Newspaper Page Text
USTY Z FILIPIN. Napisał dla "Ameryki Ecltn" STKFA'N RACIIOCKI. V. Podczas gdy na Luzonio i na Archipela gu Visayskim układają powoli mozaikę Aktu Rządowego z Igo lipca rb., na Min danao broczy się krew ludzka. Użyźniają tam ziemię, jak słyszymy i wierzymy, pod zasiew cywilizacyi. Długo, bo przez rok blisko, Amerykanie czekali cierpliwie i z bezprzyjiłndną zaiste powściągliwością na opamiętanie się wro gich dattos Mącili. Radzono przyjaźnie i życzliwie, ba, proszono nawet 7,0 strony amerykańskiej, aby ostatni przedłożyli swojo życzenia i zażalenia, jakiekolwiekby mieli, i zapewniono ich, że rząd Stanów Zjednoczonych rozpatrzy i uwzględni wszy stko, na co tylko wolny, cywilizowany rząd bez ubliżenia swojej godności zezwolić mo że. Radzono tak i proszono w czasie, kiedy żołnierz amerykański byl nieustannie nie mal napastowany, atakowany i nierzadko także torturowany przez barbarzyńskich Morów w okolicach Lanao. Za życzliwość i przyjaźń odpłacono podstępem i zdradą, tą monetą barbarzyńcy. Z przelicznych przykładów wystarczy przypomnieć choćby ten z przed paru miesięcy, kiedy sułtan Uali zaprzysiągł Amerykanom na Koran zachowanie neutralności, za co otoczono go opieką, a niezadługo potem tenże Unii napadł znienacka żołnierzy majora Jack sona w obozie Matalling Falls. Nakoniec okazało się wyraźnie, że dyplomacya z barbarzyńcą, to usiłowanie głaskania rozjuszonego psa. Położenie a merykańskiego żołnierza stało sie niezno śne w ścislem tego słowa znaczeniu. Ka zano mu bowiem stać na tym gruncie— W opinii jednych—nadludzkiej cierpliwo ści, który—w opinii drugich—jest gruntem tchórzostwa. I nie pier wiej, aż w tem kry tyeznein położeniu dowódca dywizyi, ge nerał Chaffee, oświadczył naszemu prezy dentowi telegraficznie, iż nie sposób zwle kać dłużej czynnych operaeyj. Przychylna odpowiedź nadeszła z Waszyngtonu nie zwłocznie. Atoli i potem jeszcze rzeczony generał wbrew własnemu przekonaniu sta rał się usilnie ochronić niebacznych przed wiszącym nad nimi mieczem Damoklesa przez całe dwa tygodnie. Po upływie tych dwóch tygodni generał Samuel Sumner, dowódca Departamentu Mindanao, otrzymał rozkaz rozpoczęcia kampanii przeciw Morom ze "świerzbiącą skórą." W obozie Vicars, który gen. Sum ner obrał za podstawę operaeyj, zabrano się do dzieła skrzętnie. W przeciągu kilku dni złożono kolumnę z ośmiu kompanij piecho ty, dwu kawaleryi i jednej bateryi arlyle ryi,—razem 1,100 żołnierza,. 1 wyruszono. O rezultacie kilku bitew i potyczek na tej wyprawie czytelnicy "Ameryki" (jak widzimy z doszlyeh nas tu numerów) są już dostatecznie poinformowani. Wobeo tego powtarzać tego w niniejszem nie ma po trzeby. Ze zwycięstwo jest po strome ame rykańskiej, i że powiedzmy naprzód— żołnierz amerykański wyjdzie również zwy cięsko ostatecznie z tej kampanii, przewi dzieć było i jest snadnie nawet nie proro kowi. Nawet najmądrzejszy i najbitniejszy barbarzyńca w gromadzie nie może się mierzyć choćby z najmniej mądrym i mało wojowniczym, lecz cywilizowanym czło wiekiem, gdy ten działa wspólnie z inny mi. Cóż dopiero powiedzieć o Amerykanie w zestawieniu