Ameryka echo. [volume], December 20, 1902, Image 1

About Ameryka echo. [volume] (Toledo, Ohio) 1902-1971

Image provided by: Ohio History Connection, Columbus, OH

                
X.
TTę^oJmift fcolsfei atneręfta I
7 Egzystuje od 1888. Echo przyłączone w r. 1902
Wychodzi w Kafidą Sobotą
Prenunerata Wynosi Dwa Dolary Rocznie z Q6ry
Do Europy Trzy Dolary.
A. A. Paryski, Wyd. i Red., 316 Jackson ar., Toledo, O.
A. Kołodziej, Zarządca, 214 Gibson St., Buffhlo, N. T.
K to opłaca prcnunicratę vdrazu iui cały rok z 4
góry, otrzymuje to prezencie ksiąiek za dolara
Konkursy Literackie
ryki-Eclia."
W celu pobudzenia inteligentnych Po
laków do pracowania nad oświatą ludu,
od czasu do czasu w r. 1903 będziemy ogła
szać konkursy literackie.
KONKURS I NA ROK 1903.
1. Temat i rodzaj literatury: dowolne.
(Zastrzeżenie: forma popularna).
2. Objętość: około 500wierszy.
3. Termin nadsyłania: do 31 stycznia
1903 r. włącznie.
4. Pierwsza nagroda: 25 dolarów druga:
10 dolarów.
5. Wszystkie nadesłane prace mogą być
uznane za niezasługujące na nagrodę.
6. Prace, którym będą przyznane nagro
dy, będą drukowane w "Ameryce-Echu"
bez oddzielnego honoraryum.
7. Prace, nienagrodzone na konkursie,
ale nadające się do druku, mogą być dru
kowane w "Ameryce-Echu" za odpoWie
dniem wynagrodzeniem.
8. Do każdej pracy prawdziwe nazwisko
autora musi być nadesłane w zapieczę
towanej kopercie, na której należy wy
pisać (a.) tytuł pracy, (b.) godło auto
ra i (c). datę wysłania.
9. Prace należy nadsyłać do Redakcyi
"Ameryki-Echa."
10. Komitet do osądzenia prac nadesła
nych będą stanowić: Pan Andrzej Koło
dziej, pani H. Piotrowska, Dr. L. Schroe
tter, Dr. Fronczak. p. T. Bałuciński, z
Buffalo, p. Alfred Gałecki i p. A. A. Pa
ryski z Toledo.
11. Wszystkie nadesłane prace będą czy
tane przez członków komitetu oddzielnie.
Każdy członek komitetu odpowie na nastę
pujące pytania: (a.) Tytuły prac przejrza
nych i godła autorów, (b). Pierwszą nagro
dę przyznaję pracy zatytułowanej—, z go
dłem—. (c.) Drugą nagrodę przyznaję pra
cy zatytułowanej—, z godłem—. (d.) Nastę
pujące prace uznaję za nadające się do dru
ku, ale nie zasługujące na żadną nagrodę:
—. (e.) Data i podpis.
12. Opinia komitetu będzie wydana i
ogłoszona w ciągu dwóch tygodni a nagro
dy, przyznane na podstawie większości
głosów członków komitetu, będą zaraz wy
płacone.
13. O pracach, nie nadających się do
druku, będzie zachowana ścisła tajemnica.
i
4
liAme-
A. A. PARYSKI, Wyd. i Redaktor.
SPECYALNE OFERTY
dla nowych i dawniejszych
prenumeratorów Ameryki
Kto przyśle 50c.
zostanie pokwitowany za "Amerykę" (zdodat
tkiem) na kwartał.
Kto przyśle $1.00
zostanie pokwitowany za "Amerykę"(z dodat
kiem) na pół: roku, i na premium może wybrać
książek za 50 centów. Przesyłkę Bami opłaca
my.
Kto przyśle $1.50
zostanie pokwitowany za "Amerykę" (z dodat
kiem) na cały rok, ale na premium nie otrzy
muje książek, tylko dodatek.
Kto przyśle $2.00
.zostanie pokwitowany za "Amerykę" (z dodat
kiem) na rok i może sobie wybrać na premium
książek za $1.00. Przesyłkę sami opłacamy.
Kto przyśle $5.00
może eobie wybrać książek z naszego katalo
gu za $10.00. Przysyłkę opłacakupujący. Kto
chce, abyśmy przesyłkę opłacili, niech dołączy
50 centów więcej.
