Search America's historic newspaper pages from 1777-1963 or use the U.S. Newspaper Directory to find information about American newspapers published between 1690-present. Chronicling America is sponsored jointly by the National Endowment for the Humanities external link and the Library of Congress. Learn more
Image provided by: Arizona State Library, Archives and Public Records; Phoenix, AZ
Newspaper Page Text
Ihoo’aah biniighe, taa ho honi tsekees bik’ehgo na’ada biniighe, doo naas ’adooldah biniighe. Subscription Price T’aa+a’i Si+tsoozigii 3 cents T’aa+a’R Naahaiji T’eiya 25 cents UNITED NATIONS NAAS YIKAHAA TAADEE NAAS YIKAH NAABEEHO SILAAGO LA’ MEDALS YOOSBA RUSSIANS T’AH NAAS YIKAH ’ANAA’ YINDAALNISHII BIDI’NIDZIN Anaa’ T dd Nads Yit’ih Bini’anf ddts’dzi doo bini’anf ddtsohndi zidqq bighi’" keyah ta’i daniliinii bisilaago faa ’iighisii nda’oolndad. Jo ’ei ’iidqd silaago keyah Italy gholghehigii yiih dahaazbaa’. Dine Italy yikaa gi keedaha finigii United Nations bika ’adiijah doo Germans bit da’ahidiigqat daaniigo yee ’adee hadadeesdzii’. Silaago binanfa’i General McArthur gholghehigii bisilaago feiya Lae doo Salamaua doo Finchhafen dahoolghehigii deisna. Russians bisilaago feiya kin Kiev gholgheego dah shijaa’ign yidahodeeza. Adahwiis aagob dine too ahoyoi ’anaa’ t’aa hahi ndoot’ih sha shin danizin. Ghaqji doo nitch its osi ndizideq bighi’ United Nations bisilaago t’aadoo bik’ehodeesdli ’igi da ndi k’ad doo ts[[tgo naas yikah da, fad hazhb’o Russians t’eiya t’ah ndi tsjitgo naas yikah. Germans Italydi T’aa ’lighisn Yeigo Bit Da’ahijigq Keyah Italy gholghehigii bikaa’gi Ger mans fad ’iighisii bit da’ahijigq. Germans dzit bighi’gdo ndahaaznaago biniinaa ’avoo dabidziil. Jo dii dzitdqe’ nihisilaago t’aadoo ta’ bidittishi Germans hadmool katigii doo bihoneedzqq da. ’Ako. ’ei bi niinaa United Nations bisilaago doo, hah naas yikah da. Dine ta’ ’adaamigo feiya General Eisenhower t’oo fad ’akwe’e Ger man bisilaago yotq’, ’ako nddndtahgdd da’ahijiganigii feiya t’aa bi’oh neel’aq dooleet L>ini ighe. ' Germany Bik*iji’ Hadah ’Ada’iis’nil Nitch’its’osi hdizidqq bighi’ United Na tions b ichidi naat’a’i too ’ahayoi Germans bikeyah yikda’gob tadadoofa’., Ako Ger manydi kin dah naazhjaa’aq t’aa ’lighisH ti’dahooznii’. Germanydi kin Berlin ghol gheego dah shijaa’ign t’eiyd dikwiidi sh[i bik’iji’ hadah ’ada’iis’nil. Dii Berlin hool ghehidob t’eiyd German dine’e bd hoot’aat. Germany bik’iji hadah ada ii niitgo i ii ’aah doo niyiitkah. German bichidi naat’a’i t’eiyd fad dikwii Englandi kin London ghol gheego dah shijaa’ign yik’iji’ hadah ada ’iiznil. ’Ako ndi German bichidi naat’a’i faadoo ’ayoi ’adaadzaa da. Binaa’adaatts’ozi Na’nle’dii ’Aa Tiih Yijee’ Bini’anf dqts’dzi ndizidqq bighi’ General Me Arthur tahgo Finchhafen