Dziennik Chicagoski. [volume], October 10, 1919, Page 5, Image 5

About Dziennik Chicagoski. [volume] (Chicago [Ill.]) 1890-1971

Image provided by: University of Illinois at Urbana-Champaign Library, Urbana, IL

                
■ -
w-mmr~»i m Γιηι 1-, . - — - — " —»
ΝΑ WOLNĄ CHWILĘ.
"t i
Ocean Indyjski.
Po oceanie Indyjskim płyn» od
końca lôgo stulecia europejskie okrę
ty. Wiadomo, że w r. 1484 Bartholo
meo Diaz okrążył południowo-zacho
dni przylądek Afryki i nazwał go Ca
bo Tormentoso — burzliwym przy
lądkiem, nazwę, która Jego rozsądny
ny król zamienił na Cabo de Boa Es
peranza, przylądek Dobrej Nadziei,
która to nazwa jeszcze dzisiaj istnie,
je. Czternaście lat później przepły
wał Vasco da Gama indyjski ocean
a wyładowawszy w Kalikud nad za
chodniem wybrzeżem przednich Indyi
położył fundament dla panowania
ÎSur ope jeżyków w Azyi.
Ocean indyjski różni się od dwóch
innych oceanów, Spokojnego i Atlan
lyckiego tern, iż tylko ku jednemu
biegunowi ma otwartą komunikacyę
wodna, na południe, gdyż od półno
:y odcina go stały lad Azyi. Leży
więc, jakoby klinami przymocowany
pomiędzy Azy?, Afryka i Australią, a
Um gdzie w niezmiernej szerokości
priechodzt do południowego morza
podbiegunowego, nie płyną okręty. W
jego niezawodnej geologicznej prze
szłości pokrywał więcej lądu niż dzi
waj i góry wschodniej Afryki, góry
Himalaja z ich gałęziami i łańcuchy
.erażniejszych wscbodnio-indyjskich
wysp były jego wybrzeżem.
Za południową granicę oceanu
jest zwyczajnie uw^azany 3Smy rów
noleżnik. bo tam wznosi się dno mo
rza nagle i tworzy wyżynę podwodną
ta której, się znajdują mało odwie
Izane i mało znane wyspy i grupy
wysp St. Paul, Amsterdam, Crozet i
K.r«guelen. Najgłębsza część oceanu
obejmująca przeszło 50,000 angiel
skich mil kwadratowych, znajduje
iię przeszło 3000 sążni pod pozio
mem morza, 13 milionów mil kwa
dratowych znajdują się w głębi 2000
do 3000 saini· Wymierzania podjęte
podczas podróży z *yspy Java αο
Australii wskazują przeciętnie 30Ou
jążni, wydłuż południowej granicy o
:eanu 1500 sążni. Nad wschodniem
wybrzeżem wyspy Madagaskar mo
rze zagłębia się spadzisto, w arab-,
skiej zaś i beo?alekiej zatoce stop
niowo. Przez wschodnią część ben
galskiej zatoki ciągnie się most pod
morski od ujścia rzeki Irawaddi aż
do wyspy Sumatra, a na tym pomo
ście znajdują się grupy wysp Anda-(
manów i Nikobarów.
_
Woda oceanu indyjskiego ma bez
pośrednią łączność z wodą południo
wego morza podbiegunowego, dla te
go też znajduje się w jego głębinach,
jak i v innych oceanach lodowata wo
da niezależna od temperatury na po
wierzchni. Na linii pomiędzy Aden i
Bombay, przy temperaturze powierz
chni *odv 75 stopni Fahrenheit'a,
znaleziono w głębokości 1800 sążni
36% stopnia P. Temperatury po
wierzchni oceanu indyjskiego są w
:>góle wyższymi, niż temperatury in
nych wielkich mórz leżących pod ró
wnym stopniem szerokości, gdyż jest
łamknięty z północy i odpływ roz-_
grzanych *ód zostaje utrudnionym.
