Jedność-Polonia = Unity-Polonia., December 26, 1925, Page Strona 2., Image 6

About Jedność-Polonia = Unity-Polonia. (Baltimore, Md.) 19??-19??

Image provided by: University of Maryland, College Park, MD

                
Strona 2.
W Dzień Bożego Narodzenia
- Wieść zginęła w szarych, śnie
| - żystych mrokach jakby się rozla
- ła, że ani ujrzał domów, płotów
. i sadów, jedne tylko światełka
. migotały ostro, a gęściej niźli
_ zwykle, bo wszędzie się szykowa
-mo do wigiljnej wieczerzy.
© , W każdej chałupie zarówno u
- 'bogacza, jak i u kumornika, jak
-i u tej biedoty ostatniej, przy
k strajano się i czekano z namasz
- czeniem, a wszędzie stawiano w
- kącie od wschodu — snop zboża
- okrywano ławy płótnem zielo
- nem podścielano sianem i wyglą
._ dano oknami pierwszej gwiazdy.
| - Jakoś nie widne były zaraz z
- pierwszego wieczora, jak to zwy
- kkle przy mrozie, bo skoro .osta
. itnie zorze się dopalały, niebo za
- częło się zasnuwać jakby dyma
- mi sinymi i całkiem zatapiało się
_ w burościach. >
_ * Józka z Witkiem dobrze byli
. przemarzli, bo stali ną zwiadach
- przed gankiem 'nim pierwszą
. gwiazdę uwidzieli.
- — Jest! jest! — wrzasnął Wi-
U tek.
- Wyjrzał no ta Boryna, wyjrze
-i i drudzy, a na ostatku Rocho.
- Jaści, że była tuż nad wschod
- dem i zda się rosła w oczach, ja
* rzyła się coraz bystrzej, coraz bli
- żej była, aż Rocho ukląkł na śnie
- gu, a za nim drugie.
— Oto gwiazda Trzech Króli,
« . Betlejemska gwiazda. przy któ
- rej blasku Pan nasz się narodził.
- Niech będzie święte inię Jego
y pochwalone!
* - Powtórzyli za nim pobożnie i
% wpili się oczami w tę światłość
* - daleką, w ten świadek cudu, w
- ten widomy znak zmiłowania
- Pańskiego nad światem.
- Serca im zabiły - rzewliwą
. wdzięcznością, wiarą garącą duf
- mością, i brały w siebie to-świa
+ tło czyste, jako ten ogień świę
yż
! A gwiazda olbrzymia, błękitne
- : smugi szły od niej, niby szpry
. chy świętego koła, iskrzyły się
-po śniegach i świetlistemi drzaz
. gami rozdzielały ciemności, —a
-ą nią jako te służki wierne, wy
- chylały się z nieba inne nieprzej
- rzaną gęstwę, że niebo pokryło
- - się rosą świetlistą i rozwijało się
- _nad światem modrą płachtą, po
- przebijaną srebnymi kwoździa-
C
*- — zas wieczerzać, kiedy słowo
«. ciałem się stało — rzekł Rocho.
. . Siadł Boryna najpierw, siadłą
* Dominikowa, Rocho w pośrodku
" : Pietrek, Witek kole Józki tylko
- Jagusia przysiadała na krótko,
* bo trzeba było o padle i przykła
. daniu pamiętać.
* * Uroczysta chwila zaległa izbę.
' Boryna się przeżegnał i podzie'
' Hł opłatek między. wszystkich, po
* Jedli go ze czeią, kiedy ten chleb
' - Pański. Ą
- — Chrystus się w onej godzi
- mnie narodził, to niech każde stwo
- rzenie krzepi się tym chlebem
- świętym! — powiedział Rocho.
- A chociaż głodni byli, boć. to
- . dzień cały o suchym chlebie, a
- pojadali wolno i godnie.
: Najpierw był buraczany kwas
- gotowany na grzybach z ziemnia
* kami całymi, a potem przyszły
. śledzie, w mące obtaczane i sma
- Żone w oleju konopianym, póź
- mniej zaś przenne kluski z makiem'
-a potem szła kapusta z grzyba
- mi, olejem również omaszczona
-a naostatek podała Jagusia przy
. smak prawdziwy, bo racuszki z
. gryczanej mąki, z miodem zatar
-te iw makowym oleju uprażone
- A przygryzali to wszystko pro
- stym chlebem, bo placka ni stru
eli, że z mlekiem i masłem.-były,
_ nie godziło się jeść dnia tego.