hoolgheego haz’anigii yisna. Jo dii Finschhafen hool ghehigii Bindd’ddaattsozi fad ’iighisii yee dabidziil nfqe’. Binda’adaatts’ozi nahji’ ’andahonitkaadgo ch’eeh ’adddt’iid. ’Aa doo General McArthur bisilaago keyah tonteel bikaa’gi Bougainville gholghehigii yaa tiih nda’ii’eezh. Jo ’ei silaago Marines daolghehigii ’atse yaa tiih yijee’, ’dadoo bik’iji’ ’inda army deitninigii ’anadnadjee’. Jo dii McArthur bisilaago Bougainville hoolgheego deisnanign beego Binaa’a daatts’ozi Buka doo Buin doo Rabaul da hoolghqego yikaa’ ndaakai yeq t’oo ndaas dziid. Dii Rabaul hoolghehigii t’eiyd Bi ndd’adaatts’dzi yee dabidziil, haala ’akwe’e tsinaa’eet nizhonigo ba haz’q. Russians Bidziilgo La’ Da’iilaa Ghaaji’ ndizidqq bighi’ Russians bisilaa go kin Kiev doo Krivai Rog gholgheego dah shijaa’ign yiniighe naas deeskai. Nitch’i ts’osi t’oo hayiitkanqqddd’ German bi silaago kin Kiev gholghehedoo hadahi neezhehaq’ doo Krivai Rog gholghehigii yich’dah niikai. Russians kin Kiev gholghe higii deisna, ’ddddd Russians bisilaago naas naddeeskaigo kin ta’ Zhitomir gholgheego dah shijaa’ign yisnaago nahookgs doo sha di’aah biyaajigo kq’ na’atbqqsii bitiinigii Germans bits’qa’ shondozt’e’. Germans dii niHoimumi Vo I. I, No. 5 ko na’atbqqsii bitiinigii yee dabidziil nt’eq\ haala ’ei bisilaago da’ahiganigdo yee t’aa doo le’e yich’i’ ’adayiigheeh nt’eq’. Rus sians binant’a’i Stalin gholghehigii bidine’e yich’i’ haadzii’go dii kin Kiev doo Zhitomir gholghehigii shdndeisiilt’e’igii bee t’dadoo bahat’aadi Germans bik’ehdadeedlij’ ni. Keyah La’ i Daniliinii Submarines La’ Dayiilaa United Nations bitsinaa’eet bini’an t’ddts’dzi doo bini’ant’qqtsoh doo ghqqji’ ndizideq bighi’ Germans tsinaa’eet sub marines deitninigii yit da’ahigdqgo na ’ahodnaad. Germans bitsinaa’eet subma rines gholghehigii t’datahagoo wolf packs deitniigo ndaakai. Ch’ddshddqdqd’ dii tsinaa’eet submarines deitninigii ’ak’eh dadidlfi nt’qq’. United Nations bitsinaa’eet t’oo ’ahayoi taah dayiiznil. United Nations binant’a’i daniliinii tahgo ’at’eego ahigq yinaadahodeez’d. Jo ’ei tsinaa’eet t’dadoo le’e ndeighehqq chidi naat’a’i ndeigheego dnaadaalyaa. Ako Germans bisubmarines nihitsinaa’eet yaa tiih najahgo dii chidi naat’a’i yeq submarines yik’iji’ hadah nda’ii’nit. Dii kot’eego ahiganigii bee ta’ yilyaa. Germans bisubmarines t’oo ’ahayoi taah yi’nil. Nihisilaago doo t’dadoo le’e bee da’ahijiganigii t’dadoo dt’ehegod t’oo ahayoi Europeji bit tse’naa nda’iiz’eel. United Nations Bisilaago Gilbert Islands Yaa Tiih Yijee’ Silaago nda’at’eetigii binant’a’i Admiral Nimitz gholgheii ’aniigo t’eiyd tonteel Pa cific gholghehigii bikaa’gi keyah ’atts’iisi go Makin gholgheego dah si’anigii nihi silaago deisna ni. Jo dii keyahigfi Gilbert Islands deitninigii ta’ ’at’e. Keyah Makin gholgheego