Search America's historic newspaper pages from 1770-1963 or use the U.S. Newspaper Directory to find information about American newspapers published between 1690-present. Chronicling America is sponsored jointly by the National Endowment for the Humanities external link and the Library of Congress. Learn more
Image provided by: Arizona State Library, Archives and Public Records; Phoenix, AZ
Newspaper Page Text
8 ’Anaa’ yggdqq’ chidi naat’a’i bi kaadgg’ bombs deilniigo bidah ’ada ha’niligii naanala’ ’aniidi yigii lahgo anddnat’eii Bindd’adaalts’ozi dine’e bik’iji’ bidah ’ee’nil ygg shj] t’aa la’ daonii’. Jo ’ei t’aa ’iighisii badhadzidii ’at’e. Dii t’dala’i si’anigii lahgo kin t’aa yil’da nt’gg’ bee ’asdjjd doo Iq’i hooghqq. T’oo ’anaa’ hazlj’ggdqq’ Bilagaa na ts’ida ’aghaadi ntsidaakeesii dii a toh bomb deilninigii ’adeileehgo yaa ndiikai. ’Alyaago ’ate’el’inigii t’ad bil beedahozin ndi ts’ida ’at’eego ’adool niilgi t’eiya t’aadoo bil beehozim da la. Naaki naahaiidqq’ shjjgo ’inda ’adool niilgi yeeda’deezta. ’£i ’alyaa doo New Mexico bighi’ dine doo Iq’i keedahat’i nigi bihodinootah ho’doo’niid. ’Aadi bi honitaah biniighe beesh deigo nizaad goo ba yaniiltl’qggo ’alyaa. Dii bomb ygg ya’niitl’onigii bilatahdi dah yis t’q. ’Aadoo nizaadgoo bits’ada’iisdee’. ’Ako ’inda bidah ’eelne’ doo ’ayoo ’iis ts’qq’go deesdgqh jini. Doo ’ayoo bidziil 1a jini. NT nikeelts’id ygggi hotsaago leezh hastqqdi ’adees’eezgoo yaa ko yiilaa 1a jini. ’Aadoo beesh yaniiltl’o ngg do’ ’altso yidiilhjj’ 1a jini. Binaagoo t’ad ’iighisii hoteelgo leezh ygg ’altso dadiilhjj’ lago tozis sikaad nahalingo haz’q jini. Dii bomb ygg deesdgghgo t’aa ’iighisii bidziilgo bits’adi’nidldad jini. Dii bee bits’ada’deezdladigii haashjj neelqq’ ’al’qq ’adaat’eego bee bits’adi’- nidlaad jini. Dii bits’ada’deezdladigii la’ t’aa ’iighisii beedahadzid jini. Bilagaana bidziilgo ntsidaakeesi gii la’ ’adaaniigo dii bomb bits’adi’ni dladigii t’aadoo hodina’i ni’dildlaad 1a daani jini. Dii ’i’diidladigii to yilk’ool nahalingo tahgoo bita’ danizaadgo doo tahgoo bita’ adaahanigo bee Tdiidlaad jini. ’Azee’iil’ini yee ’agha da’dildlaad igii shj[ la’ daah’j. Dii bee ’agha da’- dildlaadi bee haada’didla’- igii t’eiya X-rays deilni. Dii ’adinidiin X-rays deilninigii dine bee bigha da’- diildlaad. Dii bee hagha’dildla’go t’aa doo ’at’ehi da doo t’aadoo baa ’ahozhniizjjh da. Haala ’ei t’aa hazho’o t’[jhdigo bee hagha’dildla’ ’ei bqqh. Lq’igo bee hagha’dildla’go t’eiya t’aa doo hodina’i ’ahodilk’qqh. Naanala’ bee dadi’ndinigii t’eiya dii X-rays