się natomiast "Austro-America",
/oświadczając gotowość przysposobienia w
tym celu potrzebnej ilości parowców. Przy
puszczają, że każdy z emigrantów za po
dróż z miejsca pobytu do jednego z por
tów amerykańskich, płacieby musiał 240
K. Niemieckie towarzystwa zarabiały mi
liony na emigracyi z Austro-Węgier.
W celu skierowania wychodźców do
Ameryki na Rjekę i Tryest, zamierza
rząd węgierski użyć środków administra
cyjnych a mianowicie wychodźcy do Ame
ryki zmuszeni byliby przedstawiać swe pa
piery do wizy w Rjece. Podobnie ma po
stąpić i rząd austryacki.
—Prasa wiedeńska inspirowana utrzy
muje ciągle, i to w tonie stanowczym, że o
przyjściu do władzy gabinetu koalicyjnego
nie może być mowy. Ani Polacy (?), ani
Niemcy nie chcą opuścić sztandaru gabi
netu dr. Koerbera. Przeciwnie Niemcy,
jak oświadcza wysoce urzędowa "Montags
Revne," tylko gabinet urzędniczy uważają
za odpowiedni do rządzenia Austryą. Wszy
stkie te manewTy prasy półof icyalnej i ofi
cyalnej dowodzą, że dr. Koerber jaknajza
cięciej przeszkadza porozumieniu się stron
nictw parlamentarnych, ponieważ to poro
zumienie przyprawiłoby go o utraty wła
dzy. W Kole Polskiem popiera dr. Koer
bera najsilniej dr. Piętak i jego grupa.
Czyni to z egoistycznych pobudek. Wie bo
wiem wybornie, że przy zmianie gabinetu
ministrem dla galicyi zostałby kto in
ny. Jedynie tylko uchronienie obecnego
gabinetu od upadku zdoła dr. Piętakowi
zachować stanowisko ministeryalne. Wogó
'Tte krążą teraz i w parlamencie i w Wiedniu
tak awanturnicze pogłoski, że nadzwyczaj
nie trudno rozeznać prawdę od kłamstwa.
Tymczasem z uwagi na prowizoryum bud
żetowe i projekt pomnożenia armii zbliża
się chwila, gdzie trzeba będzie działać
energicznie: jeżeli dr. Koerber do 8gogru
dnia przeszkodzi utworzeniu koalicyi, wy
grał partyę, gdyż wtedy rządy paragrafu
4go czyli gospodarka biurokraeyi zacznie
się ponownie.
—Kierownictwo węgierskiej partyi so
cyalno-demokratycznej zwołuje liczne zgro
madzenia protestacyjne przeciw nowej u
stawie wojskowej, przeciw podwyższeniu
listy cywilnej cesarza, jakoteż przeciw no
wej ustawie o wychodźtwie. Zgromadzenia
te odbędą się po miastach i gminach wiej
skich. Dotychczas zapowiedziano 100 ta
kich zgromadzeń.
—Z Wiednia telegrafują: Odbyło się tu
9 zgromadzeń socyalistycznych celem za
protestowania przeciw ustawie wojskowej.
Przemawiali: Daszyński, Schuhmayer,
EJlenbogen, Adler i inni.
—W grudniu nastąpią pewne zmiany w
aastr. ciele dyplomatycznem zagranicą,
wskutek zgonu hr. A. Wodzickiego oraz
ustąpienia hr. Kuefsteina w Bernie. Otóż
na stanowisku w Brukseli upatrzeni są:
hr. Brandis, obecny ambasador w Lizbo
nie, lir. Zichy w Monachium i hr. Clary w
Dreźnie. Następcą hr. Kuefsteina w Ber
jaife szw. będzie obecny poseł austro-węg.
w Belgradzie baron Heidler-Egeregg, któ
rego zastąpi znowu dr. Konstanty Dumba,
obecnie przydzielony do ambasady w Pary
żu. To ostatnie stanowisko zajmie wreszcie
hr. Katol Kińsky.