Kto przyśle $3.25
zostanie pokwitowany za "Amerykę" (z dodat
kiem) na rok i w prezencie dostanie "Biblię
czyi! całkowite Pismo Święte Starego i Nowe
go Testamentu." Przesyłkę sami opłacamy.
Innych premij do tego nie dajemy.
Kto przyśle $5.50
będzie pokwitowany za Amerykę" (z dodat
kiem) na Jrok i w prezencie dostanie "Żywoty
Świętych." Przesyłkę sami opłacamy.
Kto przyśle $3.50
będzie pokwitowany za "Amerykę" (zdodat
kiem) na rok 12 tomów Trylogii Sienkiewi
cza, a mianowicie Ogniem i Mieczem" 4 to
my, "Potop" 6 tomów i "Pan Wołodyjowski"
2 tomy. Przesyłkę sami opłacamy. Ofertę tę ro
bimy na krótki czas. Zapas będzie wkrótce wy
czerpany.
Kto przyśle $3.00
będzie pokwitowany za "Amerykę" (z dodat
kiem) na rok i w prezencie dostanie 19 tomów
"Tysiąc Nocy i Jedna." Przesyłkę sami opła
eamy.
A A A Y S K I
316 Jackson ar., Toledo, Ohio
KSIĄŻKI ZA PÓŁ CENY.
Kto wybierze książek za
więcej niż 10 dolarów, to
płaci tylko połowę, tj. za
książki wartości 11 doi. pła
ci $5.50 za $12 płaci $6.00
i t. d.
Oferta ta dobra tylko do
31 Grudnia 1902 r.
•$» ••j* *5* *5* *5* *J* *5* *5* *5* *5*
I E A
Idee—to programy przyjęte prze/, ludzi w
dążeniu do dobra. Im większy zakres do
bra objętego przez ideę, im wyżssy cel,
tem wyżej wznosi się duch człowieka, któ
ry ją wyznaje, a wznosi się zawsze, bez
względu na to, czy idea jest wykonalną, czy
też zupełnie utopijną—niewykonalną bo
probierzem
moralnej
wartości idei nie jest
praktyczność: praktyczność nadaje idei
znaczenie inateryalne i pomaga ku jej urze
czywistnieniu, ale praktyczność w dąże
niach nie jest pierwiastkiem, stanowiącym
0 dobroci, bo i zły człowiek w złych czy
nach może wykazać zasoby praktyczności
pierwiastkiem niezbędnym jest tu ogólny
probierz wartości moralnej—dobra woła.
Tylko dążenie wypływające z dobrej woli
jest ideą wszelkie inne dążenia są przeci
wieństwem, antytezą, zaprzeczeniom idei.
Takie określenie nie wyłącza mylności, nie
wyłącza zwyroduienia idei. Mylność—to
błf]d, rozumu albo świadomości, nie woli:
najszlachetniejsi ludzie mogą im podledz i
w idei swojej obrać drogę błędną. A zwyro
dnienie idei powstaje tam, gdzie do pier
wiastków czystych, idealnych, pierwia
stków dobrej woli dodane są nizkie pier
wiastki złej woli. Od mylności i od zwyro
dnienia idei bronić mogą dwie rzeczy—ro
zum i dobroć.
Jedną z wielkich idei jest idea niepodle
głości Polski. Podlega ona, jak każda in
na, prawom rozwoju, a rozwój dla niej mo
żebny naraz w kilku kierunkach: w podno
szeniu i rozszerzaniu celu i w obiorze
skutecznych środków. Ale zarazem może
podledz, jak każda inna, prawom skażenia
1 upadku, które mogłyby się przejawić w
zniżeniu celu, w obiorze błędnych środ
ków, w dodaniu zwyracłniających pierwia
stków złej woli.
Rozwój idei w idealnym kierunku, w
rozszerzaniu i podnoszeniu celu, jest tylko
wynikiem coraz większego uświadomienia
i jako taki jest wynikiem nieuniknionym.