Pod równikiem temperatura wody
ma zwyczajnie S0 stopni ciepła; w
zatoce arabskiej przeciętnie 87 stop- '
ni. Pod 38mvm stopniem południo
wej szerokości ciepłota wody mor
skiej zmienia się od 60 do 70 stopni
odnośnie do pory roku. Masy lądu na
gromadzone na północy oceanu nie
tylko zapobiegają wyrównaniu tem
peratury wody, lecz wywierają także
wpływ na poziom morza, gdyż mon
*oony (wiatry różnych pór roku^ na
gromadzone na północy oceanu nie
_ aach. Tak np. miano znaleźć przy wy
mierzaniu przednich Indyi, że przy
ujściu rzeki Indus poziom morza był
o 515 (?) stóp wyższym, niż przy
przylądku Comarin, południowym
końcu półwyspu.
Pod względem przedmiotów fizy
cznych jest morze. Czerwone naj
«czególniejszą częścią oceanu Indyj
skiego. O nazwę tegoż morza było
Już wiele sporów, a czy woda w niem
zdaje się być czerwonawą w miał—
kich miejscach wskutek korali, al
gów, skał nadbrzeżnych lub ubar
wienia gruntu, to jednak jest rzeczą
pewna, że woda na wysokiem morzu
jeet niebieską, tak, jak w innych mo.
rzach. Do morza Czerwonego nie wpa
dają. żadne rzeki, a deszcz pac^a w
tak malej ilpści, że nie może zastą
pić ilości wody, ulotniającej się przez
parowanie. Morze Czerwone jest
1400 mil długiem, a na najszerszem
miejscu 200 mil sserokiem. W środ
ku znajduje się jakoby kanał pas wo
dy dochodzący do 1200 sążni głębo
kości, podczas gdy przeciętna głębo
kość wynosi tylko 375 sążni. Przy
wejściu do Czerwonego morza, któ
v 1
re Arabowie dla wielu nieszczęść o
krętowych słusznie nazywają bram*
łez unosi się spód morza tak, iż głę
bokość wynosi tylko 1200 sążni. Tam
można spostrzedz podwójny prąd: w
głębi wypływa mocno eo-lna woda *
morza Czerwonego, podczas gdy u
wierzchu wpływa mniej słona woda
oceanu, aby zastąpić wodę utraconą
przez parowanie. Specyficzna waga
wody z Czerwonego morza jeet 1.03
razy większa, niż woda destylowana
podczas gdy zwyczajna woda morska
jest tylko 1.026 razy większa. Obli
oono, że i?dyby zatamowano ..bra
mę łez", 2000 lat wystarczyłoby, a
Ly cała masa wody w morzu Czerwo
nem zamieniła się w parę, a części sło
ne osadziłyby się na dnie w kształ
cie kryształów. Rzadko spada tempe
ratura wody w morzu czerwonem pod
70 stopni P., i to wydarza się tylko
w północnej części podczas zimy. W
głębi można zawsze zauważyć 71
stopni F., gdy się spuszcza termo
metr na 200 sążni. Powyżej tej war
stwy daje się uczuć wpływ pór ro
ku 66 do 79 stopni F., w środkowej
części 75 do 86, a w południowej
części nawet SO do 30 stopni. Dzień-!
na zmiana w temperaturze wody J
jest bardzo nieznaczną. To samo nie
można powiedzieć o temperaturze po
wietrzą a zwłaszcza nad Wybrzeżami, I
bo po zachodzie słońca ochładza się .
powietrze znacznie. Na okręcie np. j
pod pokładem można zauważyć no- J
cg, 105 stopni nad zerem, podczas
gdy równocześnie temperatura nad
wybrzeżem spada nà 40 stopni lub ' (
też na punkt ścinania się wody (32
stopnie F.) x
W południowej części morza moż
na często zauważyć, że powietrze nad
wodą, nawet w· południe, jest zim-- ι
niejszem niż woda. Tak np. pokazy
wała w czterech po sobie następują
cych dniach temperatura górnej wa,
stwy wody 100, 106, 101, 96, powie
trze zaś nad nią się znajdujące tylko
80, 82, S3, 82 stopnie. Dwie przyczy
ny mają to spowodować: Nasam
przód wielka suchość powietrza, któ
ra dozwala, że promienie słońca
przechodzą przezeń bez utracenia
ciepła po drugie północne wiatry, któ
re panują przez większą część roku;
fakt, że wiatry po większej części
wieją w "kierunku morza, jest także
bardro ważnym dla rolnictwa w do
linie Nilu, bo wstrzymuje tę w Ara
b'i tak często sie okazującą szarań
cze. która z piiejscowemi · wiatrami
mogłaby łatw0 przebyć morze w wąz
kich miejscach.