- - Jeśli tak było kiedy, jeślii tam
* które rzekło jakie słowo, więc ino
- skzrybot o wręby się rozlegał i
. mlaskotał. V '
_ Cicho się w izbie stało, ciepło
. serdecznie nabożnie i tak uroczy
- ście, jąkby między niemi leżało
- to święte dzieciątko Jezus.
Ogromny a ciągle podsycany
. _ ogień wesoło trzaskał na komi
- mnie i rozświetlał całą izbę, aż Iśni
| y się szkła obrazów i czerwienia
- ły zamarznięte szyby, a noi sie
- dzieli teraz wzdłuż ławy, przed
3 ogfrłie_m i paradzali z cicha a po
- ważnie.
| Potem Jaguś nagotowała ka
- wy, to słodzili ją suto i popijali
* zwolna.... '
- Aż Roch wyjął z znadrza książ
" 'kę, okręconą w różaniec, i zaczął
* z miej czytać cichym a głęboko
A NA ZIEMI POKOÓJ LUDZIOM DOBREJ WOLI!
CHWAŁA NA WYSOKOSCI BOGU!
wzruszonym głosem: |
*W Judejskiej ziemi, w Betle
jem, niebardzo podłem mieście,
narodził się Pan w übóstwie, na
sianie, w stamnji lichej, między
bydlątami, co w tej radosnej no
cy cichej były mu bratami.”
Długo czytał opowieść onaą a
głos mu się wzmagał i rozmadlał
iw śpiew prawie przechodził, że
jakby tę świętą litanię wygłaszał
a wszyscy siedzieli w milczeniu
pobożnem, w ciszy serc zasłucha
nych, w drżeniu dusz olśnionych
cudem iw najszczerszem odczu
ciu łaski Pańskiej, narodowi da
nej.
JHej, mój Jezusie kochany! W
stajence ci to lichej urodzić się
przyszło, tam w tych krajach da
lekich, między obcymi, a w ü
bóstwie takiem, w tak mróz! O
biedato przenajświętrza! myśle
li i serca biły współczuciem, a du
sze się zrywały i niesły we świat
jako ci ptakowie, aż do tej ziemi
narodzin, nad którym śpiewali a
niołowie, do świętych nóżek dzie
ciątka przypadali sercami i całą
mocą wiary ognistej i dufności
oddali mu się wte służki najwier
niejsze aż powiek wieków, amen!
A Rocho wciąż czytał, aż Józka
zapłakała rzewnie nad Pańską
niedolą, a Jaguś wsparłszy twarz
na dłoniach, też płakała, aż jej
łzy ciekły przez palce.
— Nawet tej kolebeczki nie
miała biedota!
— Dziw, że to nie zamarzło!
— I że to chciał Pan Jezus
tyle wycierpieć! — powiadali roz
ważając, gdy skończył, a Rocho
- im na to:
— Bo ino ofiarą swoją i cier
pieniem mógł zbawić naród, a
gryby nie to, to jużby zły całkiem
zapanował naw światem i wybie
rał dusze dla siebie.
— Witek, zapal latarkę, do
krów pójdziemy. W tę noc Naro
dzenia i każde bydlątko rozumie
człowieczą mowę i przemówić jest
zdolne, że to między niemi Pan
się narodził, kto ino bezgrzeszny
dziomzagadnie — ludziom gło
sem odpowiedzą; równe 'są lu
dziom i społecznie z niemi czują
ce, więc i opłatkiem trza się z nie
mi podzielić.
Ruszyl wszyscy do obory, a
Witem ze światłem przodem.
Krowy leżały rzędem obok sie
bie i przeżuwały, glamiąc powoli
ale na światło i głosy jąły postę
kiwać, zbierać się ciężko do pow
stania a odwracać ciężkie, ogrom
ne łby. :
— Tyś gospodynią, Jagusiu, to
prawo twoje rozdielić między
wszystkie. Darzyć ci się będą le
piej inie chorować, jeno jutro ra
no doić nie można, aż wieczorem
straciłyby mleko. -
Jagna połamała opłatek na
pięć części i przychylając się nad
każdą krową, .czyniła krzyż świę
ty między rogami; a wtykała po
"kawałku w gembulę, na szerokie,
ostre ozory. ś
— A koniom to nie dacie? —
zagadnęła Józka. .