W idei niema określonego szczytu, ponad
który wznieść się byłoby za wcześnie, bo
cała treść idei składa się ze szczebli, z
których każdy jest częścią programu przy
szłości i każdy prócz najniższego jest
przedwczesny dla ludzkiej nadziei. W idei
niema określonego szczytu ponad który
wznieść się byłoby zgubnem, bo każdy
wyższy szczebel idei pozwala ogarnąć
większo widnokręgi i daje nowe uświado
mienie. A zatem za probierz dalszego roz
woju idei nie można uważać czasu wytwo
rzenia się tego rozwoju za taki probierz mo
żna uważać tylko wykonalność i logiczność
e o o e s o a n e z a s z z e e w y
szy. Dla tych przyczyn idea niepodle
głości Polski nie może być uznana przez
ogół za rzecz wykończoną. Rozwija się ona,
sięga nowych szczebli, a każdy jej zwo
lennik, przyczyniający się do rozwoju, do
daje iskier do ognia świadomości. Ruch ta
ki tamować, stawiać granice ludzkim na
dziejom i dążeniom dobrej woli, to znaczy
nakładać na myśl wolną kajdany.
Rozwój idei w kierunku praktycznym,
jej rozpowszechnienie, powołanie mas ludu
do walki o nią, przyczynia się do przeobra
żania, uzupełniania i podnoszenia celów
idealnych. Dopóki niepodległość Polski
była ideałem, do którego dążyli szlachta
i mieszczanie, dopóty można było z progra
mu wykreślać sprawę ludu, a przynajmniej
odkładać załatwienie tej sprawy na czasy
nieokreślone. Ale kiedy powołuje się do
walki lud polski, to oświeceni przewodnicy
i sam lud w miarę swego uświadamiania
dodają do idei nowe szczeble i uzupełniają
program dodatkami,
przerastający mi o wiele
pierwotną ideę niepodległości Polski. Ze
lud w uświadomieniu swojem nie omieszka
zrobić nacisku na swoje żądania, można
poznać z tego, jak lud myśli i mówi tam,
gdzie jest uświadomiony. Mogę przyto
czyć jeden wypadek charakterystyczny,
który wykazuje dobitnie, że umysł uświado
mionego chłopa nie przejmuje się ideą bez
krytycznie. Poznałem dziesięć lat temu je
dnego Górnoślązaka, który za młodu otrzy
mał wykształcenie małe i małe poczucie na
rodowe, ale, przybywając jakiś czas w Bel
gii i w Ameryce, wykształcił się do tego
stopnia, że czytał biegle nietylko po polsku,
ale i po niemiecku, po francusku i po an
gielsku, a z lektury nabył uświadomienia
narodowego. Raz byłem u niego w domu.
Grał mi na fortepianie patryotyczne utwo
ry polskie. Zaczęliśmy mówić o Polsce i
wtenczas usłyszałem zdanie, które wówczas
dotknęło mnie boleśnie. Powiedział mi:
Widzi pan, ja powiem, co myślę o Polsce:
Gdyby,Polska miała być taką, jak była, to
byłoby lepiej, żeby nie istniała." Wówczas
posądzałem go, że brakło mu patryotyzmu,
ale teraz sądzę, że tak nie było takie zda
nie nie mogło być wypowiedziane przez
obojętność względem spraw narodowych,
ale było wynikiem pewnego, może nawet
sporego zasobu myślenia, krytyki i uświa
domienia. To był sąd, wypowiedziany przez
inteligentnego chłopa. Takiego sądu mo
żna się spodziewać wszędzie, gdzie polski
lud zacznie sądzić o przeszłości, a taki sąd
jest już częściowem wypowiedzeniem pe­
]E3 O DHC O
wnych żądań. Żądania te będą uwzględnia
ne precz tych, którzy chcą powołać lud do
walki za ideę niepodległości. Więc rozwój
idei niepodległości w tym kierunku nie na
potyka wiele trudności i nie znajduje świa
domych przeciwników.
Ale sprawa chłopska jest tylko jedną pa
lącą kwestyą, której rozwiązanie musi być
uznane jako część składowa wielkiej idei
niepodległości. Są kwestye inne, które na
bierają znaczenia może jeszcze donioślej
szego przez to, że wobec." nich zdania w
społeczeństwie są podzielone, nio tak jak
w kwestyi chłopskiej, gdzio powierzchow
nie przynajmniej przyznaje się ludowi ró
wne prawa obywatelskie. Te kwestye palą
ce, to kwestya ruska i kwestya. żydowska.