Prądy indyjskiego oceanu są tyl
ko słabo rozwinięte i zmieniają się
odnośnie do wiatrów w różnych po
rach roku. Najsilniejszym 1 najgłów.
niejszym prądem jest prąd Mozambi
que. który można porównać z prą
dem zatoki meksykańskiej w północ
nym Atlantyku. Przy pr~ylądku Cor-j
rientes ma szybkość daienną, 80 mli
które dochodzi do 130 mil. Przy przy
lądku Dobrej Nadziei szybkość ta
umniejsza się na 50 mil. Tam nazy
wają. ten prądem Algulhaa. W
ikoliey południowego końca Afryki
napotyka ten prąd zimny prąd an
:arktyczny, co jes^ powodem mi?ły
td., podobnie jak spotkanie prądu
satoki meksykańskiej wód od północ
[lego bieguna w okolicy Nowej Fund
andyi. Lecz mgły tamtejsze nie są
lak gęstemi i dla tego mniej niebez
piecznemu niż wybrzeża Nowej Fund
landyf. Zresztą nie płynie tędy tyle
)krętów, jak w pobliżu wyspy na o
statku wymienionej.
(WESTYA JOLOROWJ"
# POLSCE IW AMERYCE
O Znanej tej już rzeczy — i zna
ne nam już zresztą rzeczy — pisze
iłów kilkoro warszawski „Kuryer
Poranny" z d. 28 lipca. Że jednak
i'westyç ujął w sposób grzecznej, ale
iosadnej ironii, podajemy poniżej
iego wywody:
Misya panów Henryka Morgen—
:hau, genarała brygady E-dgara Jad
wina, Homera II. Johnsona i podpuł
kownika M. C. Bryanta, przysłanych
Jo Polski przez Amerykańską Koun
syę Rokowań Pokojowych, opuściła
w niedzielę zrana Warszawę, uda
|ąc się samochodem do Białegosto
ku, Grodna i Wilna, aby tam «w dal-1
sîym ciągu kontynuować śledztwo w
sprawie stanu kwestyi polsko-żydo-1
wskiej wogóle. a historyę ,,pogro—']
mów'', urządzanych przez państwo
polskie na żydach ^ szczególności.
Sekretarz wykonawczy tej misyi,
podpułkownik inżynier Bryant. był
tyle uprzejmy, że o tym wyjeździe,
jako o fakcie jiró dokonanym, za
wiadomił wcroraj redakcye dzienni-)
ków polskich z dopiskiem następują
cym: ..RozmaKe dzienniki z prasy
żydowskiej postanowiły wysłać
przedstawicieli do tych miejscowo
ści. w których znajdować ?lę bę-J
dzie Misya Amerykańska. Proponu
je się, aby również dzienniki z pol
skiej prasy wysiały przedstawicieli.
Jeżeliby panowie pragnęli to uczy
nić, będzie mi przyjemnie zużyć u
sługi Misyi, aby zapewnić panom
upoważnienie od właściwych urzę
dów rządowych, pozwalające na po
dróż". (
Do tekstu angielskiego tej nieco
niezrozumiałej oferty, dołączono coś
w rodzaju przekładu polskiego, do
konanego, czy to przez uprzejmość,
czy też w przekonaniu, że tekst an
gielski może nie być dość jasny. —
Tl ó m acz widocznie zaamfoaraaował
sie lekko obrotem ostatniego z tycn
zdań i dal mu wraz z pomyłką ame
rykańskiej maszynistki, tekst nie
właściwy: ,.Misya amerykańska u
larwi panu wszystkie formalności
połączone z wyjazdem."
Nie wiemy, czy którykolwiek \
naszych kolegów zwróci się do sza
nownego p. Bryanta z prośbą, aby ι
interweniował u właściwych urzę
dów polskich dla uzyskania upoważ
nień dla polskiej prasy, pozwalają
cych jej na wyjazd do Białegosto
ku, Sokółki, Grodna i Wilna w po- ι
zumienie stosunków poLsko-żydow- .
skicb, nadeszły depesze świadczące,
że stosunki murzyńsko-amerykań
skie w Washingtonie są bardzo po
dobne do stosunków żydowsko-pol
skich w Białymstoku, z tą jedynie
różnicą, że nasi ,,colored men" ma
ją do czynienia z „jarzmem" bez
równania bardziej fikcyjnem i u
jarzm i ciekami nieskończenie słab
szymi i liczebnie i temperamentów o
i politycznie.