z Morem z plemienia Maeiu na Mindanao. (Idzie tu się mierzyć barba rzyńcy, rozporządzajfieemu na wypadek o etatecznej potrzeby zaledwie l'.',000 chło pa zdolnego do broni, Mociu armatami najstarszego kalibru, lNMeiu lantaskami (rodzajem moździerzy), i 21C.7 muszkieta mi—z potęgą cywilizowanego narodu, któ ry tak snadnie pokonał lliszpana w 18lJ8 roku. Nazywanie Morów "barbarzyńcami" jest tylko w części stosowi,em i odpowiedniem. Obserwowani pod względem polityczno ekonomiezno-społeczuym przedstawiają oni interesujący konglomerat z różnych frag mentów tych szerokich stopni, po których stąpała w wiekowym pochodzie nasza cy wi lizacya. Pod względem politycznym nasu wa się porównanie z Turkami na małą ska lę. Pod względem ekonomicznym są barba rzyńcami, acz—dodać należy—więcej już zbliżonymi ku człowiekowi cywilizowane mu niż dzikiemu. Pod względem społe cznym nakoniec zasługują na miano dzi kich. Hiszpanie znali Morów niewiele. Acz kolwiek byli oni nominalnie panami Min danao, panowanie ich wszakże ograniczało się na fortece, bataliony i kanonierki. Dla Biszpana wyjść pół kilometra poza obręb fortecy znaczyło to samo, co popełnić sa mobójstwo. Drżał on przed Morem, a Mór go się lękał, i tak na drżeniu i lęku upły nęło około lat trzysta. Pan Sawyer, Anglik, zamieszkały na Fi lipinach za czasów hiszpańskich przez lat czternaście, wysoce wykształcony gentle man, a Kompetentny w sprawach filipiń skich jak nikt inny (o ile nam wiadomo), pisze w swojem znakomitem dzieło o mie szkańcach Filipin, iż Hiszpanie mieli już Wszystko w pogotowiu, aby zadać ostatni cios barbarzyństwu Morów na Mindanao i S&szczepić tam swoją cywilizacyę. Zamie fzali dokonać tego i byli już przygotowani Ba to, czego dzisiaj podłąj się właśnie rząd amerykański. Przyczynę niedojścia do sku tku zbożnego zamiaru hiszpańskiego pan Bawyer upatruje w amerykańskiem natar ciu na Hiszpana w 1898 roku. To, zdaniem autora, udaremniło długoletnią prace hi szpańskich przygotowań do wielkiego dzie ła cywilizacyjnego na Mindanao. Bez ubliżania p. Sawyer, którego dziel ny umysł, odsłonięty we wzmiankowanej pracy, przejąć musi szacunkiem każdego myśląoego człowieka, ośmielimy się zaopi niować (jeżeli nie wyrazić w formie twier dzenia), iż nieprzyjaźń dla Amerykanów, 'która owiewa jego dzieło, zaćmiła mu ja sność sądu w tym razie sromotnie. Najprzód o tych przygotowaniach hisz pańskich na wielkie zamiary trudno jakoś doszukać się choćby wzmianki w licznych pracach hiszpańskich o Filipi nach, a i sam pan Sawyer napomyka o tem tylko kilku ogólnikami, jakby na poparcie swojego założenia raczej niż na wyświetle nie prawdy. A dalej, przyjąwszy nawet za fakt te tajemnicze przygotowania, cóż po myśleć lub powiedzieć o tej opieszałości Hiszpana, któremu potrzeba aż trzysta, lub (niech będzie) dwieście, sto lat na sa me przygotowania! Narzuca się pytanie, ile też czasu zajęłoby mu dokonanie tego dzieła Nie, rząd hiszpański ani marzył o tym pięknym planie rozszerzenia naszej cywili zacyi na Mindanao. Opierając się już nie tylko na innych autorach, ale choćby wy łącznie na faktach, przytoczonych przez