ADAHOONIIIGII
THE NAVAHO LANGUAGE MONTHLY
VOL. 2, NO. 7
TEXAS HOOLGHEEGO NaHaSDZOOiGH BIGHI’T’AA
DOO LE’i DEESDOOHGO T 66 AHOJIYOI NDAHO’-
DIZTSEED D 66 JILA’I ’ATIDAZHDIILYAA
\
1 Texas hoolgheego ndhasdzooign big hi' shadi’aah bichi j igo tonteei bibqghgi
kin Texas City gholgheego dah shijaa’. T’ah doo la’i yilkaah y§?d qq ’dkwii
ha'at'ii shji "nitrate" gholghee lei’ tsinaa’eet bee niigjjgo tsinaa’eebgii bikaa-
bidadajiiniif nt’fe’ la’ dadeesdggh jini. Dii "nitrate" gholghehigii naltloh
go t’eiya bee’eldoqh bikg’ nahalingo diiidggh jini. ’Ako fa 1 ’adaaniigo dii "nit
rate" gholghehigii ta* ndaasttee’go biniinaa dadeesdggh sha’shin daani.
Tsinaa’eel "nitrate" gholgheego dah
yooghelq? ’altso diitaa’ jini. Tsinaa-
Nihi Hoa Doohnut Kahoot’jjdgo?
AMERICAN RED CROSS PHOTO
Dii kwii naaltsoos bika'agii nihi nihinaat ’a
hoot'ijdgoshq’ haa doohniil? T'da ninaha
haah bik'eh t’aadoo le’e t’aadoo hooyani ’a
ti’ooliilii haa shjj neelaa’ ninadahattsi’. Ha’-
at’eegi da t’aadoo le’e kot’eego ’ati’iilaago
’altse choo’jjhii bee ’aka ’i’doolgholigii Lichii’
’Atnd 'Asdzoh ya ndaalnishii yinda’niltin.
’eel biyaadi naabatgo yee naaghahigii
ba ni’aii yqq dii t’aadoo le’e deesdqqhi
doo t’datahadi tsin sitqqdi leeh yi’aago
bik’i dazhneeztqq’ jini. Ti sh[[ dii dees
dqghigii ’akonizaagoo yee ’adziilhaal.
’Aadoo beesh danidaazii da kin yil’a
hqq yitahgbo ’ayiighazgo biniinaa kin
naaznil yqq t’oo ’ahayoi yinika hees
ghod doo t’aa ’ei Iq’i ndahastseed jini.
Dii deesdgqh doo bik’iji’ t’oo ’ahayoi
go dahodiiltla jini. ’Aadoo dii deesdgq
higii biniinaa kin la’ ’ahiih ndahas
daazgo t’oo ’ahojiyoi hak’i dahooldaaz
1a jini. Dii deesdgghigii biniinaa t’oo
'ahojiyoi t’aa ’iighisii hwii’ dahasdilgo
biniinaa hats’dos la’ daheezdlaad jini.
Jo ’ei ’akojiit’iihgo hanii’dqq’ doo ha
jaaghi’dqq’ da, hadil yqq hadaagoh jini.
Dine daneeznanigii ts’ida ’aneelt’e’gi
t’ah doo beehoozijh da jini. ’Ako ndi
WINDOW ROCK, ARIZONA
la’ ’adaaniigo dazhneeznanigii t’dala
di miilgdd ’adoolkil sha’shin daani jini.
Doo ’atidazhdiilyaaigii t’eiya taadi
miilgoo ’adoolkil sha’shin jini. Dii kin
haal’ahigi tsesq’ ts’ida t’aa daholonigii
’altso naaztseed la jini. Dii tsesq’igii
’ahiih ndahasdaazgo sh[[ la’ ’atidahoo
laa.
Dabiinaligii 'adaaniigo dii "nitrate"
gholghehigii deesdqqhgo kin ’ayoi ’ada
niltsogo naaznil yqq dine ch’eeh naani
deijeehgo bik’iji’ ’ahiih ndahasdaaz
daani jini. Dii deesdqqhgo t’aadoo le’e
kintahgbo ’ayiighaz yqq biniinaa la’ kin
bighadahasdzqqgo. ’adayiilaa la jini.
La’ t’eiya hajaad da, hagaan da ’altso
dii deesdqqhigii nayidazdiikal 1a jini.
La’ t’eiya dazhdiilid jini.