Jeden z publicystów polskich pro
ponował podobno wysłanie do Wa—
shingtonu polskiej komisyi śled
czej pod przewodnictwem którego
kolwiek z warszawskich murzynOw
dla zbadania losu ludności koloro
wej w Ameryce.
Ani Polska niewątpliwie tego nie !
zrobi, ani rząd amerykański takiej |
komisyi zap^wneby do brzegów A- 1
meryki nie dopuścił. Nie byłoby je-| j
dnak doprarwdy nic złego, aby z Pol-1 j
ski właśnie, zgodnie z intencyaml, | '
które spowodowały przysłanie ko
misy! p. Morgenthaua do Polski, ro
seszło się po świecie hasło akcyi hu
manitarnej dJa zapewnienia rasie
czarnej i żółtej na całej kuli ziem
skiej tych samych praip, jakie umo
»a pomiędzy Polską a Wielkiemi
Mocarstwami zapewnia ludności ży
iowskiej na ziemi polskiej.
Inicyatywa Polski niezawodnie
:nalazłaby w Lidze Narodów serd»,
rziie poparcie Cesarstwa Japońskie
go, które dla przywrócenia Polsce
liepodleglości i zjednoczenia położv
o doprawdy niemniejsze zasługi, nli
nne sprzymierzone z nami Wielkie
Potęgi.
Z JEFFERSON PARK.
W najblizszą niedzielę, dnia 12go
>. m., w sali parafialnej éw. Kon
itancyi odbędzie się przedstawienie,
ttóre urządza miejscowo Kółko Dra
matycznie, skupiające się przy tej pa
•afii. Odegrane zostaną dwie weeołe
tomedye p. t. „Bartek ł pod Ver—
lun" i „Komiczna operetka". Naj
lepsze siły miejscowe bior$ udział.
Początek o godzinie 8eJ wieczorem.
Reżyseryą zajmuje się . KoóczrlL
W niedzielę, dnia 12go b. τα., o
godzinie ÎJej popołudniu, odbędzie
się uroczyste poświęcenie nowego
dzwonu, którego dopełni Opat Bene
dyktynów, X. Walenty ivohlbeck. W
uroczystości poświęcenia tegoż, weł
nią udział wszystkie miejscowe To
warzystwa i Bractwa, oraz dzieci
szkolne w świątecznych szatach.
«κ»
Tow. św. Wawrzyńca No. 968 Z.
P. R. K., skupiające się przy para
fii św. Konetancyi, ma sw^Je kwar
talne posiedzenie dzisiaj w piątek
dnia lOgo b. m., o tgodzinfce Sej wie
czorem, w sali zwykłyoh posiedzeń.
Na to posiedzenie powiuni członko
wie się zebrać jak najlU^niej, albo
wiem delegat z sejmu Zjednoczenia
zda sprawozdanie. ^
η
frwwU kaMr Httt anat rmb
•eAołowy ociMaa alf w OZISNKTKU
οΗίΟΑΟΟβκΐΜ ko aktetertrotato
ęrMkraai iii. Μ U uijląyWj m%
U Mit* *
BUBffgfe a .
WVTillMr >«J|
COfFEEW
Najlepsza Kawa jaką'
możecie kupić po 42cj
MC Kin u*«
m »»·
mt ι«π·*Μ w®
Sïï:""38c
Najkf. er**
■ST 65c
Herbat*, nesoze
dairle od ÎOc eto
3fc M fuel·.
St~60c
Delry 5»tołow·
Sf 57c
MkitofK* Omfam Mvi*- -j ,
ryo» prar^ te }ee< najiepeza J1C
Bankes' Składy Kawy.
W. CkMUO AU.
MUVHkM Are.
MihraakM Are.
MUwmIim Are.
W. North Ar*
Mi w OtfWoi «*.
1» W. VorWJ AT».
MM LAncoJtn A rei
gtfUmk Ar·.
MU Κ. ~
11)0 W. Madieoo łi
M30 W. Madteoo et
IM Btae Ielend An.
1*17 5. Halsted eV
MM 8. Htliwd el·
iaia w. iiih κ.
aie· wew »fi ui.
la
•rr*«le.