sa mego pana Sawyer, powiedzieć można, iż praca rządu hiszpańskiego 11a Mindanao ograniczała się li na ściąganiu wygórowa nych podatków od przyjaznych Morów i trzymaniu zdała od wrogich, lub okupywa niu się sułtanom, rajahs i dattos ostatnich za pewne przywileje. Jeśli tam był kto z hiszpańskiej krwi rzeczywiście czynnym w kierunku cywilizacyjnym, to chyba tylko misyonarzo katoliccy, których wyłącznej działalności zawdzięczamy, iż na Mindanao zamiast kompletnej dziczy znaleźliśmy już dziś przejściowy stan barbarzyństwa, a gdzieniegdzie nawet zaczątki cywilizacyi. Morowie, jak wiadomo, wyznają po czę ści Islam, po części zaś służą bałwochwal stwu. Pierwszych obliczają na półtrzecia, drugich na półtora miliona. Heroicznym wysiłkom katolickich misyonarzy udało się schrystyanizowaó tak z pośród jednych jak drugich łącznie, około 20,000 dusz. Cł to chrześcianie są teraz niemal jedynymi, którzy stoją po stronie amerykańskiej. Bał wochwalcy-Morowie podzieleni na trzy plemiona o nazwach—Mandayas, Mano bos, Montesos,—mało dbają zarówno o Amerykanów ,iak swoich pobratymców, wierzących w Koran lub Biblię, wiodąc ży cie nomadyczne po lasach i górach widań skich, oddani całą duszą i ciałem wyuzda nym orgiom pogańskim i ludzkim całopa leniom. Siedzibą potęgi zaciętych wrogów Ame rykanów, mahometańskich Morów, jest kraj, leżący nad. jeziorem Lanao. Jezioro to rozpościera się na l-Jatn kwadratowych mi lach i posiada przeciętną głębokość jeziora Michigan. Znajduje się na niem 5 wyse pek, zamieszkałych gęsto, a wokół otaczają je l'! miasteczka, z których największe i najważniejsze Taraca—jest siedzibą suł tana wszechmorskiego. Każde miasteczko otaczają starodawne forty, stąd nazwa icli "cottasl" Dattos (naczelnicy) zamieszka łych tuMorów utworzyli przed laty konfe deracyę, zwaną Ulana (od najglówniejsze go plemienia), eolem odpierania i po wstrzymywania zakusów i pochodu Chrze ścian. Ludność dzieli się na pięć plemion Tllanos, Sanguiles, Latangas, Calibugaens, Yacanos. Plemiona znowu podzielone są na grupy. I tak ze znanych nam grup ple mienia Illanos nadmienić tu możemy o Maciu i Guiangas. Ziemia nad jeziorem Lanao jest nadzwy czaj żyzna. Wydajność jej wystarcza nie tylko na wyżywienie uprawiających ją, lecz nadto pozwala im na coroczny wywóz po przeszło 1000 ton ryżu i (.KJi, ton kawy. Nie należy zapominać, że stosowane są pr/ytem przestarzałe metody i narzędzia rolnicze— jedne z najprymitywniejszych. Jako Mahometanie Morowie żyją we wie lożeństwie. nie piją wina lecz gorszo od te go bino, utrzymują niewolników i nienawi dzą giaurów z całej duszy. Okrom tego ma ją oni wiele wierzeń, o których się i Proro kowi nie śniło. Utrzymują np., że świat duchów jest w bezpośredniej styczności z naszym padołem płaczu, i że boska lub nadnaturalna potęga przejawia się na na szej ziemi nadzwyczaj często. Posiadają i czczą rozmaite obrazy, które rzekomo wy rzuciło morze, i inne, które znowu spadły wprost z nieba. Wierzą też święcie, podo bnie, jak nasi sąsiedzi zza ściany—Tagalo wie,—w "antiug, anting" (coś w rodzaju talizmanu lub szkaplerza). Puklerz, który ochroni