Żywioły ruski i żydowski, nie zupełnie zla
ne z nami, a więc mające swoje włapne po
trzeby, dążenia i cele, różniące się czasami
od naszych, mogą zostać albo sprzymie
rzeńcami albo wrogami. Od nas to zależy,
aby się z nami sprzymierzyły.
Nasza wzniosła idea i nasza godność na
rodowa wskazują nam drogę, którą mamy
postępować w stosunku do Rusinów i Ży
dów. Powinniśmy uznać ich za współoby
wateli i wystrzegać się w naszych stosun
kach z nimi wszelkiej niefolerancyi religij
nej lub społecznej, wszelkiego szowinizmu
rasowego lub narodowego, wszelkiej niena
wiści, a to dla tej jednej przyczyny, że ta
kie objawy niegodne są nas i ubliżają na
szej idei. Nienawić rasowa, szowinizm na
rodowy, to cechy ciemnej epoki, które je
szcze trwają na świecie i niszczą szczęście
ludzkości, ale powinny zniknąć przed świa
tłem rozumu i serca. Nam tembardziej nie
wolno gnębić lub nienawidzić Rusinów i
Zjdów, że sami jesteśmy ofiarą ucisku i
nienawiści i że umiemy bronić naszą ideę
od skażenia i zwyrodnienia.
Ale wzgląd na naszą ideę i naszą go
dność nie jest jedynym względem, dla któ
rego powinniśmy uznać Rusinów i Żydów
za współobywateli na prawnch równych.
Wymaga tego wzgląd inny, najwyższy na
świecie: sprawiedliwość. Traktując współ
obywateli tak, jak nam nakazuje sprawie
dliwość, możemy być pewni, że suma nasze
go szczęścia narodowego zwiększy się. a
my zyskamy nietylko jprzez uniknięcie bez
owocnej walki, ale'i rrrzez pozyskanie
sprzymierzeńców. Dla nich teraz idea nie
podległości Polski jest rzeczą mniej ważną
niż dla nas, bo dotychczas odpychamy ich
od siebie, nie uwzględniamy ich praw i nie
liczymy na ich pomoc. A jednak oni muszą
być brani w rachubę, bo żyją z nami na
wspólnej ziemi i żyć będą z nami przez
wieki. Myśmy niewiele zrobili dla ulżenia
losu Rusina i Zyda. Pomimo, że wiemy,
iż są oni dotąd i będą nadal częścią nasze
go społeczeństwa, pozwalkamv sobie na
szem codziennem postępowaniem odstrę
czać ich od nas i wzniecać w nich iskry
niechęci, która może zapalić ognie niena
wiści. Pamiętamy najdrobniejsze przewi
nienia Żydów i Rusinów, a zapominamy o
tem, że od nich doznaliśmy dobrodziejstw.
Kiedy mówimy o Żydach, to każdy czyn
ich krytykujemy surowiej niż podobny
czyn chrześcian. Ale wśród Polaków, któ
rzy się wsławili czynami obywatelskimi nie
rozróżniamy religii i przybieramy się w la
ur, zdobyty przez Zyda, nie pamiętając, że
ten, kto go zdobył, był Żydem. Szczycimy
się Askenazym, protestującym przeciw
przyjęciu posągu Fryderyka przez Amery
kę, nie pomnąc, że jest Żydem. Chwalimy
obywatelskość Wawelberga w budowie ta
nich domów dla robotników, nie pomnąc,
że był Żydem. Bo dla nas Zyd: to rodzaj
wyrzutka: zabieramy dla siebie jego
chwałę, a zostawiamy jemu pogardę i hań
bę. Z Rusinami sprawa nie lepsza. Nasze
traktowanie Rusinów umimy usprawiedli
wiać nawet tem, że Rusini to tylko niekul
turalne chłopy, a zapominamy, że Rusini
nam oddali swoją szlachtę i przez to nawet
nie mają przewodników w walce o swoje
słuszne prawa. Sprawiedliwość nam każe
uznać prawa tych żywiołów odrębnych na
szego społeczeństwa, a rozum nakazuje go
dzić się z nimi i, uwzględniając ich prawa
w naszym programie, powołać ich do
wspólnej pracy.