—Z Królowego Hradca (Koeniggraetz)
donoszą o skandalicznem zajściu, jakie
miał porucznik 42 pp. Szell, synowiec wę
gierskiego prezydenta ministrów. Poru
cznik Szell miał na ulicy sprzeczkę z
uczniami tamtejszej szkoły realnej i przy
tem zajściu tak dalece się zapomniał, iż na
ulicy pociął bić studentów. Jednego z nich
chwycił za gardło i zaczął okładać go raza
mi po plecach. Dyrekcya szkoły realnej
zrobiła doniesienie do Rady szkolnej, a
także do komendy wojskowej. Porucznik
Szell wychodzi na miasto tylko pod strażą
20 żołnierzy, bojąc- się, aby go na ulicy
nie obito.
—W węgierskich kołach politycznych
mówią o nowej sprawie wojskowej z powo
du, że pułkownik pułku piechoty imienia
br. Fejervaryego w Szegedfnie odr&ówił 2
oficerom rezerwowym przyjęcia do czynnej
służby z powodu nieznajomości języka nie
mieckiego. Ze sprawy tej robi opozycya
węgierska wielką wrzawę i wniosła już w
Seifnie interpelacyę.
NIEMCY.—Z Berlina donoszą, jakoby
posłowie polscy w parlamencie niemieckim
$
i
rony.
—Darmstadt.— W ubiegłym miesią
cu przybyło dwóch rosyjskich studentów,—
którzy—jak wielu słuchaczów tutejszej
akademii—byli relegowani w Rosyi i chcie
li się zapisać na półrocze zimowe. Jeden z
nich istotnie to uczynił. Tymczasem naza
jutrz zjawił się u nich policyant sądu kry
minalnego i zaprosił ich do biura policyj
nego. Tam przesłuchano ich, a następnego
dnia zawezwano do rektora akademii, który
jedne mu z nich oddał zapłacone już czesne, i
tymczasem
minalnego, zaopiekował
zwyczaj uprzejmy sposób i zaprowadził ich
sób, toby wnet cała Europa stała się—za
borem rosyjskim. Kto nie chce stać się nie
wolnikiem carskim, niech czuwa!
—Krupp, fabrykant armat, nie umarł
podobno śmiercią naturalną, lecz odebrał
sobie życie. Do samobójstwa popchnęło go
to, że gazeta socya li styczna "Vorwaerts"
opublikowała zgrozą przejmujące oszustwa,
których się Krupp dopuszczał przez wiele
lat. Krupp wytoczył gazecie proces o
oszczerstwo, ale bał się stanąć na proces,
bo wiedział, że wszystkie zarzuty mogą być
nam wytoczonego i sądownie jeszcze nie
wiadomo, czy prawda nie jest po naszej
stronie, cesarz już uprzedza wyrok sądu,
I kiedy uznaje nas winnymi bez żadnych o
gródek. Czy jest słusznem i dozwolonem,
laby na początku sprawy, toczącej się wsą
dzie, zapadł już z wajwyższego miejsca wy
I rok, który stawia sędziów w przy krem bar
dzo położeniu, gdyż muszą, albo sprzęci-®
wiać się osobie majestatu, lub też będą po-
dejrzani o zbytnie uleganie wpływowi ko
Sprawiedliwość być wyższą
od każdego, stoi nawet ponad cesarzem,
cych po nad namiętnościami partyj polity
cznych i fakcyj społecznych.
Oszustwa Kruppa polegały na tem, że
odciągał on każdemu robotnikowi od za
robku procent pod pozorem płacenia
emerytury po 201etniej służbie. Było to
oszustwem, gdyż fabrykant nigdy nie miał
zamiaru płacić emerytury. Zanim ktoś wy
służył 20 lat, ażeby posiąść prawo do eme
rytury, wydalono go ze służby. Kto chciał
zostać w służbie, nie mógł mieć w niczem
własnego zdania i był tyranizowany przez
urzędników. Wydalano co rok ze służby 7
do 8 tysięcy robotników.
—Córka Kruppa, Bertha, przeznaczyła
$250,000 na upiększenie miasta Essen, a
$755,000 na rzecz kasy wsparcia robotni
ków. Ma nadzieję, że oddawszy setną czą
stkę skradzionego ludowi dobra,—już spra
wiedliwości uczyni zadość. Ludzie będą ją
chwalić za tę "ofiarę"—na tej zasadzie, że
ze skradzionych przez jej ojca pieniędzy
nie potrzebowała nikomu nic oddawać.