HM Weokwortb Ar
ΜΚΓ S HAleted ϋ
OM λ Aiklial Ar·
f
g Mały iAdnioł^Storó*
Ktiąłeczka do ukMitn^ad^ dmtek, opr*·
2 ma v «MH'lKl»»,·» curw—yrhif fi
Cena detaâiema łOc
dktdoeci
S
Kupon wvMd
Kafcłjr kt· prxyaiwie ira loqpo· i4ophd?*€catéw
fltllJIMi W
Mężczyźni, którzy wszędzie kupowali
GDYBYŚCIE się zapytali młodzieńca o składzie dla młodzieży,
on by wam odpowiedział, że to skład Continental. Gdybyście
się zapytali mężczyzny we wieku mniej więcej 45 lat, on by
wam odpowiedział, że u nas jest główna kwatera dla modnisiów w
średnim wieku. A gdybyście się zapytali ojca tego lub owego mło
dzieńca, on by wam odpowiedział, że skład Continental szczególnie
jest przygotowany na zaspokojenie potrzeb w zakresie odzieży dla
mężczyzn starszych.
Ten skład jest dosyć dużym,
aby zaspokoić wymagania
mężczyzn w każdym wieku!
Zauważcie sobie dobrze, że nasz skład jest NAJWIĘKSZYM
sKładem ubrań i obuwia poza śródmieściem.
#
To dużo dla was znaczy. Po pierwsze znaczy to oszczędność —"
zwykle od $6 do $10 albo nawet $12 na każdem ubraniu lub palcie.
Oprócz tego. znaczy to, że macie tutaj największy wybór. Tutaj
znajdziecie ubrania i palta od najsłynniejszych fabrykantów, gotowe
do noszenia. Nie robi to różnicy, co wolicie, ile macie lat albo jakiej
jesteście postawy, tutaj znajdziecie dosyć towarów, aby wam dopaso
wać właściwie — w eleganckich fasonach, doskonałej krawieckiej ro
boty, na wskroś bez najmniejszej wady.
Będziecie chcieli te ubrania zobaczyć — będziecie chcieli zoba
czyć jak dobrze w nich wyglądacie. Na jeden i dwa rzędy guzików, z
paskiem lub bez Pasków; wysokie, obcisłe w pasie; szerokie surduty
albo proste — wszystko co jest modnem na jesień i zimę znajdziecie
tutaj !
«30 do *60
Zapytajcie się waszego chłopca, czy nie zechciałby
swego nowego ubrania od The Continental
Powie ση wam rozumie eię, że chcę. Wie on jakq. piękny, wspaniale wyglądającą odzież
mamy dla niego. Wie on ponieważ odzież Jaką on podziwia u Innych ch&pcôw — po
chodzi wszystko z tego wielkiego składu. Potrafi on szacować style — a wy sądzić
będziecie wartońć. a odzież dla chłopców apeluje do was z dwóch powodów. Spccyal
nie robione, mocne .trwałe ubrania l palta które rozwiążą zagadkę odzieży waszego
chłopca. Zaoszczędzicie tu nape<wno kilkanaście dolarów z ^powodu naszych niskich cen.
m
1
kupują teraz tutaj
już nigdzie więcej!
Niektórzy mężczyźni szukają. Pozwalają
sobie na zwiedzenie kilku składów szukając
wartości i porównując je z inncmi. Chcą naj
więcej za swego dolara dostać. Ich szukanie
kończy się tutaj — w naszym składzie.
Inni mężczyźni zaś nie mają czasu chodzić
od składu do składu — a pomimo tego starają
się. kupić towar z wszelką starannością. U nich
wybór składu, zaufanie w jego sposób prowa
dzeniu interesu i otrzymanie pełnej wartości
za si.ee pieniądze jest m.yślą przewodnią: My
mamy dużo takich odbiorców; a liczba ich
z dniem każdym się zwiększa. Jesteśmy dum
ni z tego, iż możemy ich zaufanie zadowolić.
DAĆ ZADOWOLENIE JEST CZĘŚCIĄ KAŻDEJ SPRZEDAŻY.
V
i Ashland Aves.
Wsiądźcie na Metropolitan „L'' albo Mil
waukee ave., Ashland albo Armitage tram
waj uliczny.
•L -v,
5ftv iÀÈXt i&iiić « ι\*ι.