Takie postępowanie względem Żydów i
Rusinów, uwzględnienie ich w naszej idei,
uznanie ich za obywateli na prawach ró
wnych, niestosowanie względem nich praw
lub zwyczajów wyjątkowych, powołanie ich
do wspólnej pracy i wspólnego plonu, wy
magają uzupełnienia naszej idei, dodania
do niej nowych szczebli, ale przez to podno
szą ją w znaczeniu idea lnem i zarazem
rozwijają ją w kierunku praktycznym.
W taki sposób łatwiej nam przybliżyć u
rzeczywistnienie idei, a jedynie w taki spo
sób można pozyskać tych wszystkich, któ
rzy z nami żyć mają przez wieki, a Którzy
w posępnem zwątpieniu odwracają oczy od
ideałów przeszłości.
WŁADYSŁAW JARZĘBSKI.
CHARAKTERYSTYCZNE.
Prof. T. Siemiradzki w No. 50 "Zgody"
zamieszcza taką wielce charakterystyczną
notatkę, którą przedrukowujemy dla uba
wienia naszych czytelników:
"Ameryka-Echo" od niejakiego czasu
poświęca swoje wstępne artykuły usilnemu
dowodzeniu, że redaktor "Zgody" nie jest
nieomylnym. Zbytocsua fatyga. Jeżeli tyl
ko o to idzie, to żaden człowiek o zdrowych
zmysłach nigdy nie uważał nas, ani nikogo
innego na świecie za nieomylnego. Najle
piej wiemy sami o tem, że możemy się my
lić i dla tego właśnie piszemy tylko o tem,
co wiemy i rozumiemy, gdyż w ten sposób
najłatwiej jest uchronić się od pomyłek.
Nio możemy niestety powiedzieć tego
samego o autorzo wspomnianych aitykułów
wstępnych "Ameryki-Eehapisze on o
rzeczach, których stanowczo nie zna i nie
rozumie.
Może to i bawi czytelników, jeżeli ktoś
na kilku szpaltach wyprawia koziołki logi
czne, ale nie uczy ieh to niczego dobrego.
Zresztą mniejsza o naukę. Ludzie chętniej
kupują zabawki niż rzeczy pożyteczne.
Więc mniejsza o szkodę, byleby handel
szedł.
A szkoda. Pistuo to już było przez czas
pewien organem poważnym i użytecznym.
(Prawdopodobnie opinia ta odnosi się do
okresu, kiedy prof. Siemiardzki pisywał
artykuły naczelne do "Ameryki przyp.
red). Mogłoby pozostać takiem i teraz,
gdyby nie dziwaczny pomysł ustawicznego
zajmowania się jedną osobą. Czy to może
ma być sposób zmuszenia nas do długiej i
wyczerpującej polemiki? Nic z tego nie
będzie. Polemizuje się z pożytkiem dla o
gółu z ludźmi, którzy poważnie i zo znajo
mością rzeczy traktują kwestye obchodzące
ogół. Lecz nie polemizuje się wcale z lu
dźmi, którzy piszą o tem, czego nio rozu
mieją, którzy wysilają się, aby dowodzić,
że dwa razy dwa jent pięć i robią sobie ro
dzaj specyalności z ustawicznego biegania
za jednym człowiekiem i wykrzykiwania—
nie wierzcie mu, bo on taki i owaki. Takim
odpowiada sio w trzech słowach, co się o
nich myśli i koniec. Na długą polemikę z
nimi papier jest dziś za drogi."
Z P0W01M MEWO ARTVKI łilJ P. T.
"I 8 W1A I) AM A NI E i ."
Redaktor "Zgody" wypowiada swoją
drukowaną opinię o moim artykule, zatytu
łowanym "Uświadamianie ludu." Jak we
wszystkich tak i w tym wypadku myśli naj
więcej tylko o sobie i widzi w moich arty
kułach tylko zajmowanie się je :o osobą.
To miłość własna wprowadza go w taki
błąd, bo z moich artykułów tylko jeden
z a o w a s i s y a n i o z i a a n o
ścią redaktora "Zgody," a i ten był wy
wołany jego polemiczną notatką. Drugi
błąd, także przez zbytnią miłość własną,
popełnia redaktor "Zgody," przypuszcza
jąc, że chcę go zmusić do długiej polemi
ki. Nie! artykuł mój pisałem w tym celu,
aby wykazać niewłaściwe stanowisko p.
Siemiradzkiego, a starałem się uczynić to
w sposób tak jasny i tak logiczny, ażeby
nie można mi było zrobić żadnego zarzutu.