dajisnanigii t’eiyd t’aa ’ako neehee. Makin Island bikaa’ddo naand tahji’ Truk gholgheego ndhast’aniji’ chidi naat’a’i ’atnaadaat’ahgo Binda’adaatts ozi bitsinaa’eet yik’iji’ hadah anda’ii’nit dooleet. o Yas nitt’ees tseebiits’aadahgdo yootkaat go beeso ’a’ii’nitigii (War Loan) hanaa nat eeh doo atsa biyaazh ashdla’dadahgdo yootkaatgo niit’eeh. War Bonds ndahotniih, ’ei beeso hasht’e’ nihe’niit ’at’e. RED CROSS NAABEEHO SILAAGO YIKA ’ANAJAH By Mary Ghddzhch’jfd ndizideq bighi’ Naabeeho t’oo 'ahayoi American Red Cross ’atah daazlii. Jo ei Red Cross beeso yee yikd ’iijee’ Kot’eego Red Cross gholgheii Naa beeho silaago ’atah danilinigii yika ’anajah. Jo dii t’eiyd t’aa Red Cross gholghehigii ’a fee ndi Home Service Division naadaolghe Naabeeho silaago ’atah danilinigii doo fad bi nizingo hooghangoo dah nididoo daat dago haz’d. Silaago binant’a’i danilii nii beeda’iitniihgo feiya ninadahakdah. Hooghandi fad yeigo dine ta’ baqh dah haz’aqgo doo silaago shaa nidoodaat jini zingo American Red Cross bit hozhdoolnih doo ha neiddokit. ’Aniid nideezidigii bighi’ Tseghahoodzanigi Home Service Depart ment daolghehigii Naabeeho silaago dani linigii bd beesh tichii’ii bee dahane’igii (telegram) tadiin doo ba’qq ashdla’go bee bd hoone’ ako t’oo konighaniji’ bik’ei yaa ninahidookah biniighe doodaii’ baa nida’- diist’aneq bd naas naadadoolkit biniighe. Naabeeho silaago dajizlj’igii aha’jisgeh t’aa ’iighisii beehozingo feiya hwe’esdzaan doo haatchini ha bich’j’ na’iilghee dooleet. ’Aniid nideezidee bighi’ Red Cross Naa beeho silaago ta’ nidayiikeedgo nadza doo ’inda ’asdzani bit ’ahaa jit’azhigii ’il[igo December ], 1943 E. Stewart (legalized) ha ’alyaa. ’Ako ei k’ad ya’a 't’eehgo be’esdzadn doo ba’atchini bich’j nda’iilghe. ’Ashiike nizaadi ndaakaaigii k’adeq hooghandqq’ han’ deiniih. Tseghahoo dzanigi Red Cross bd haz’ani doo silaago naaltsoos yich’i’ ’adeifj. Naabeeho ta’ South Pacific-di Marines ’atah ni I [[go she’esdzaan t’dadoo shich’i ’ak’e’etchihi k’ad fadta’i naahai niigo ’ak’e’eshchi ndi bima t’eiyd fad ’ataji’ naaltsoos t’aa Naa beehok’ehji bik’e’eshchiigo bich’i’- ’iit’[[ la. Bilagaanaak’ehji doo beehonohsin dago t’aa Naabeehok’ehji ’ak’eda’otchi. Dii Bi lagaanaak’ehji doo Naabeehok’ehji ’ak’e ’elchihigii doo nihit beehozin dago fad haiida yeehosinii niha ’ak’eda’atchiigo ya’at’eeh. Ji da’dlta’gdo bd da olta ’igii doo ’ee’ neishoodii doo naalghehe yd naazda higii sh[[ ta’ nihika ’adoolghotgo ’at’e. American Red Cross Home Service Depart ment daolghehigii naaltsoos bich’i’ adaal ’inigii t’aa ’attso kodi hooghandi ’adahoo t’ehigii t’eiyd yinda’iditkid. ’Ako Red Cross hane’ fad bit beedahozinigii feiya ’akqq yaa ndahalne’, ndi dine hooghandi ’ada hoot’ehigii bit beedahozinii t’aa bi dahal ne’go t’eiyd ya’afeeh