—Dnia 28 listopada w parlamencie Rze
szy przyszło do skandalicznych zajść. So
cyaliści od kilku dni prowadzą obstrukcyę
(tj. przeszkadzają) uchwaleniu nowej tary
fy celnej. Obstrukcya ta polegała na stra
wianiu niesłychanej ilości wniosków, na
żądaniu głosowań imiennych, na zbieraniu
kartek z wotum na każdego posła z osotma
Większość parlamentarna nie mogła wy
trzymać tej taktyki socyalistów, więc po
stanowiła użyć gwałtu przeciw mniejszości.
Gdy i to nie pomogło, zwolenuicy rządu
zaczęli wymyślać socyalistom od "psów,"
"łajdaków" itp. So^yaliści odpowiedzieli
na to: "wy złodzieje." Powstała stąd zwykła
kłótnia, wskutek czego posiedzenie parla
mentu musiano przerwać na pół godziny.
ANGLIA.—Na Sonwencyi stowarzyszeń
studenckich postanowiono nie przyjmować
stypendyów, przeznaczonych testamentem
przez Cecila Rhodes.
—"St James Hall", znany powszechnie
lokal koncertowy w Londynie, przeszedł
na własność amerykańskiego syndykatu.
—Wielkie wrażenie wywarło tu morder
stwo, dokonane przed gmachem pocztowym
na "Lombardstreet" przez pewną mody
stkę na bogatym giełdziarzu, który nawią
zał z nią stosunek miłosny, nie mówiąc nic
powzięli zamiar solidarnego złożenia man- o tem, że jest żonaty i ojcem dziecka. Opu
jdatów poselskich.
—Drugi z rzędu mąż artystki Heleny
Odilon, baron Rakowski, dostał tak samo
jak pierwszy pomieszania zmysłów.
I —"Kreuzzeitung" omawia list posła
White o prześladowaniu Żydów w Rumunii
I i żałuje, że White nie zbadał stosunków na
i miejscu. Byłby się przekonał, że Żydzi w —Pogłoski o bliskiem rozwiązaniu an
Rumunii nie są w takiej pogardzie, jak gielskiej izby gmin umilkły. Rząd nie
I Murzyni w Stanach Zjednoczonych. Nikt1 śpieszy się z chwilą, gdy wybory uzupeł
ich tam nie "lynczuje" i nikt trumien ży- niające przekonały go, że nie miałby wię
dowskich podczas pogrzebu nie obrzuca kszości, że ta większość przypadłaby w
błotem, jak się to zdarza w New Yorku. udziale opozycyi liberalnej. Wszystkie
sześć wyborów uzupełniających, które
przeprowadzono po wniesieniu projektu re
formy szkolnej, wypadły na korzyść opozy
cyi liberalnej. W owych okręgach podczas
wyborów w 1900 r. zachowawcy zyskali
większość 8570 głosów, sumując pospołu
wszystkie rezultaty. Tymczasem teraz w
kolejnych wyborach,uzupełniających rezul
taty głosowania, zsumowane pospołu, dają
1,912 głosów na korzyść stronnictwa libe-
n
w nac
się
na inspekcyę policyjną, gdzie im oznajmio-1
gu 24 godzin, bo w przeciwnym razie grozi
po akademiach. "Vorwaerts" w tej spra-i
swój wpływ coraz dalej na zachód. Gdyby i
A E Y K A
lego, którego pierwszą funkcyą
wstępne śledztwo w tej sprawie.
ra*ne&°-
stery-lyt'h
a
imj
sów liberalnych -.,018 (cz^
i
sów liberalnych 29,018 (czyli 8,152 więcej).