Na artykuł mój można było albo milczeć,
albo odpowiedzieć obelgą. Znając ton
"Zgody" z ostatnich lat, wiedziałem, że
mnie czeka tylko ta ostatnia, ale nio mnie
przynosi ona ujmę.
Redaktor "Zgody" ma pisywać tylko o
rzeczach, o których wie. Ta obietnica jest
oojawein pocieszającym, jako zwrot w dzia
łalności publicystycznej redaktora "Zgo
dy." W ostatnich czasach nauczył się on
rzeczy nowych, a sądzę, że ta nauka, acz
niemiła jak gorzkie lekarstwo, będzie go
strzegła od błędów, które wytknąłem. Nie
żądam od niego takiego poświęcenia, aby
przyznał się otwarcie, iż zarzuty moje były
słuszne, bo zresztą słuszność zarzutów osą
dzić zdołają sami czytelnicy nie spodzie
wam się od niego ani sprawiedliwości,
ani nawet grzeczności, które ja uważam za
rzeczy mnie obowiązujące wystarcza mi
poczucie spełnionego obowiązku. A za obo
wiązek swój uważałem skrytykować przed
ogółem przynajmniej drobną część tych
wszystkich omyłek, które poddawałem do
tychczas cichej krytyce w głębi mojego do
mu. Sądzę, że ogół będzie odtąd umiał pa
trzeć się krytycznie na rzeczy głoszone
przez redaktora "Zgody" i że odłączy plewę
od ziarna, a poczucie, że przyczyniłem się
trochę do takiego uświadomienia, uważam
za tryumf, wobec którego obelgi histery
czne równają się zeru.
i
Władysław Jarzębski.
I TT 'W -A. S-I
*5**5**5**5* *5**3* *5* *5* *5**5* *3**5* *5* *5**5**5**5**5**5*
Redaktor "Zgody" skarży się przed
swymi czytelnikami (z widocznem zresztą
zadowoleniem i poczuciem dumy wielkie
go), że nasze pismo zajmuje się wyłącznie
tylko jego osobą i o niczem innem nie pi
sze, ani nie myśli, tylko o nim, tylko o pa
nu Siemiradzkim z Chicago. Taka chełpli
wa skarga możo wreszcie i uczy myśle
nia czytelników "Zgody," ale w każdym
razie nam się zdaje, że więcej w niej zaro
zumiałości, niż prawdy. Zresztą nie nas
pierwszych spotyka ten zaszczyt. Redaktor
"Zgody" skarżył się już w podobny sposób
prawie na wszystkie pi3ma polskie.
"Polemizuje się z pożytkiem dla ogółu
z u i k z y o w aż n i e i z e z n a o-
Gbe polteb XQeehlg Hmeręfca
A. A.Fary*kl, Fill). & Ed., 316 Jackson #T., Toledo,
A. KołodticJ, Manager, S14 Clbson St., Buffalo,
(do, O.
,N.l.
o i z e z y a k u k w e s y
obchodzące ogół."
Taka jest jedna mądra senteneya "Zgo.
dy." Na innem miejscu poważny ten or
gan tak znowu pisze:
"Najlepiej wiemy sami o tem, że może
my się mylić i dlatego właśnie piszem3
y k o o e o w i e y i o z u i e
y» gdyż w ten sposób najłatwiej u
o n i s i o o y e k
Zupełnie zgadzamy się ze "Zgodą," ż«
jeśli ktoś pisze ze znajomością rzeczy, te
mu łatwo jest uchronić się od pomyłek, ale
po co w takim razie rozpoczynać z nim po
lemikę, tego na żaden sposób nie możemy
zrozumieć. Panu redaktorowi "Zgody" by.
i libyśmy bardzo wdzięczni za pouczenie
n a s a k i e s w a i w i e e
o I o i k i. My przynajmniej sądzili
śmy dotychczas, źo zadaniem tej broni jest
pouczanie drugich i to mianowicie
a k i k z y n i e i s z z e z n a
o o i rzeczy. Wytknięcie po
myłki mimowolnej, która, rzecz prosta,
przydarzyć się może także ludziom piszą
cym ze znajomością, nie jest polemiką,
lecz zwyczajnem zwróceniem uwagi. W po
lem ice używa się argumentów, dla zwrócę-
nia uwagi wystarczy byle frazes: "przepra
szam pana, wziąłeś nie swoje okulary."