— Nie było ich w owym czasie
przy Narodzeniu, to nie można.
* Wracali do izby, a Roch mó
wił: '
— Kużde stworzenie, trawka
kużda, choćby i ta najmniejsza,
kamuszek najmniejszy, nawet ta
gwiazda ledwie dojrzana — wszy
stko dzisiaj czuje, wszystko wie
— że Pan się narodził.
I długo, długo mówił, że lepiej
i księdz na ambonie nie potrafi.
A tymczasem zaś Witek, głę
boko tknięty słowami, że w noc
tę krowy mowę ludzką mają wy
wołał po cichu Józkę i wyszli o
boje.
Wsunęli się do obory, pomię
dzy krowy. Przyklękali przy naj
większej, jakby przy matce całej
obory. tchu im brakowało, serca
przenikał strach święty, ale duf
ność serdeczna i wiara w nich by
ła, bo Witek nachylił się aż do sa
mego ucha i szeptał drżąco:
— Siwula, Siwula!... »
— Nie odrzekła ni tem sło
wem jednem, postękiwało ino. żu
ła, ruchała gembulą, pomlasku
jąc ozorem.
— osik się jej stało, że nie od
powiada.
Przyklęknęli przy drugiej i
znowu Witek zapytał, ale już pła
czem prawie...
— Łaciasta! Łaciasta ...
Przywarli oboje do jej pyska,
słuchali z zamarłym tchem, ale
nie nie słuszeli, ani słowa nie...
— Grześniśmy pewnie, to nie
Bóg Się Rodzi, Moc Truchlej
og Dię INodzi, Moc I ruchieje
== "7" E RT TRR TNWZ ę
-A | w
=" "L ff'«,.—:*xx;ą *!;UAM* qI !'s »**Tłś:?*;ł@/'i( WZ 13
E %FQH?—-———;%N E IM.HJMś %3
E E ZA ›"I;ł __=")' oceih 1) Śe łl' SWr *"ci'f!]!;„ j l ńf„@;l) RZE
Jx AE Egg U "
m%///:ą g?,':' = _'/~ Ę /Ąź%xf” Poh z›„ E y//ź«yxx?%lw
ę›:; & z!Śł S_ SEUB / = 'ł'&- ((X Ć ~////ź Ż/,:.%;›f"„-„,
x ękx =" SE G (N W : 5 "F € ///////,'
ą zzs==" syi E d o Nł / z e - N DR
h —"__'_',. S ĘRr '-I_':./;„, uN ź _/x' X', E G ÓW : /,)„›/ A
zJS Fo ZS AWU W
ZNSS Ą 5461 E ( C ~ <Y WZ Ż '„/, Y 4 »'l')"f'i
)WZ 7 / N %(L? h y AWI
|pxx'sŁ;'›,;'„';›' 9 E ) _"„—.› 2NI ó / U ,i .