w Anglii stale
lne
y konserwatywne
no, że powinni opuścić Darmstadt w cią- i °«ztiaczały się tem, że niesłychanie upor-
czywie
im odszupasowanie. Studenci żądali pisem- "°Pie.ro P°" przymusem, gdy większość
nego rozkazu wydalenia—ale odmówiono opozycyjua po wyborach uchwaliła im wo
im tego. A zatem zaraza carska szerzy się i
8l®rPnia
rzeczy miały się dalej rozwijać w ten spo-1 w dniu Hym sierpnia otrzymał od izby
1
wą
udowodnione.—Na pogrzebie Kruppa co- wodził kto inny, lecz owa wyprawa jeszcze
sarz Wilhelm oświadczył wyraźnie, żearty-
nie
kuły w "Voiwaerts" stały się przyczyną dewszystkiom trzeba zorganizować kołtun
śmierci.—Z okazyi tej mowy "Vorwaerts" transportową, która wiozłaby za ar
pisze: mią wodę i żywność. Potrzeba kilka tysię
"Chociaż nie ukończono jeszcze procesu I
cy
mu
i
tpowinna
mi
szczona obecnie przez kochanka dziewczy-1 ko mianowani przez prezydenta, lecz ró
na zadała mu dwa ciosy nożem w pierś. wnież wobec niego odpowiedzialni,---oto
Fakt ten nabrał tem większej sensacyi, że hasło narodowców. Zasada, obowiązująca
zdarzył się w dniu objęcia urzędowania' obecnie, że ministrowie są odpowiedzialni
przez nowego lordmajora Markusa Samue- wobec izb, wywraca jeden gabinet za dru-
będzie
W 1900 r. oddano w owych okrę-
JUZi IZt-'BllU,
uniwersyte- I £acłl ^9,4.50 głosów na kandydatów nnni
Niemczech
mówiąc: "Kogo raz w Rosyi z un'
tu wydalono, tego i my tutaj w Niom^c^u
nie chcemy." W kurytarzu uniwersytetu op°zycyJnych-Ubeciue w ciągu
zjawił się policyant sądu kry-! "ano 8*5)?^ zachowawczych i uuionisty-
i 20,Mi głosów na kandydatów
niwprsvtptn opozycyjnych. Obecnie w ciągu 1902 r. od-
j_ cznycłi 27,10b (czyli o 2,d«}0 mniej), a gło-
dzierżyły ster władzy i wypuszczały
nosC1,
r'P°.
wie bardzo stanowczo domaga się wyja- "la«stone niewątpliwie zwyciężył, oądzo
śnień od rządu centralnego. My tymcza-1
no',ze
sem już dzisiaj zaznaczyć możemy tyle, że i Parlaroentu poda się do dymisyi. Tyuicza
Rosyi nie trzeba wojny, aby rozszerzyć I
8?m
Tak się stało naprzykład
wyborach lipcowych, kiedy
Salisbury jeszcze przed otwarciem
Salisbury stanął śmiało w dniu 4ym
przed nową izbą i dopiero ustąpił,
wotum nieufności. Balfour w tym wzglę
dzie niczem się nie różni od wuja. Na pod
stawie wyborów z 1900 r. może rządzić do
1906 r. Byłby zatem sentymentalnym ma
rzycielem, zamiast politykiem realnym,
gdyby dobrowolnie pozbywał się władzy.
—Ministeryum wojny w Londynie odwo
łało pułkownika Swayne'a, wodza wypra
wy w krainie Somali przeciwko Mu liano
wi. Odziano przecież tę karę w formę cho
roby, która wymaga leczenia w Anglii. No-
wyprawą przeciw Mullahowi będzie do-
prędko przyjdzie do skutku, gdyż prze­
mułów i wielbłądów, by podołać takie-
zaf'anA11,
amumcyi.