posiadacza przed kulką, maść, któ ra zwichnie ostrze puginału, lekarstwo, które uleczy wszystkie dolegliwości, olejek, który 8potęguje w czwórnasób sile człowie ka, lub czar, który obezwładni nieprzyja i e a o w s z y s k o o y a n i n a n i g. Ta bezcenna własność, rzecz lub ta jemnica, nie zdaje się podlegać żadnemu prawu. Niektórzy śmiertelnicy rodzą się z tem, a niektóro przedmioty posiadają to jako ograniczną część swojej całości. Mo żna to osiągnąć lub dostąpić tego za pomo cą wielkiego talentu lub dzielności możua to otrzymać od dobrego ducha można wre szcie kupić od wielkiego mędrca, czaro dzieja lub pundity (kapłana). Kieł rekina, pazur tygrysa, ucho wiewiórki, uschły liść o o s o w e o k w i a u o s o e a n i n anting. Niezłe też są gwóźdź lub śru bka z trumny, włos 7. głowy skazańca, prze dni znb poległego w bitwie wojaka. Najwybitniejszym rysem charakteru Mo ra jest jego absolutna obojętność na rozlew krwi lub cierpienia innych, kompletny kontrast tego właśnie, czemu przed 19siu wiekami Chrystus poświęcił swoje życie. Gotów on w każdej chwili zadać śmierć niewolnikowi lub obcemu sobie, byle wy próbować dobroć nowej broni. Każe on swoim synom, pacholętom niemal zabić ja kiegoś człowieka, byle mu dać przedsmak zabójstwa. A kiedy go zniechęcą niepowo dzenia, lub znuży marne życie, to zgoli sobie brwi, przybierze się w czerwoną szatę i pójdzie do pundity złożyć przysięgę na zni szczenie—zostać juramnetadą, pobiedz na "amok," Bogobojny pundita przyjmuje go z wielką życzliwością i utwierdza go w przedsięwzięciu. Następnie zabiera go do minaretu i wespół z innymi punditami ćwi czy go, aż do fiaycznej doskonałości. Otrzy A E Y K A muje on tu lekcye, o jakich nawet nie ma rzono na naszych sokolich bojowiskach. Uczą go wspinania, skakania, biegu, zapa sów, kąsania, uderzania, żgania, kłócia, cięcia, itp. Odżywiają go znakomicie. Dye ta składa się niemal wyłącznie z żywności białkowej, a to, aby rozwinąć siłę, wytrwa łość i krwiżądność. Za napój służy mu krew z żywego drobiu, lub (znana także polskiej biedzie) czernina. Jak tana dyeta rozbestwia człowieka, łatwo sobie wyobrazi, kto zjadł np. dwa befsztyki większych roz miarów i w lepszej restauraoyi—na jeden obiad. Celem zwiększenia zwinności człon ków i muskularnej wytrwałości, nowicynsz smarowany jest codziennie kokosowym ole jem i masowany. Obok fizycznego ćwiczenia udzielane mu są również religijne "pociechy." Wmawia ją weń, że jego poświęcenie zapewni mu wiekuisty raj, i że im więcej zniszczenia naczyni (wśród niewiernych chrześcian), tem większą będzie jego szczęśliwość na drugim świecie. Dozują go nawet haszy szem, by wzmocnić determinacyę, a przy tem dać mu poniekąd przedsmak^ spodzie wanych rozkoszy. W oznaczonym dniu smarują go olejem, modlą się nad nim, błogosławią go, dają za bójczy puginał i wyprawiają na morderczą misyę Idzie on, gdzieby znaleźć zgroma dzonych kilku lub kilkunastu chrześcian. Jeden nie wystarcza na jego wielkie zamia ry. Upatrzywszy cel i odpowiedni moment, rzuca się niespodzianie na najbliższego so bie, przerzyna mu gardło lub brzuch, i w tejże chwili