dooleet nt’ee’. Naabeeho Silaago La’ Beesh Bqqh Dah Naazniligii Yich’i’ Yaatti’ Sergeant Tim Touchin Be’ek’id Hoteeli dqq’ dine niljjgo Naabeeho Beesh Bqqh Dah Naazniligii atah sil[’eqdqq’ hitiij[[’go yich’i’ haadzii’. Germany yik’iji’ hadah ’ada’iiznilqq doo chidi naat’a’i bikaa’dqq’ hadah ’adaha’nitigii (bombs) bits’qa’ chidi naat’a’i bqqh dahidiniidee’go k’asdqq’ bi k’iji’ dadeesdqqh yeq yaa hoolne’. German bibee’eldqqh bik’a’ ’atdo’ bi tsiits’iin yisiih. Dii bee’eldqqh bik’a’igii t’dadoo deesdqqh dago yee yidzii’. Dine yit nda’att’a’igii ta’ bigaan doo bik’ai’ gone’ bit ’adeesdoqh. Chidi naat’a’i yee naa kaaigii ’atdo’ bit ’adeesdqqhgo biniinaa hazho’ogo bit tadoot’a’. ’Aadi German bi chidi naat’a’i bik’iijee. Chidi naat’a’i yee naakaaigii bitsiits’iin (engine) naaki bi ts’aa’ dayiitchxq’ dodt’da ’iighisii ndeinees don. Dii kwe’e chidi naat’a’i bee da’ahiji gaqgo t’datahadi ’ahee’ilkid. England hoolghehigii bich’[’ bit na’oo t’ahgo chidi naat’a’i bitsiits’iin ta’ chidi bitoo’ bqqh ’anddnasd[id. ’Ako ’add dd t’data’i yee bit ch’et’a’. Dii chidi naat’a’i yee naakaaigii t’eiyd dii’ bitsiits’iin nt’qq’, ’ako t’data’i yidzii’. ’Ako ndi nizhonigo bit naneezda. Chidi naat’a’i ya’at’eehgo bit naneezda hr / r \f r t r rryi rr y ryr .y r i >«_l ' ign doo hoyee dee ya at eehgo atah na dzaago biniinaa Bilagaanaa silaago yit donilinigii baa ’atidadineesdlii’. ’Aadi t’da doo le’e ndddajiitb[ihigii naaki yoosba, jo ei tadnyaagoo t aadoo yik ee bit yee dago biniinaa Distinguished Flying Cross doo Oak Leaf Cluster gholghehigii yoosba. Naabeeho Beesh Bqqh Dah Naazniligii yich’[’ yatti’go Naabeeho dine’e ’anaa’ binda’anishgod yeigo naanish bidadoot kaal, doo t’aa ’akwii ji naanish bidadoot kaal doo t’dadoo le’e Naabeeho bikeyah bikaa’gi baa saad holdnigii ’attso hash t’edadoohtiit niigo haadzii’. ’Ako kot’eego nihisilaago bika ’anahjah dooleet, doo ’inda nihisilaago ninahaaskaigo t’aa ’iighisii bi ka ’anahjah dooleet, doo ’inda nihisilaago ninahaaskaigo t’aa ’iighisii bika ’adoohjah niigo haadzii’. Window Rock, Arizona 'Ashiike silaago atah danilinigii naaltsoos keshmish bee beehanii higii bich i’ bit ’ada’ot’i. Subscription Price ’ 25 cents a Year. 3 cents Single Copy Make Payment to Treasurer of United States To Naneesdizidi ’Oita’ Binant’a’i La’ Naanadzd Nitch’its’osi nideezidqe bighi' To Na neesdizidi ’olta’ binant’a’i ta' naanadza ’ei Mr. Walter F. Gray joolghe. Chilocco hoolgheedqq’ jiniyd, doo ’aadi naalnishgo tsosts’idts’aadah naahai. Tadiin doo ba’qq d[(’ ndahaiidqd’ Mr Gray be’esdzqa t’ah ’at’eed nilt[go Naa t’aanii Neezdi (Shiprock) bighan nt’ef’. Bizhe’e t’eiyd Charles W. Higham ghol ghee nt’qe’. Dii hastiin t’eiyd Mr. Shelton yd ’naaltsoos ’iit’f[nt’qq’. Mr. Gray be’esdzaan 'aniigo doo atk’i dad’ adahoot’eheqgi