gdyż swoboda sądów jest pierwszym wa- toryum francuskiego ciągnie karawana,
runkiem bytu, siłą żywotną i nerwem ka
żdego państwa. Monarchia jest nieodpo
wiedzialną Konstytucyjnie. Dobitnfej odpo
wiedzi na mowę cesarza dać tu nie możemy
dla znanego paragrafu o obrazie majesta
tu." Następnie "Vorwaerts" w dalszych
dwóch kolumnach powtarza w sposób u
miarkowany to, co o Kruppie poprzednio
pisał, a mianowicie o jego grubych występ odpowiednią rekompensatę w dolinie rze
kach przeciw moralności na wyspie Capri ki Yangtse w Chinach. Ponieważ zaś inte
i powołując się na świadectwo osób, stoją- resy handlu angielskiego w dolinie Yangtse
Zanim więc przyjdzie do wy-
mu zadaniu
marszu głównego korpusu, sformowano ko
lumnę latającą pod wodzą pułkownika Cob
bego, która będzie operowała przetiwko
Mullahowi. mając za punkt oparcia miej
scowość Gerrero. Po nadpłynięciu posił
ków z Indyj generał Manning rozwiąże
niemal wszystkie oddziały, rekrutowane z
krajowców, czyli Somal'. Nie można im
wierzyć. Mullah posiada 2,000 karabinów,
zakupionych we Francyi i sprowadzonych
przez port Dżibuti. Rozporządza też masa
Podobno z pobliskiego tery-
wioząca Mullahowi armaty, karabiny i
amunicyę.
—Okazuje się, że między Anglią a Niem
cami toczą się obecnie rokowania w sprawie
zatoki Delagoa, którą rząd portugalski jest
gotów odstąpić Anglii. Niemcy zgadzają
się na tę zmianę terytoryalną korzystną dla
Anglii pod warunkiem, że ta ostatnia da im
są o wiele ważniejsze, niż w zatoce Dela
goa, w izbach angielskich zapanował z te
go powodu wielki niepokój. W tej sprawie
będą wniesione do rządu energiczne iuter
pelacye.
—We fabrykach białej blachy w Szwan
sea, w Anglii, świętować będą robotnicy co
miesiąc przez jeden tydzień. Fabryki nie
mają dostatecznej ilości zamówień.
FRANCYA.—W Paryżu odbyła się pró
ba z nowo wynalezionym statkiem ratunko
wym kapitana norwegskiego Donviga.
Zbudowany w formie kuli statek ten mio
tany był szaloną burzą po morzu w kanale
La Manche przez kilka godzin i zupełnie
nie został uszkodzony. Ludzie w nim za
mknięci również przebyli ten czas wzupeł
nem zdrowiu.
—Odbyła się także druga próba balonu
do kierowania Lebaudiego i udała się w zu
pełności. Balon poruszał się we wszystkich
kierunkach i wykonywał obroty przeciw
wiatrowi, a unosił z szybkością 40 kim.
•a godzinę.
—Donoszą z Paryża, że należy oczeki
wać rychłego upadku gabinetu Combesa.
W kołach poselskich objawia się dążenie
do wytworzenia większości parlamentarnej
bez grupy socyalistycznej. Na czele tego
ruchu stoi obecny minister skarbu Rouvier
i on podobno jest w stanie stworzyć tę no
wą większość. Uważają go zatem za przy
szłego prezydenta gabinetu i następcę Com
besa.
—W Marsylii zastrajkowali palacze o
krętowi. Ustała wysyłka paczek pocztowych
i listów.
—Narodowcy francuscy rozwinęli agita
cyę za rewizyą konstytucyi. Opierają się
na założeniu, że obecna konstytucya, u
ch walona przez zgromadzenie narodowe w
1875 r., nie jest konstytucyą prawdziwie
republikańską. ^Przepisy, w niej zawarte,
umożliwiają ministrom tak bezwzględnym,
j*ak był Waldeck-Rossean i Millerand, lub
jak jest nim obecnie Combes, gwałcenie
najważniejszych haseł republikańskich.
Narodowcy uważają za wzór godny naśla
dowania—z pewnemi, rzecz jasna, ziniana-
m'#~konstytucyę
Unii północno amerykań­
skiej. Prezydent rzeczypospolitej, odpowie-
.. dzialny wobec ludu i ministrowie, nietyl-
ROSYA.—
Carowa rosyjska popadła w
czarną melancholię. Doktorzy uważaia iei
stan za groźny.
—Spis ludności w mieścio Moskwie, da
wnej stolicy carów, wykazuje, że jedna pią
ta część ludności żyje pod ziemią w sutery
nach. Wiele rodzin mieszka w jednej stati
cyi. Dwie lub trzy osoby sypiają w jednem
łóżku w tych ciemnych piwnicach.
—W Moskwie powstał Związek Dzienni
karzy.