rzuca się 11a następnego, czy niąc to samo, itd., dopóki sam nie padnie pod ciosem kogoś z obecnych. Przy pracy tej nigdy nie powtarza swoich raźów pugi nałem na jednej osobie. Byłby to zmarno wany wysiłek i czas w morderczem dziele. Ostrze jego puginału bowiem jest zawsze pociągnięte uprzednio ludzką lub zwierzę cą krwią i wysuszone. Martwe ciałka sta nowią truciznę, na którą ani antydot ani antagonist nie są jeszcze znane światu le karskiemu. Kilku amerykańskich żołnierzy padło niedawno ofiarą jednego z takich juramen tadów, któremu za to, jak czytamy w Kora nie, otworzyło się siódme niebo, kędy prze cudne są huryski. Manila, W. F. Konkursy Literackie "Ame ryki-Echa." W7 celu pobudzenia inteligentnych Po laków do pracowania nad oświatą ludu, od czasu do czasu w r. 1908 będziemy ogła szać konkursy literackie. KONKURS I NA ROK 1903. 1. Temat i rodzaj literatury: dowolne. (Zastrzeżenie: forma popularna). 2. Objętość: około 500wierszy. 3. Termin nadsyłania: do 31 stycznia 1903 r. włącznie. 4. Pierwsza nagroda: 26 dolarów druga 10 dolarów. 5. Wszystkie nadesłane prace mogą być uznane za niezasługujące na nagrodę. fi, Prace, którym będą przyznane nagro dy, będą drukowane w "Ameryce Echu" bez oddzielnego honoraryum. 7. Prace, nienagrodzone na konkursie, ale nadające się do druku, mogą być dru kowane w Ameryce-Echu" za odpowie dniem wynagrodzeniem. 8. Do każdej pracy prawdziwe nazwisko autora musi być nadesłane w zapieczę towanej kopercie, na której należy wy pisać (a.) tytuł praoy, (b.) godło auto ra i (c). datę wysłania. 9. Prace należy nadsyłać do Redakcyi Ameryki-Echa." 10. Komitet do osądzenia prac nadesła nych będą stanowić: Pan Andrzej Koło dziej, pani H. Piotrowska, Dr. L. Schroe tter. Dr. Fronczak, p. T. Bałuciński, z Buffalo, p. Alfred Gałecki i p. A. A. Pa ryski z Toledo. 11. Wszystkie nadesłane prace będą czy tane przez członków komitetu oddzielnie. Każdy członek komitetu odpowie na nastę pujące pytania: (a.) Tytuły prac przejrza nych i godła autorów, (b). Pierwszą nagro dę przyznaję pracy zatytułowanej—, z go dłem—. (c.) Drugą nagrodę przyznaję pra cy zatytułowanej—, z godłem—.(d.) Nastę pujące prace uznaję za nadające się do dru ku, ale nie zasługujące na żadną nagrodę: —. (e.) Data i podpis. 12. Opinia komitetu będzie wydana i ogłoszona w ciągu dwóch tygodni a nagro dy, przyznane na podstawie większości głosów członków komitetu, będą zaraz wy płacone. 13. O pracach, nie nadających się do druku, będzie zachowana ścisła tajemnica. A. A. PARYSKI, Wyd. i Redaktor. Frzeszło Pięćdziesiąt Lat ŁAGODZĄCY SIBOP dają matki ewym dzieciom podesw wyroatu zqb6w. Jeifl eeo 1 odpoczyuek nocny przerywa wam dziecko narzei* niem aa otwierające dziąsła, to zaraz poślijcie do ar teki po batelkq "Łagodzącego Syrop n Pani Winslow," ktS ry natychmiast city cierpieniom dziecka. Jest to roće wypróbowany 1 pewny. Leczy roawota tonie, reguluje fcoł* dek 1 wnętrzaoftcl, leczy kolki, zmiękcza dz!ąla, eninlef F.UL zapalenie i dodaje energii całemu syctemowi. "Łsgr dsący Syrop Panł Winsłow" dla dzieci, którym zęby wyri stają, ma przyjemny smak Jest wyrabiany podług rocept Jednej z najsławniejszych doktórok w Stanach iZjednocso Bjch, a jest sprzedawany w każdej aptece i Al A?