adahoot’ee da k’ad ya’adahoot’eeh ni. Bizhe’e t’eiyd Ldk’a’- deeshjindi 'attse bd olta'i nil[[ nt’qe’, ’iidd<T Lok’a’deeshjindi t’do ji’olta’go. ’lidda’ T’iisyaakindoo Lok’a’deeshjinji’ tsinaabaas bee ’atnaadajikahgo naaki bi ch’i’ nidahwiilkaah nt’qq’ jini. Jo ako t’ad naakiidi ’akoq ’atnaadajikago ninahah nt’eq’. K’ad t’eiyd atiin ya’adahoot’eeh doo chidi beego t’da naaki ’ahee’ilkidji’ biighah. ’Aak’eedgo ch’iyaan t’adta’i nadhaigod biighahgo ninadajiitnih nt’qq’ ji ni. Beesh bee hane’e ndi ’adaadin ht’qq’. T aatahadi dam[igo na’adleehgo bik’eh dine ta’ taa ni’ naaltsoos (mail) ha ’atnanalgho’. K’ad t’ei yd dii t’aa ’attso ya’adaat’eeh. Tadiin doo ba’qq d[f ndahaiidqd’ (1909) Mr. Higham joolghehigii Naat aanii Neez gi ha’atchini bit jinina. ’lidda’ Naat aanii Neezdoo Tota’ji’ tsinaabqqs stage coach deitninigii t’eiyd bee ’atnaada’aldah. ’Abi nigo t’ah chahatheetgo hot dah ’adiibqs. Tsetaakanigi t’eiyd taa 'iighisii ahoot ts’dozigo ch’e’etiingo biniinaa dine hadda jijahgo ’inda ch’ind’abqs. Naat’aanii Neezdoo To Hdali[ji’ dee shaat jinizingo t’eiyd tooh nilinigii (San Juan) ha’naa not ne’a’ot. ’Ako ndi to nd’oot masigii ’atdo’ badhadzid. Tooh ghonaani doo ’inda \{[ doodaii’ tsinaabqqs bee dash diighaah To Hdaliigdo. Lahda t’da bita’igi hot nahaghis nt’|q’ j ini. ’Ako bd da olta’i tt ee go ak ahkq’ ndeilo’go hadadh daha kdah nt’ee’. K’ad’ei dii taa ’attso yaadaa t’eeh. tah ’atk’idaq’ to yilqqdgo kin- ’attso ’adahaaz’eel j ini Naataanii Neezgi. Dine keedahat’inqq t’eiyd deilk’igigii bi kaa’ji’ hadahizhneezhehaa’ jini. Mr. Ffigham t’eiyd k’ad taa ’iighisii has tiin sani silii’. T’aa ’aniidigo naanish yits’a niya. Ako ndi bitsi Mr. Gray be esdzani gii dii taa ’attso yendlniih. Dii taa ’attso yaat’eeh adahoolyaaigii baa shit hozhq ni jini. To Naneesdizigi Naabeeho bitah na nisdzdhigii atdo’ baa shit hozhq ni jini. T’ad ’Akwn Jj Naanish Bidadootkaal ’Anaa’, binda’anishgoo Naabeeho t’oo ’ahayoi ’atah ndaalnish. Naabeeho tad ’iighisii ya’dteehgo ndaalnish. Silaago nahalingo anaa’ binda’anishgdo ndajil nishigii t’aa ’akwii jj naanish bidazhdii’aa go yd at eeh. Silaago danilinigii binaanish doo yidadiilkaa! dago nihe’ena’i nihaa tiih doojahgo haz a. Anaa’ binda’anishgoo ndajilnishigii doo hanaanish bidazhdiil kaal dago silaago nihe’ena’i yit da’ahigd nigii bee’eldqqh doo bee’eldqqh bik’a’ doo tsinaa’eet doo chidi naat’a’i’ bi’oh dinoot nah. Silaago doo too neeshch’ii’ ndhddlddh biniighe doo ’azhish biniighe addahoot’ijh da. Aadoo ’atdo’ t’aa hoolzhishgi doo bi ghangoo ’anidahakdah da. Haala ei bi naanish daniliinii tad akwii \[ yidadiilkaal. ’Anaa’ binda’anishgdo ndajilnishigii doo hazho’o ndajilnishgoo nihe’ena’i bee bich’f nahaldoh. Taa aniiltso Naabeeho silaago adaatehigi at eego naanish bidadiilkaal go ya at eeh.