Dii keyah nihil dah si’dnigii bikaa’gi
t’aadoo le’e ’akot’eego ’ayoi ’anaaha’-
nehe t’aa ’iighisii Iq’i naahai jini. Dii
’ayoi ’ahoodzaaji’ ’azee’iil’ini Lichii’go
’Aina ’Asdzohii yd ndaalnishii t’aadoo
hodiina’i ’alah ’alyaa jini. ’£i shi[ dine
’ayoi ’adabi’diilyaaigii yika ’ iijee’; jo ’ei
Lichii’go ’Aina ’Asdzoh ba beeso ’ada
ha’niil baa nind’aldahigii beeso yqq ’d
kodahooniilgod chddaoo’j. ’£i sh[[ ’a
niid la’ beeso ’adahisoonil yqq ’atah
chodaooz’ijdgo ’at’e.
Dii Texas City hoolghehegi dikwiigo
shji tokq’i binda’anish ht’qq’, ’ei k’ad
la’ t’ah ndi dadeek’qqh jini. T’aadoo
le’e nda’altseedii ’aldo’ t’ah ndi kintah
goo nda’ajool jini. Jo ’ako dii kin dah
shijaa’agi t’ah doo ghee’ bii’ haa’al
deeh da.
Naadiin taa’ naahaiidqq’ shijgo ’ln
dins daniliinii keyah United States
gholghehigii bikaa’gi ndabi'diichihigii
t’aa ’altso "citizens" danil[i dooleel
|ha’niigo beehaz’aanii ’alyaa jini.
NAATS’O’OOtDISII NTSAAIGII
LA I NDAHASTSEED
2 ’Aniid ndeezidqq bighi’ Oklahoma
doo Texas hoolgheego ndhasdzooigii bi
ghi’ ndats’o’ooldisiitsoh naaya jini.
T’dalahadi neeznadiin doo ’ash
dladiin jilt’eego dii ndats’o’ooldisii naa
yahigii ndahastseed jini. T’dalahadi
miil daats’i jilt’eego ’eiya t’oo ’atidazh
diilyaa 1a jini. Dii ndats’o’ooldisii yigii
t’eiya naaniigo t’dalahadi neeznadiin
’adees’eezgi daats’i ’ahonilteelgo yil
ghod jini. Kin Woodward, Oklahoma
gholgheego dah shijaa’ nt’qq’ ’ei k’as
dqq’ ’abi’disdiid 1a jini. ’Azee’iil’ini
Lichii’ ’Aina ’Asdzoh yd ndaalnishii di
ne ’atidadiilyaaigii doo bighan bil naa
’adahaayoligii do’ yika ’iijee’ jini.
Dii ndats’o’ooldisiitsoh gholghehigii
t’aa ’iighisii bidziil jini. ’Ako tsin nitsaa
’adaaz’ahigii ndi hayiiznil doo kin t’aa
’at’e ’ahiih ndahaasdaaz jini. T’aadoo
le’e tsin da bil naanideiydligii t’aa bi
holnihigii baa ’adaajil jini.
Bilagaana ndats’o’ooldisiitsoh dayiil
tsanigii ’adaaniigo t’aadoo le’e tsin da,
kin ’adaalts’iisi yqq da, chidi yqq da na
hazbqsgo bil naanideiyodl daani jini.
Bilagaana la’ koniigo yaa halne’ jini:
"T’aadoo le’e ’adahalkeedgo danil’mi
gone’ ’atah shinaal ht’qq’ t’aadoo hoo
yani chahdolheel. Tl’oo’di t’eiya haah
gooshij ’iits’a’. T’oo hodiina’go kin bii’
danihinalqq bikaadqq’ nahji’ bil ’iiyol.
’Aadoo kin bii’ danihinalqq lahji’ ’ahiih
naalddaz. Ndi dahanalqq t’aadoo la’
haada jiidzaa da,t’6o ghone’e hadhgod
shi[ leezh bee chahdolheel. ’Aadoo kin
’iildazqq bikaa’ go’qq ’atah ch’inish’na’
ntV4’ hddhgodshjj dine daachago naa
nic jijeeh doo la’ t’eiya ni’goo nikizh'-
del’a. ’Asdzani la’ bik’i hooldadz lei’
handadziiz. La’ tsiniheeshjiT bqqh ha
dahidiidladigii hagha daaz’aago nijizh
jee’. La’ hak’i dahooldaaz la. La’ ’ei
ya t’oo hatah dahwiistq’ la. La’ t’eiya
hak’i hooldadz lei’ bighi’dqq’ hajaad
t’eiya haa’a. ’Ako t’oo chidi hakda’gdo
ndadilgho’go ghonaasdod ’altso daho
diisei," niigo yaa halne’ jini.
Johonaa’ei ’ani’diTdla’igii tseebii dah
’alzhingdo nina’alki’go ’inda nahas
dzaan dah si ’an ig i i yaa ni’dildla’ jini.
May 1, 1947