*.. l' fiftn.. UW I Z 5 na całym IwMete Cena butelki 25 centów. TRZEBA SIĘ PYTAĆ O Mrs. Winslow's Soothing: Syrup* Potrzebujemy agentów do rozpo wszechniania "Ameryki" i sprzedawa nia książek. Piszcie po warunki. A. A. PARYSKI. 316 Jackson are., Toledo, Ohio. Adam Mickiewicz. Życiorys, z portretem. Cena .10 Atlas History i Naturalnej. 180obraz. na28tab. .25 Bartok Łatka, czyli jak Żyd po śm. zr. testam. .05 Biblia Święta. Oprawna w półskórek $3.(X) Bolesław, czyli,dalsze losy Genowefy 20 Bukiet Pieśni Światowych 30 Carmela, czyli Oszalała z Miłości 15 Czarnoksiężnik Hokus-Pokus 25 Czarownica Pary-Banu 25 Człowiek Nocy.'Powieść nadzwyczaj ciekawa. .50 Deklamator Polski 25 DonKiszot z Manszy, z ilustr. Dore'go .... $1.50 Duch Puszczy. Opow. z ameryk, borów 50 Dyamentowy Posąg 10 Dzieje Amerykańskiej Federacyi Pracy 10 Dziwno Koleje Życia .25 Elektryczność. Wykład popularny, z rysunk. .35 Elementarz Polski i Katechizm łtzym.-katol. .30 Genowefa. Powiastka ludowa 15 Gratulant, oraz Pieśni Weselne 20 History a Aminy 05 Ilistorya Garbuska i 13 in. ciekawych bajek. .25 Historya o Aladdvnie i Lampie Cudownej. .30 Ilistorya o Ali Babie i Czterdziestu Złodz ... .15 Ilistorya o Grzegorzu, który 17 lat pokutował. .15 Histor}-a o Koniu Zaczarowanym 15 Ilistorya o Miłości Kamaralzamana 25 Ilistorya o Rycerskim Owczarku 10 Ilistorya o Rycerzu Złotoskrzydłym. 10 Ilistorya o Siedmiu Mędrcach 20 Ilistorya o Trzech Jabłkach 20 Ilistorya o Żołnierzu 05 Humor i Satyra. Zaw. pół tysiąca żartów itd. .25 Jak Robić Wino Tańsze od Piwa 05 Jak Zbudowano Jest Ciało Człowieka. Z rysun. .35 Jan Okpiświat, czyli Sowizdrzał 20 Jaskinia Beatusa. Wzruszająca powiastka .20 Jedenaście Najciekawszych Bajek 25 Jozafata Dolina czyli Sąd Ostateczny 30 Kalendarz i Przewodnik Amerykańsko-Polski .25 Kantyczka czyli Pastorałki i Kolędy 75 Kiwon. Pociecha, żywot i śmierć Kiwona .10 Konstytucya Stanów Zjednoczonych Pół. Am. .10 Królewna Morska, czyli Historva o Bederze .15 Krzysztof Kolumb i odkrycie Ameryki 15 Krzyżacy. Powieść historyczna. Cztery tomy $1.00 Książką z Portretami Królów Polskich 50 Księga Wiadomości Naukowych iPożytecz. .50 Kształty Ziemi. Z 8 rycinami .05 Kucharka Polska i Amerykańska .20 Lidt św. Michała Archanioła 10 Margrabianka Marya. Trzy tomy $1.00 Mądrości Salomona, czyli przep. przyszłości. .10 Muenhausen Nowy, ten z długim nosem ... .10 Najprawdziwsza Kabała, czyli odkr. tajemnic .05 N a w aż n i e s z e W y a k i w w i e k u I 2 5 Na Marne. Poemat epiczny .05 Nauka Wymowy Angielskiej 25 Niby Bi^da, a Nie Bieda 05 Niewolnik Miłości. Fantast. Romans Arabski. .15 Obrona Częstochowy. Opowiadanie historycz. .25 Ogniem i Mieczem. Cztery tomy $1.00 O Janie Królewiczu, Żar Ptaku i Wilku Wiat. .05 Osiei, Wół i Rolnik 05 O Ziemi, Słońcu i Gwiazdach. Z 40 rysunkami .50 Pan Salomon Glanzgold, czyli Żyd na polow. .05 powinszowaniem Nowego nay Prawa Cywilne a polityczne 29 Zastrzeżenia swobód religijnych i osob. 29 Rozkład podatków 30 Szkolnictwo