ó IĘ M CAN SJ W
7 T AB hi *'—f).,.(-/„, , Ws A T?.;".'v' SZZ A
,/./ % 7 ( Z C ĄY j B % w 17h ,IĘ N)
s l KIA !//.// WJA )- ZE ORAŚ SĄ, 2Y /f/ e ZJ/ %AA :
%// Ę, M A U „/Ś„/ RASTKT: W ZSTZĄTODWN ZA
ff,/%ź? 7/ U, [."" SEZAKCO ZN NA -*'XQX / pj, : NAD UKĄ (i
NĄ ,4 5K= sYN z- TRSŚ " ›?Ą Ćd UM
sZ /ĘA ź/ eSN *—›łm' w fg* AĄ
% O NN E J E
"y N [ 1 Ą k E ZA TTA ONE E RĆ WWŚ
sz / PAN l z
RG RZZ - e ż k M .ł';w„u/!'@/
x / d ' ss
x w;„w/u T Przy Żłóbku Jezusowym. —MN
E ą ł » >-
- Potem i Króle widziani, Übodzy, was to spotkało —
e Cisną się między rprosrtot'ą; * . Witać Go przed bogaczami;
Niosą Panu dary w dani: A Słowo Ciałem się stało
Mirę, Kadzidło i Złoto! I mieszkało między nami! _
PRZED latami, przde wiekami, Mędrcy ze
Wschodu szli za gwiazdą betieemską iw żło
bie übogim znaleźli Apostoła Nowej Prawdy,
Dawcą Nowego Światła, które po przez wieki
miało prowadzić ludzkość błądzącą. Inni mogli
również iść za tą gwiazdą, ale nie poszli, a
fakt ten że ci właśnie trzej mężowie poszli,
był tak ważny, że został w świętych księgach
upamiętniony, a mężowie ci zostali nazwani
Mędrcami, bo wszyscy ei, którzy idą za świa
tłem choćby najmniejszem są w istocie —
mędrcami. , :
PODOBNA gwiazda betleemska przyświeca
w życiu każdego człowieka, lecz nie każdy po
stępuje za nią. Najwięcej jest takich, którzy
najmniejszej uwagi nie zwracają na jej świa
tło. To małe światło, gdyby poszli za niem tak
jak ci Trzej Mędrcy ze Wschodu, powiodłoby
ich również do jakieś nowej prawdy, do nowe
go sposobu życia, z którego i oni sami i bliź
ni ich odnieśliby wielkie korzyści.
NIESTETY ! Nie wszyscy idą, nawet ci, któ
rzy pójdą i znajdą prawdę o małej wartości,
POLSKI OPIŁ A TFR
Chlebem pokoju niech was Bóg obdarza,
Niech spieszy serca naszego zadatek,
e Ten — u polskiego święcony ołtarza —
Polski opłatek! '
Ś Chlebem pamięci niech was Bóg obsyła,
: Weźcie zbóż naszych ten śnieżysty płatek,
Nad nim już gwiazdka ojczysta świeciła :
Polski opłatek!
Chleba wytrwania niech wam Bóg nie skąpi,
„ Z nim zapał ojców i hart naszyeh matek :
: Niech w serce wasze, w progi wasze stąpi _
, Polski opłatek! › '
Chlebem miłości niech was Bóg bogaci,
Tę miłość nieci w sercach Waszych dziatek,
Wieść o niej niesie od dalekiej braci —
. Polski opłatek! :
BE E E A ,YS Po JIE CAN eaa kir CIZ ORSG J ZS D
V AA
i o
YpJ i 5
= CHENITE z
usłyszymy, ino bezgrzesz
nym odpowiadają, a my
grzeszne....
— Prawda, prawda, grzesz
ne my, grzeszne.. Mój Je
zus... juści, wziąłem gospoda
TYGODNIK JEDNOŚĆ-POLONJA
Gwiazda Betleemska
rzowi postroneczki... a i ten
rzemień stary... Nie mógł mó
wić więcej, płacz go chycił
żal i to poczucie winy, a Józ
ka też mu wtórowała i tak
płakali społem,
światło niezbyt silne i jakkrawe, zdaje się im,
że nie opłaciło się iść za ich gwiazdą. Zapomi
nają jednak, że i ten, którego Mędrcy ze
Wschodu znaleźli, był również małem dziecię
ciem, a jakąż później stał się potęgą, jakim
strasznym ogromem — Wodzem Duchowym
połowy świata całego.
WSZYSTKIE prawdy wypływają z małego
źródła — wszystkie światła i ognie powstają
z maleńkiej iskierki — każda wielka rzecz
ma mały początek, a zwłaszcza każda dobra
rzecz powstaje cicho, nieznacznie. Nie wybu
cha nigdy piorunem, ale zabłyśnie małą iskier
ką, gwiazdką niekiedy. Potrzeba jednak abyś
my umieli iść w ślady Mędrców ze Wschodu
i postępowali za naszą Gwiazdą Betleemską.
Bo Gwiazda ta nie tylko 'dla tych Trzech
Mędrców świeciła — śWIECI ona dla wszyst
kich — potrzeba tyłko oderwać się od ciem
ni tego świata, od huku zła — potrzeba ją za
uważyć i iść za nią, a wówczas i my znajdzie
my to samo szczęście, tę samą prawdę i my
również będziemy nazwani mędrcami.