Pozwolimy sobie uprzedzić odpowiedź tak
że innych kolegów po piórze i twierdzimy,
I że wszyscy zapatrują się na tę kweatyy tak,
jak my. Jeśli p. S. dba o dobro ogółu isto
tnie tuk szczerze, jak często się z tem cheł
pi, to tym razem może nio ubliżyłby mojej
powadze, gdyby na poruszony przez nas
I temat napisał pro publico bono choćby
i dłuższy artykulik. Taki kardynalny i
przez cala prasę na świecie popełniany błąd,
jakkolwiek to właściwie nie jest zadaniem
polemiki, wyjątkowo nio zaszkodziłoby mo
że wziąć pod jej mistrzowskie ostrze.
Kapitalną śmieszność twierdzenia pana
profesora trzeba, dla dobra ogółu, oświe
tlić, o ile możności, z każdej strony. Przy
puśćmy, że p. 8. wypowiedział ten dogmat
"poważnie i ze znajomością rzeczy." O cóż
w takim razie gniewa się na nas? Jeśli z
nim polemizujemy, to jest to dlań tylko
zaszc/ytnem świadectwem, że go uważamy
za piszącego ze znajomością rzeczy, bo tyl
ko z takimi polemizuje się z pożytkiem dla
ogółu....
Dalej: W artykule pięcioszpałtowym po
lemizuje redaktor "Zgody" z komitetem
i migracyjnym w senacie z racyi bilu mają
cego na celu ograniczenie imigracyi do
Stanów Zjednoczonych. Co to znaczy? To
znaczy, że bil opracowany został o
w a n i e i z e z n a o o i
z e z y z y i że e s a i
W polemicznym artykule p. S. jest wpra
wdzie mowa o "nieznośnej i zaślepiającej
pysze i zarozumiałości," jako głównych
pobudkach bilu, ale wiadomo przecież ka
żdemu, żo pycha i zarozumiałość z powagą
i znajomością rzeczy godzą się zupełnie do
brze...
Zeby nakoniec p. S. nie myślał, jakoby
polowanie na pośledniejszo instynkt a lu
dzkie było tak wielką sztuką pisarską, dla
przykładu maleńka próbka:
Niektórym ludziom zdaje się, że są tak
wielcy, iż wszyscy patrzą tylko na nich,
mówią i piszą tylko o nich i radziby mieć
do czynienia tylko z nimi. Nazywamy ta
kich ludzi zarozumialcami a poznać ich
można, jeszcze i po tem, że są niezmiernie
obraźliwi.
Czy takie zgryźliwe odpowiedzi, bez naj
mniejszego uzasadnienia ich przedmiotów,
przedstawiają jakąś korzyść dla ogółu, nad
tem piszący zo znajomością rzeczy redaktor
"Zgody" powinienby się poważnie zasta
nowić. Jeśli już nie ogółowi, to przynaj
mniej jemu samemu wyjdzie to na pożytek.
Osobiście nas samych p. S. może sobie
lekceważyć tak bardzo,'jak mu się tylko po
doba. Ani nas to grzeje, ani ziębi. Pan S.
powinien jednak wiedzieć, że pismo—tonie
redaktor, ani wydawca. Pismo—to pewien
n i e s z y u w i k s z y o z y e
ników, zgrupowanych około jednej my
śli przewodniej. I takiego ogółu żaden roz
sądny człowiek sobie nie lekceważy.
Przez krótki czas będzie
my sprzedawać książki po
połowie zwykłej ceny dla
tycli, którzy odrazu kupią
za 5 dolarów lub więcej.
Kto przyśle $5.00 może
wybrać książek za 10 doi.,
albo książek za 8 dola
rów i "Amerykę" (z dodat
kiem powieściowym) na rok
1903.
Oferta ta dobra tylko do
31 Grudnia 1902 r.
I
1S88 \n\n Rok XV. No. 51. Toledo, Ohio, i Buffalo, N. Y., "Dnia 20 Grudnia, 1902. Vol. XV. Dec. 20, 1902.
Established 18S5. Absorbed Buffalo licho 100i
Published Every Saturday
Subscription Two Dollars I'cr Year In Advance
In Foreign Countries $3.00.
Entered at the Postojfice at Toledo, Ohio,
as second elans matter, June so,