—W Odesie ukończono próby masowego
tępienia szczurów. W całej okolicy nie ma
ani jednego zakątka, nie /.wml/anego przez
komisyę specyalną. W szydzi o rozłożono
truciznę, nawet na ogrodach, polach i szo
sach. W tym celu zużytkowano tltt) butelek
tyfusu szczurzego i 800 funtów chleba py
tlowego.
—Organizuje się grono rosyjskich rolni
ków celem wyjazdu do Anglii, dla obezna
nia się tara z wymaganiami rynków angiel
skich. potrzebami spożywców i z najlepszy
mi zakładami hodującemi bydło rogate.
Wyjeżdżają rolnicy z obwodów: DońsKie
go, Terskiego i Kubańskiego, oraz kilku
innych gubernij wewnętrznych.
—Z Odesy donoszą, że około miliony
galonów nafty, nagromadzone na granicy
miasta, stały się pastwą płomieni.
—Cesarsko-rosyjski minister wojny Ku
ropatkin wysłał w sierpniu do komendan
tów okręgowych wojska rosyjskiego tajny
okólnik jak to zwykle bywa, tajny ton
okólnik po niespełna trzech miesiącach
zjawił się na łaniach socyalistycznej gaze
ty, a mianowicie berlińskiego "Yorwaer
tsu." Otóż w tym okólniku minister wojny
wylicza długi szereg wypadków propagan
dy rewolucyjnej w wojsku. Stwierdza, że
w ciągu ostatnich dwóch lat między ofice
rami i żołnierzami przeróżnych pułków
szerzono tysiące egzemplarzy proklamacyj,
odezw i broszur, wzywających do nieuży
wania broni przeciwko ludowi. Wypadki
takie zdarzały się między innymi w Peters
burgu. w Moskwie, w Sebastopolu. w Kra
snojarsku, w Syberyi, oraz w Wilnie. Mię
dzy grenadyorami dworskimi pułku jeka
terinosławskiego odkryto w marcu 1902 r.
zorganizowani}, propagandę, na czele której
stał młody człowiek szlacheckiego pocho
dzenia, Olszanski który, wstępując do
wojaka, umyślnie zamilczał o swojem szla
chectwie, uprawniającein go do krótszej
służby, aby tem dłużej mógł żyć w kosza
rach pośród zwyczajnych żołnierzy i agito
wać między nimi. Między socyalistaini,
którym dowiedziono, że szerzyli broszury
i proklamacye pośród chłopów ukraiń
skich, był podporucznik Paśko z pułku
symferopolskiego.
Kuropatkin dodaje, że spis ten (podany
przez nas w skróceniu) spewnością nie jest,
kompletnym ze zgrozą pisze o podkopywa
niu wojska przez "energiczną" czynność
organizacyj socyalistycznych i prosi ko
mendantów o ich opinię co do środków
zwalczania tej propagandy, którą uważa ja
ko straszliwie niebezpieczną dla państwa.
Bardzo być może, że Kuropatkin świado
mie przesadza, aby sprowokować komen
dantów do "doradzenia mu" jak najbrutal
niejszych środków do zwalczania wroga.
Bardzo być może, że w rzeczywistości po
trwa to jeszcze dość długo, nim propagan
da Bocyalistyczna w wojsku rosyjskiem sta
nie się poważnem niebezpieczeństwem dla
caratu. Ale w każdym razie rosyjscy towa
rzysze, prowadzący wśród takich nadlu
dzko ciężkich warunków tak pełną poświę
cenia walkę, zasługują nie tylko na nasze
najgorętsze współczucie, ale i na nasz po
dziw.
WENEZUELA.—W Wenezueli toczy
się od dłuższego czasu wojna domowa. Pre
zydent Castro, którego sprawa czas dłuż
szy stała bardzo niedobrze, obecnie odnosi
sukces za sukcesem. Nie tyle w tem jego
zasługi, ile następstwa zawiści i kłótni
wzajemnych, które wybuchły między przy
wódcami rokoszu. Wojsko tych ostatnich,
do niedawna tak silne, że zmusiło prezyden
ta Castro do ucieczki ze stolicy Caracas,
obecnie rozprasza się na wszystkie strony
Każdy dowódca insurgentów operuje na
własną rękę. Castro rozsyła konsulatom rze
czypospolitej, funkcyonującym w Amery
ce i w Europie wspauiaie buletyny o swych
zwycięstwach. A tymczasem wojna domo
wa do reszty niszczy, "rujnuje, znieprawia
kraj, który wśród warunków prawidłowych
mógłby się rozwijać cywilizacyjnie i wy
róść na pierwszorzędne ognisko kultury.