KATALOG KSIĄŻEK I OBRAZÓW. Kto przyśle dwa dolary, będzie pokwitowany za "Amerykę" z dodatkiem powt®» ściowym na rok i w prezencie może sobie wybrać z niżej podanego katalogu książek lub obrazów za jednego dolara. Przesyłkę sami opłacamy. Adres: A. A. PARYSKI, 816 Jackson ave., Toledo, Ohio. WYSZEDŁ Z DEUKU Kalendarz i Przewodnik AMERYKANSKQ-POLSKI NA ROK 1903. Z A W I E A Roku. Rycina I Notatki Kalendarskie na rok 1903. .... II Zaćmienia słońca i księżyca ...... Odmiany księżyca ........ jji Przepowiednie pogody jy Za Wolność i Lud jy Kalendaryum i Notatki Y-XVI Polityczna Organizacya Stanów Zjedn. 5 Rząd i jego znaczenie 6 Kongres czyli ciało prawodawcze 8 Senat 11 Władza wykonawcza. Prezydent ... 12 a i n e 1 4 Władza sądowa 18 Stan 20 Stanowa Legislatora, Administracya i Są downictwo 21 Powiat i gmina 25 i a s o 2 7 Prawa Cywilne i Urządzenia Stanów Zjedn. II 3 3 Zawieranie małżeństw i rozwody ... 35 Rodzice a dzieci ........ Opiekunowie a sieroty ....... Naturalizacva i Paszporty ..... 40 Organizacya partyj politycznych 41 Pan a sługa- .... 2 ... Grunta państwowe ........ Prawa majątkowe ........ Prawa o bankructwie ....... Dzierżawa 50 Prawa farmerskie ........ 51 N i e u o oś i 5 3 Należności z gruntu- ....... Prawo o gościńcach, drogach i ulicach 54 Podpora gruntu, powietrze i światło- 55 Należności pracowników ...... 55 Koncesye, czyli specyalne pozwolenia 56 Przedawnienie prawne 56 Rybołówstwo i myśli w. i własność wód 56 Armia i Marynarka ........ 57 Prawo o służbie cywilnej 3 7 3 9 4 3 4 4 4 7 4 9 5 4 Ceny Kalendarza-Przewodnika są następujące: 1 egzemplarz .25? 25 egzemplarzy $3.00 5 egzemplarzy $1*^1 50 egzemplarzy $5.50 10 egzemplarzy $1.75 i 100 egzemplarzy $10.00 Pieniądze i listy należy przysyłać pod adresem: A. A. Paryski, 316 Jackson ave., Toledo, Ohio. NARODOWY BANK POLSKI. pośpiesznych uotaryalne i wojskowe z najlepszym skutkiem za taniem wynagrodzeniem. Piszcie po objaśnienia i druki do 2 Carlisle street. New York, N. Y. "3 Sfcybznia f^)3 Pan Twardowski, sławny mist rz czarnoksięski .25 Pan Wołodyjowski. I)vva tomy. ........ $1.00 Piękna Historya o Cierpliwej Helenie Piękna Magelona i hr. Piotr a Prowansyi. Piękna Meluzyna. Ilistorya o morskiej pannie Pierwsi Biali Osadnicy i Deki. Niepod.St. Zj. Pierwsza Pomoc w nagłych wyp. zachorow. a z i N a z e k a n i e O ów w i y Poradnik dla Kobiet, które chcą być zdrowemi Porozbiorowe Dzieje Polski. Z licz. obrazkami Potop. Powieść z Melancholia. Wiersz S. Rachockiego 95 Myśl, Mowa, Pismo i Druk 98 Da Dnio Morza. Humoreska 100 Wyprawa na Księżyc Berka Szabaśnika 102 Bajki Multatuli 104 Prusak Męczy Polskie Dzieci. Wiersz Maryi Konopnickiej 1 0 5 Niema Królewna. Bajka- 1 0 6 Chińskie Przysłowia 1 0 7 W Stepie. Napisał Maksym Gorkij .... 