Ale w izbie nikt nie spo
strzegł ich braku, śpiewali
teraz pieśni pobożne, że to
nie czas przed północkiem na
kolędy.
Z „Chłopów” Reymonta
Pasterka Pod Ziemią
U stóp Karpat, wyciągając ku
ostebrzonym gwiazdami błęki
tom wysmukłe wieże kościelne i
Kazimierowskiego zamku, śpi ci
cho sławne z nieprzebranych
skarbów swojej ziemi miastecz
ko Wieliczka. Pod niem, cały rok
Boży, z wyjątkiem dni świątecz
nych panuje życie i ruch. Pracu
je tam przeszło tysiąc ludzi, wy
dobywając sól z ftrójgatunko
wych pokładów, zwłaszcza w la
biryncie komór tego cudu przy
rody, podziemnego pałacu św.
Kingi.
Noc... Ze szczytu szybu Daniło
wicza pada naą miasto płomienna
kaskada światła, elektrycznego;
kościół, zamek Kazimierza Wiel
kiego, muzeum górnicze, ratusz
w płaszczu jasności dziwnie świą
tesczny wygląd mają: Z ciemniej
szych, wąskich uliczek, jak du
chy wysuwają się postacie z ka
gankami oliwnymi, przymocowa
nymi do długich toporków.
To górnicy. :
Mężczyźni, kobiety, dzieci, z
wesołą wrzawą, przyśpiewując
kolędy, dążą do zjazdowego szy
bu.
W wielkiej sali ruch niezwykły
Przy dwuch wąskich otworach
przepaści, w którą mkną chyżo
elewatory przewożące robotni
ków i gości, setki osób oczekuje
swojej kolei.
Godzina 4:30. Windy pracują
nieustannie, klatki z zadziwiają
cą szybkością mkną w sobie dro
gę drżącą gwiazdką maleńkiej
latarki — suną ku górze lekkie,
opróżnione zabierają gości i znów
mkną w otchłań czarną. Młodzi
górnicy idą pieszo do hali, jest
bowiem zejście w głąb kopalni,
ale tak niewygodne, co więcej
karkołomne prawie, po niezliczo
nej ilości schodów nad przepaś
ciami zawieszonych, że górników
rzadko kto z owego niebezpiecz
nego przejścia korzysta.
- Długimi korytarzami idą wszy
scy do wykutej z soli kaplicy św.
Kingi, gdzie ma się odbyć nabo
żeństwo górników Pasterka.
Przed ołtarzem płonie lampka
srebrna, jeszcze nie oświetlono
kaplicy, ale w tych półcieniach
właśnie robi ona wrażenie kata
kumb pierwszych chrześcian,
przypominając dziwne, ciemne
postacie, schodzące się do podzie
KOLĘDA DZIECIĘCIA
W pierwszy dzień świąt słoń
ce w samo południe wyjrzało z zaą
chmur. Więc zaroiły się ulice nie
tylko dorosłymi, ale i dziećmi — -
Wszystko odświętnie übrane —
szło na spacer, a przy sposobno
ści oczywiście do 'kościoła — łą
. wą z rodzicami. :
Było — jak miało być. Wie
czór Wigilijny aksamitno-grana
towy, suchy, połyskujący gwiaz
dami i blaskiem miękkim sypkie
go śniegu. Poranek świąteczny
chmurny, ale spokojny, nie anga
żujący ani siebie, ani ludzi, —
przestrzegający rezerwy. Po
łudnie — słoneczne, brylantowe,
— pełne glorji promiennej, u
śmiech szeroki i jasny. :
W kościele były tłumy ludzi
— dużo światła, kadzidła, uroczy
" ście wszystko nastrojone. Ołta
rze barwnie ustrojone, figury, a
niołów, wyniosła nawa świątyni
w wszystkie twarze rozjaśnione
— wesołe uroczyste.
I na to wszystko naraz runął
z góry szeroką rzeką wielki dźwię
czny, tryumfalny szum organów
i organista ogromnym głosem in
tonował:
— Bóg się rodzi, moc truch
leje... : ,
Wnet pochwyciły pieśń głosy
pobożnych i bpiew płynął szero
ką łagodną falą.