—Z Halifax donoszą: Angielski krzyżo
wiec "Charybdis" odpłynął na otwarte mo
rze ze zapieczętowanymi rozkazami. Cel je
go podróży jest niewiadomy, lecz panuje
tu przekonanie, że udał się na wody Wene
zueli.
Anglia i Niemcy wystąpią razem prze
ciw Wenezueli, eżeby wymusić na rządzie
uznanie swych pretensyj. Porozumiewają
się obecnie co do szczegółów postępowa
nia, a czynią to z wiedzą rządu Stanów
Zjednoczonych, który jest dobrze poinfor
mowany, że o naruszeniu doktryny Mon
roe'go niema w tym wypadku mowy. Trzy
okręty wojenne: "Niobe," "Ariadnę" i
"Amazone" otrzymały rozkaz ndania się
na wody Wenezueli. Będą gotowe do wyja
zdu w połowie przyszłego tygodnia.
TURCYA.—Turcya zamówiła we fabry
ce Kruppa 96 armat, a oprócz tego obsta
lowała 220,000 karabinów Mausera małego
kalibru.
gim i uniemożliwia ciągłość rządu, co ludność zdrowa, silna, wytrwała, sympaty
wmvwa zabóiczo na kiernnok snrnw r-zn.W V. Ł. y
wpływa zabójczo na kierunek spraw rządo
wych, na dobrobyt w kraju, na jego rozwój
cywilizacyjny.
—Powstanie macedońskie przybrało cha
rakter wielce niefortunny dla Turcy i.
Wszystkie oddziały powstańcze, albo
przynajmniej większość tych ostatnich,
skupiły się na terytoryum górzystem, dzi
kiem. zwanom "Razłóg." Górale tamtejsi,
żują z powstańcami. Wojska tureckie będą
midly zadanie wcale niełatwo, by pokonać
powstanie na owym terenie. Oficerowie
ranni, którzy z placu boju powracają kolej
no do Sofii opowiadają, że w wilajetach
macedońskich panuje zupełna anarchia.
Władzy nikt nie słucha. Handel ustał. Tar
gów nikt nie odwiedza. Wojska masami,
lecz to wojsko nie chce się bić z powstań
cami. pragnie natychmiast odegnać ich ku
granicy. Natomiast żołnierze tureccy dopu
szczają się gwałtów wobec bezbronnej lu
dności wiejskiej. Dziatwę nadziewają na
bagnety, chaty palą, kobiety gwałcą. Wy
soka Porta przed Europą wszystkiego się,
rzecz jasna, wypiera.
—Michajłowsky, przewódca Macedoń
czyków, który się teraz znajduje w Paryżu,
oświadczył redaktorowi "Echo de Paris,"
że ogółem można liczyć siły powstańców
na 4,000--5,000 zbrojnych. Ci ostatni będą
prowadzili wojnę podjazdową przez całą
zimę. Na wiosnę liczba powstańców przy
najmniej się potroi. Na Paryż i na fran
cuzów obliczył Micliajlowsky argument na
stępujący Macedończycy, oswobodzeni z
pod jarzma tureckiego, utworzą silną zapo
rę przeciwko pangermanizmowi. Dla tego
też leży w interesie Francyi i Anglii popie
rać wyzwolenie chrześcian tamtejszych.
Wielka ilość naczelników gmin maho
metanskich składała sułtanowi życzenia w
rocznicę jogo urodzin, \X swej odpowiedzi
zaznaczy! sułtan, że równie mili są dla nie
go poddani mahometańskiego jak i ehrze
ńciańskiego wyznania. Żaden' sułtan nie
odezwał się dotychczas w podobny sposób
i dla tego słowa powyższe wywarły na słu
chaczach bardzo silne wrażenie.