ghol ghehigii bilaah ’at’eego la’ dabidziilgo at e. Dii bomb deilninigii bidah ’eelne’- go deesdggh doo bik’iji’ bomb naalts’id y£§gi leezh doo tsehigii ha’at’ii sh[j beedahadzidii bee bts’ada’deezdiin si -1 if’ jini. ’Ako chidi naa’na’i beesh da dilhjhigii (lead) naazkaadgo 6 ATOMIC BOMB BAA HANE’ aaji’ bee nda’asdee’ jini. Dii dadi’ni dinigii t’eiya dii beesh dilhjhi gholghe higii doo yigha’deeldlaad da jini. Dii bomb gholghehigii t’eiya beesh la’ uranium gholghee lei’ bee ’alyaa jini. Dii beesh uranium gholghehigii t’eiya beesh dilhjhi gholghehigii bilaah ’at’eego ndaaz jini. Dii beesh uranium gholghehigii ’aldo’ t’aadoo le’e baa hadzidii doo yit’jjgoo bee bits’adi’hdiin go ’at’e jini. Dii beeshigii ’alt’qq’igo nizhdiiltsooz doo jizdisgo t’ad bini’idi didooltlil. Kg’ nilch’i oxygen gholghehigii t’eiya yee diltli’. Nihi ’aid6’ t’aa ’ei bee dahinii’na. ’Ako ndi dii beesh uranium deilninigii t’aadoo le’e lahgo ’at’eego neutrons gholghehigii t’eiya bee diiltli’. Dii bomb bee ’ahit dahwiilne’igii t’eiya atom bomb gholghe jini. Na hasdzaan bikaa’ daholoonii t’aa nihi ndi t’aa altso t’aadoo le’e atoms ghol ghehigii bee ’adaalyaago ’at’e jini. Dii atom gholghehigii doo yit’jj da jini. Dii atom gholghehigii t’aadoo le’e taa’go bii’ naahodlg jini. Jo ’ei neutrons doo protons doo electrons naadaolghe jini. Nihila’ danol’j. Jo ’ei neutrons deilni nigii bii’ holg. Jo ’ako ’ei nihila’ ’dnil dasigii ’alnii’ bilaahgo bee ndaaz. Beesh uranium deilninigii do’ neutrons gholghehigii bii’ holg. ’Ako ’ei ’aldo’ ’alnii’doo neutrons bee ndaaz. Jo ’ako ’atoms gholghehigii t’aa ’iighisii ’a daalts’iisigo ’oolghe. ’Aadoo dii neu trons gholghehigii do’ atoms deilnini gii t’eiya bii’ holg. ’Aadoo dii neutrons gholghehigii ’aldo’ t’aa ’alaji’ ghodahgo nilch’i bii’ holgggo ’at’e. ’Ako dii neutrons nilch’i bii ’ daholonigii t’aadoo le’e danitl’izii beesh da yinika halgheed. ’Ako dii beesh uranium gholghehigii bighi’di ’a tohs gholgheego holonigii yich’j’ bigha halgheedgo dii atoms gholghehigii yi dildon, ’ako ’ei bee dii beesh uranium gholghehigii t’ad bini’dii dildon. ’£i ’aaldadii’ni uranium gholghehigii t’aa doo le’e neutrons gholghehigii t’eiya yee dildon. ’Ako shj] k’ad la’ ’adeinohsin. Neutrons gholghehigii t’aa ’altsogo ho- Igg doo beesh uranium gholghehigii yi dildon lei’ ’akoshq’ ha’at’eego dii beesh uranium gholghehigii doo t’aa naazni ligi ’altso diildggh da danohsin shjj. Jo ’ei kot’e. Dii beesh uranium gholghe higii t’datahagi Iq’i ’alah ’ajiil’jjhgo ’inda diildggh. Shqq’ naaltsoos t’aa ’al ’qa naaznilgo ’ajiil’i[h doo la’ jidiiltli’, ’ako t’aala’i ’adik’qqh. Doo t’aa ’at’e diiltlaa da. Dii naaltsoosigii t’aaldhaji’ ’alah ’djiil’jjhgo t’eiya t’aa ’at’e t’aa laji’ ’adik’qqh. Jo ’ako dii beesh urani um gholghehigii ’akot’e. Dii nahas dzaan bikaa’gi bita’ danizaadgo daho- Ig. ’Ako doo t’aa laji’ diildqgh da. ’Azhq neutrons deilninigii bitah holgg ndi doo diildggh da. Haala ’al’qq naaznil ’ei bqqh. Dii beesh uranium deilninigii adaalts’iisigo alk’iji’ ajiiniilgo naa kidi dahidedlo’ biighahgo ’alk’i yaa ji i tsihgo too diiltli’ jini. Dii beeshigii ’adaalts’iisigo ’al’qq ndajinil doo tsxj[l go ’alch’j’ kojiil’jjhgo diildggh jini. Bi lagaana bidziilgo ntsidaakeesigii ko t’eego beesh uranium gholghehigii dil dongo yeeda’deeztq. £i bqa atomic deilni. Dii atomic bomb gholghehigii t aa iighisii ’ate'el iinii ’at e. Tad laji’ ’al tso ’anihidootdijtgo haz’q. Dii atom bomb gholghehigii t’aadoo hodina’i aI I jini. ’Aadoo t’ah nahdgg’ Naa ts’ozi bik’iji’ bidah ’ee’nil ygg k’ad bi laah at’eego bidziil jini. Dii doo t’oo dildoni t’eiya da. Diildgghgo taa iighisii sido jini. Ako t aadoo le’e beesh da binaagoo naaznilii ’altso ’iidi yiilk’qqh jini. ’Anaa’ yggdqq Binaa adaaltsozi bikeyah bikaa’gi kin Na gasaki gholgheego dah shijaa’igii bi k’iji dii atom bomb gholghehigii bidah eelne’. Dii kintahgi kin naanala’ ’ayoi aniltsxogo bii’ azee’ ’al'iigo si’qq nt gg . Dii Kin ygg hashtl’ish tse nadlee hi (concrete aeifninigii) bee ’alyaa n t gg jini. Dii kinigii bii’ hastqqdi neez nadnn jilt eego bii’ ndajilnish nt’gg’ altso jineeznaa la jini. Dii kin hash tl ish tse nadleehi bee ’alyaa ygg t’aa doo yeigo haada yidzaa da la jini. ’Ako ndi daadilkal doo tsesg’ ygg t’eiya ’a daadin jini. Dii kin gone’ naaltsoos la’ yeigo alch’i’ be’astl’gggo sinil nt’gg’ bit’eezh t’eiya ni’goo nikeel’a jini. Sbqq’ naaltsoos yeigo ’atch’j,’ be’as tl’gqgo doo hah dilid da leh. ’Ako ndi dii atom bomb gholghehigii dii naal tsoos ’alch’j’ be’astl’ongg t’aadoo ho diina’i ’altso yidiilid la jini. Jo ’ako ’ei bee baa ntsahakeesgo dii atom bomb gholghehigii t’ad ’iighisii sido la. ’Aadoo naanala’ bombs deilniigo bee’eidggh bikg’ dabighi’go dadildoni gii bits’qq t’aadoo le’e bine’ ’azhni cheehgo doo haada haleeh da. Dii atom bomb deilninigii ’ei dooda. Atom Bomb deesdgghigii t’aadoo hwiisxjj da ndi bits’anitdoi yigii hodiyoolheel. ’Azhq t’aadoo le’e bine’ ’azhniichqq’ ndi. A zhq nizaadi njighaago dii atom bomb deesdggh ndi, ’aadoo bik’iji’ dikwii da ndeezidgo atom bomb deesdgqh ygggi (Page 7 bikaa’gi baa naahane’.)