108 Praca. Wiersz Maryi Konopnickiej- 113 Przygody Pana Staroświeckiego----- 115 Złość Baby. Ig- Danielewski 119 Przed Obiiczem Życia. Napisał M. Gorkij 120 Przyszła Kreska na Matyska. Historya Stu dencka 121 Kiep Mazur w Kusych Butach 124 Pożegnanie Meta-Żonie 1 2 8 Najprawdziwsza Kabała- 129 Przepisy Pocztowe--------- 141 Odległość od New Yorku i czas przesyłania poczty 141 Odległość pomiędzy New Yorkiem i miasta mi zagranicznemi, z wykazaniem czasu potrzebnego na przesłanie poczty 142 Odległość pomiędzy głównemi miastami w Stanach Zjednoczonych 143 Odległość pomiędzy głównemi miastami w Europie 144 Miary i Wagi w Stanach Zjednoczonych- 145 Metryczny System Miar i Wag 146 Żarty i Dowcipy 148 15 .20 .20 .10 .15 .35 .15 .25 lat dawnych. 6 tomów $1.50 Prawa Kościelne .10 Prawdziwa Historya o Pijaku Urbanie .... .10 Prawdziwa miłość wszystko zwycięża 20 Prawdziwa Sybilla, czyli Proroctwo Michaldy .15 Próby Cierpliwości, czyli Przygody Maćka .10 Przebiegłe Sposoby Rozpustnika 25 Przeklęta. Romans kryminalny. 4 tomy. $1.00 Przeraźliwe Echo Trąby Ostatecznej 30 Przygody Kalifa Haruna Alraszyda .25 Przygody Myśliwca wśród lodów północy. .15 Reinekg Lis, poemat satyryczny Goethego .50 Rynaldo Rvnaldyni. Z obrazkami .20 Robert Djabeł. Powiastka z przeszłości 15 Robinson Kruzoe,cz. skutki nieposłuszeństwa .20 Romans Arabski. N?.dzw. Przygody Miłosne .25 Sejm Pijacki, cz. wyrok potęp, niesz. gorzałce .10 Sennik. Prawdziwy Persko-egipski .JLO Serce Danki. Opow ze stepów ukraińskich .05 Siedm Niebezpiecznych Podróży Morskich. .15 Słownik angielsko-polski i polsko-angielski $2.00 Śpiewy i Deklamacye dla Robotników 25 Spirytologia, czyli Nauka o wywoł. duchów. $1.00 Stara Baśń. Nadzw. ciekawa pow. historycz.. .20 Tajemnice Dworu Carskiego. Trzy tomy $1.00 Trylogia Henryka Sienkiewicza. 12 tomów. $2.50 Tysiąc Nocy i Jedna. 67 powieści, z rysunk. $2.00 Uciecha Zmarkoconej Baby Unia Lubelska i Prusko-Mosk. bałamuctwa Walka Indyan z Białymi. Opow. historyczne. W Niewoli u Krwiożerczego Murzyna Wojna Polsko-Rosyjska w i'okulSG3. ..... Wojna Żydowska, a także Nar. Mesyasza. Wszystkiego po Trosze. Zbiór powiastek itd. Wybór Pieśni Narodowych Zaklęta Dziewica z Brodą czyli Cyrulik zbaw. Zbiór Dobranych Powinszowali ... Złoty Cielec. Poemat Adama Asnyka. Zaaczenie Obchodów Narodowych Zwycięstwo Cnoty, czyli historva o 3 sios Żyd Wieczny Tułacz z Jeruzalem .05 .10 .25 .10 .10 .05 .25 .30 .10 .25 .05 .10 .25 .10 3 siostrach. OBRAZY NARODOWE. Kolorowy Obraz Królów Polskich, 24x30 cal! $1.00 Kościuszko Tadeusz. Obraz, 18x24 cale 25 Obraz Królów Polskich. Wielkości 26x30 cali .50 Pułaski Kazimierz. Obraz, 18x24 cale .25 Portret Adama Mickiewicza. 10x12 cali. ... 35 Kto wybiera książek za więcej niż dolara, to nadwyżkę dopłaca. Każdą książkę, w razie nieza dowolenia, można zamienić na inną w przeciągu 10 dni. Kto chce, żeby mu książki nie zginęły, niech dołoży do ceny 8c. na registrowanie. Gazety, ksi%« żek ani obrazów na kredyt nie wysyłamy. Należ ność prosimy przysłać wraz z obstalunkiem. Imigracya 6 0 Banki 61 Prezydenci St. Zj.oraz krótki życiorys każd, 63 Wiceprezydenci 63 Święta Legalne w Stanach Zjedn. .... 64 Konstytucya 3 maja 1791 roku 65 Kalendarz Historyczny Narodowy -72-79 Powierzchnia ziemi i Ludność 80 Barwy narodowe 80 Wykaz Państw, panujących, miast, itd. -82-91 Tułaetwo Redaktora Polskiego w Ameryce 91 Ja się nie skarżę, Boże. M. Konopnicka 93 Żydzi w Polsce .... 9 4 \n\n PANI WINSLOW