Słuchała pieśni mała dwulet
nia dziewczynka, stojąca obok
mamy na ławce. W pierwszej też
chwili przelękła się wielkiego
zgiełku, potem zrozumiała, że to
śpiew, wyraz radości ludzkiej, a
potem — zapragnęła też kolędo
wać. — Więc zmrużyła oczęta,
wyciągnęła naprzód szyjkę i za
nuciła z całej duszy, dając sobie
— takt rączką:
Wlazł kotek na płotek i mru
ga
Łaądna to piosenka — mnie dłu
ga.
Matka z przerażeniem spojrza
mi ze światełkami w ręku i
*Niech będzie pochwalony” na
ustach. ,
Na chórze połyskują instru
menta sławnej kapeli górniczej.
Z zakrystji, wykutej z soli, wy
chodzi kapelan tych ludzi, co w
żaden z dni powszednich, szcze
gólnie zimą, nie widzą światła
-dziennego, bo górnik przy błasku.
kagańca udaje się pod ziemię, z
kagankiem na spoczynek ciem
nymi ulicami z kopalni powraca..
On, jak żegłarz na morzu,
wśród przepaści podziemnego
świata, nie pewien dnia ani go
dziny. Kapelan górników, to ich.
przyjaciel, nauczyciel, opiekun,
ojciec, częstokroć towarzysz w
niebezpieczeństwie.
Słychać dźwięki szklanego
dzwoneczka.
Kapelan zaczyna Przynaj
świętszą Ofiarę, a z piersi tysią
cznego tłumu pełna majestatu,
radości i powagi zarazem, za
brzmiała pieśm kolędy :
*Bóg się rodzi, moc truchle
j e !››
Doskonała orkiestra górnicza,
czyste, przepiękne dźwięki naszej
muzyki łączy z rozgłośną pieśnią
ludu, w hymn potężny, wielki
wstrząsający! ' :
*Podnieś rękę Boże Dziecię,
błogosław krainę miłą ”
Potem następuje druga kolę
da.
— Panie — co to za pieśni
wspaniałe? — pyta jakiś cudzo
ziemiec urzędnika zarządu. Jak
żyję, nic podobnego nigdy mnie
słyszałem!... Takiego wrażenia
nie wyniosłem z najświetniej
szych koncertów w Paryżu.
— Wierzę panu szepnął zagad
nięty — tam śpiewają dla pokla
sków, popisu — tu z sercą Bożej
Dziecinie na chwałę... To są na
sze kolędy!
Kapela gra, górnicy śpiewają,
a echo sąsiednich komór i kaplie
solnych, niesie daleko w świat
podziemny:
*Wśród nocnej ciszy
Głos się rozchodzi :
Wtańcie pasterze! 4
Bóg się nam rodzi!” '
— Panowie! ja tej waszej Pa
Sterki w kopalni Wielickiej nie
zapomnę nigdy — zapewniał u
rzędnik salin cudzoziemiec, o
puszczając kaplicę św. Kingi. ,
ła na dziecko„ ale ojciec machnął
ręką: › =
— Niech sobie śpiewa, Śpie
wa to co umie.
— Ludzie gotowi się obrazić.
— Ale Pan Bóg nie.
A dziecinka wyciągnęła szyj
kę w stronę złotego oftarza i z
zapałem już i wielką: pewnością
śpiewała aż jej oczy łzami zacho
dziły —i mruga!... ,
. Ładna to piosenka...
Ć — €
M-O DLITMW A
-
Przełam, Jezu, z polskim ludem
ten opłatek biały,
Spraw, by słowo Twe mieszkało
zawsze między nami,
I błogosław kraj nasz miły i wio
ski z miastami!
Tak się działo przed wiekami w
tej boskiej stajence;
Miał ci naród z czego dawać, bo
miał pełne ręce.
A dziś z bidey aż się kuczy i zę--
- bami zgrzyta,
Dałby Panu, anie może, bo goły
< Fkwita. . '
Więc cóż Tobie Boże Dziecię,
dziś w ofierze damy?
Gdy prócz serca, co Cię kocha,
nie więcej nie mamy?
Sam więc wybierz z jego głębi, co
jest godne Ciebie.
I tym sercem bądź pochwalon na
ziemi iw niemie. —
Władysław Bełza.