BK LUTA.—Król belgijski Leopold, li.
czący obecnie (54.'j lat, zamierza ponownie
się ożenić. Opowiadają, że król ma podo
bno poślubić arcyksiężniczkę austryaeką.
Wiadomo, że król Leopold II. chcąc dopro
wadzić do tego, aby znienawidzone przez
niego córki jego, Stefania (hr. Lonyay) i
księżna Ivoburska—po śmierci jego nio
znalazły żadnego majątku, zapisał cały
swój majątek nieruchomy państwu belgij
skiemu. Darowizna ta w formie ustawy
przy końcu sesyi poprzedniej uchwalona
została nieznaczną większością, pomimo,
że niektórzy najpoważniejsi parlamentarzy
ści niotywa tej darowizny napiętnowali ja
ko niemoralne i sprzeczno z prawem. Obe
cnie wzbrania się król podpisać zainieyo
nowaną przez siebie ustawę-—co oznacza,
że cofa darowiznę. Spodziewa się on po po
nownych zaślubinach następcy tronu. Za
stanowiono też na rozkaz królewski budo
wę wspaniałego pałacu, który przeznaczo
ny był dla jego siostrzeńca następcy tro
nu. Obecnie król myśli już o innym na
stępcy tronu i ignoruje swego siostrzeńca.
Pogłoski o ponownych zaślubinach króla
wywołały w całym kraju oburzenie. Wię
kszość pism szydzi sobie z króla, który żo
nę zapędził do grobu córki wypędził, a
obecnie znowu chce się żenić.
SZWAJCARYA.—W Genewie odbył się
proces przeciw głośnemu anarchiście Ber
toniemu i towarzyszom. Bortoniemu po
zwolono wygłosić "apoteozę anarchizmu
przyszłości". "Nie myślałem—mówił on—
0 rewolucyi w Genewie, gdyż to byłoby
głupstwem, alt rewolucya jest w powietrzu
1 stanie się faktem, którego jednak my już
nie dożyjemy. Jeśli mnie zasądzicie, to bę
dzie to sprawiedliwość klasowa!" Bertonie
go skazano na rok więzienia.
—Zurich. 18lotnia studentka medycyny,
Chana Katzman, pochodząca z Rosowa,
otruła się za pomocą cyankali. Powodem
rozpaczliwego czynu ma być melancholia.
MEKSYK.—Za dolara amerykańskiego
w złocie trzeba tu obecnie płacić $2.85
meksykańskich w srebrze. Farmerom i
plantatorom obniżenie wartości srebra jest
obojętne. Rozumują, że dolary amery
kańskie pozostają w kraju i przyczyniają
się do ogólnego dobrobytu ludności. Imor
terzy są innego zdani t, a rząd zamierza
stopniowo zastąpić walutę srebrną walutą
złota.
ARABIA.—Z Aden donoszą: Generał
Manning, dowódca wyprawy angielskiej,
przybył w dniu 19 listopada na odsiecz mia
stu Bohotole. Trzecia część garnizonu cier
pi na malaryę. Wściekły Mullah" znaj
duje się w pobliżu Mudg i wybiera się
przeciw Anglikom.
JAMAJKA.—Z Kingston telegrafują:
W Gonaives zbiera generał Nord, minister
wojny w Haiti, wielką armię i zamierza za
jąć Port au Prinse, ażeby tam ogłosić się
prezydentem rzeczypospolitej. Podobno je
go armia liczy już 10,000 wojska.
HISZPANIA.—Z powodu zniesienia
wykładów w języku katalońskim w uniwer
sytecie w Barcelonie, studenci wywołali
wielkie rozruchy w mieście. Musiano po
wołać żandarmeryę i wojsko dla uśmierze
nia takowych.
ARGENTYNA. Z powodu różnych
strajków, wybuchłych w Buenos Ayres,
ogłoszono w mieście stan oblężenia.
PARAGUAY. Nowowybrany prezy
dent Ezcurra objął rządy 1 grudnia.
Przyjaciół naszych upraszamy o roz
powszechnianie "Ameryki" i "Trylogii
Sienkiewicza."