ADAHOONUG VOL. 3 NO. 10 INDINS DANILIINII ARIZONA YH’ KiEDAHAT’I- NiGH NAALTSOOS ADAHA’NitIGU K’AD BAA DEET’A ’lndins daniliinii ’Arizona doo New Mexico hoolyeego nahasdzooigii yii’ keedahat’linii naaltsoos ’atah ’adayiiniit dooleel ha’niigo baa saad ’aghqqgo haa sh([ nizahd§§’ hoolzhiizh. Dm naakigo nahasdzooigii biyi’ Bilagaana ’alqaji’ naaziinii ’lndins wolyeii dii naaltsoos ’ada ha’ni+fgff doo bideet’i’ da, haala ’aaji Waashindoon baa ’ahalyq, doo keyah doo yik’e nida’ii lee da, ’ei bqqgo doo bideet’i’ da daaniigo hoolzhiizh. Naats’ozi bit da’ahijoogq qqdqq’ dii kwii tsinaa’eettsoh be’elyooigii ’atah bee da’ahijoogqq’. ’Aadoo bik’ijj’ ’inda atom bomb wolyehigii bee ’ihonitaahgo dii tsinaa’eet atah bik’ijj’ bihoneestqq’. ’Ei ’akodzaa doo ha’a t’ii shjj ’oolye "Radio-active" ’ei ’dkoolyehigii bii’ hazlij’go biniinaa kwii t’oo taah yit’aahgo naaltsoos bikaa’. Bilagaana la’ Judge Levi S. Udall wolye ’ei ’aniigo ’lndins danilinigii ’Arizona yii’ kee- i dahat’infgii dii naaltsoos ’adaha’niligii t’aa bideet’i’ 1a niigo yee haadzii’. ’£i bqqgo k’ad ’lndins daniliinii Iq’i dii naaltsoos ’adaha’nil igii bee ba hoo’a’ silj[’. i ’Ako ndi dii ’Arizona nahasdzooigii biyi’ 1 'lndins keedahat’inigii ts’ida naaltsoos wolta’ doo ’ak’e’elchi yeedahosinii ’eiya ’atah naal tsoos ’adayiiniit dooleel bidoo’niid. ’Ako dii k’ad ’lndins daniliinii ’Arizona yii’ keedahat’i- 1 nigii doo ts’ida Iq yeigo naaltsoos yeedahosin da. Hastqqgo ’alkee’ haz’a bizhneel’aqgo t’eiya ’atah naaltsoos ’ajiiniil dooleel la, jo ’ei: 1. Naadjj fa’ honaahai doo deigo ho dees’aago t’eiya ’atah naaltsoos ’ajiiniil doo. 2. ’Arizona wolyeego ndhasdzOoigit biyi’ haghango t’eiya ’atdo’ bee hd haz’q. 3. Naaltsoos wolta’ doo ’ak’e’elchi beehojisingo do’ bee hd haz’q. 4. bee haz’aanii (Constitution ha’ninigii) jotta’go ts’ida ’aniinii hot beehozingo t’eiya ’atdo’ naaltsoos ’atah ’ajiiniit dooleet. 5. T’aa biyo t’ad ha’at’eego da hatsii ts’iin doo ’ahalyqq dago ’ei doo bee hd haz’qq da. 6. ’lnda t’aadoo le’e bqqhagi ’adaa t’eii dabidziilii t’ah doo bee ’adqqh dahojiil ’aah dago t’eiya ’atdo’ ’atah naaltsoos ’ajiiniit dooleet. THE NAVAHO LANGUAGE MONTHLY Dii k’ad naaltsoos jotta’ doo ’ak’e’jiichii go ’eiya naaltsoos ’ahi’nul bee ha haz’a ha’nii go bee ha’oodzi’igii do’ hazho’o baa nitsidaah kees. Jo Bilagaanak’ehji naaltsoos wolta’ doo Bilagaanak’ehji saad bee ’ak’e’jitchiigo t’eiya doo nii da. T’aa Dinek’ehji saad wolta’igii doo bee ’ak’e’elchihigii hoi beehozingo sh([ t’aa naaltsoos ’atah ’ajiiniil dooleelgo ’at’e. Haala dii beehaz’aanii Constitution wolyehigii t’aa dine bizaad bee ’ak’e’eshch[[go jolta’go doo ya’at’eehgo bik’izhdi’yiit[[hgo t’aa.jolta’ nil[j dooleel sha’shin. ’Adahwiis’aagoo ’ada hooniilii ’inda baa nda’aldeehii hoi beehozin go jo ’ako t’aa haiida naaltsoos ba ’adaha’niil sh(j yineel’aanii hoi beehooz[[h ’ako ’ei naal tsoos ba ’aji’a’. ’Aadoo ’inda dii k’ad ’alqqj[’ naaziinii doodaii’ hdahasdzogoo bidine’e yd ’alqqjj’ naaziinii naaznilgoo doo binaanish ni daazt’i’goo hoi beehozingo ya’at’eeh. Dii k’ad hazho’o baa hani’go t’aa dine bizaadigii bee bikaa’ nii’nilgo t’aa ’ei bits’qadoo hoi beeho doozjil ’azha Bilagaana bizaad wolta’ doo hoi beehozin da ndi. Ts’idaash Bilagaana bizaad t’eiya bee ’eehozin. ’Adahwiis’dagoo saad ’al’qa ’adaat’eii yee ’ak’ida’alchiigo doo da yolta’go bee bil ’eedahozin. Doo Bilagaana bizaad t’eiya da. State wolyeego hdahasdzooigii biyi’ Bila gaana keedahat’iinii baa dahojooba’i doo bi ch’i’ ’ahdahazt’i’ daniliinii beeso la’ ba sinilgo bee baa ’adahayq. ’£i Social Security deilni. WINDOW ROCK, ARIZONA SILAAGO aDAHO’DILNE’IGH baa NINaa’DIILDEE’ Tsitkei tseebiifs aadah doo deigo naadiin ’ashdla’jt’ nihooi’dago beeddahaaign silaago ’adaho’dilne’igii binii ye naaltsoos ba ’adadoolniit ha’niigo Waashindoondee’ bee nihoot’q jini. Bini’ant’dqts'ozi wolyeego nidizidigii tddiingoo yoot kaatgo naaltsoos hd ’ddaalne’igii baa ha’aldeeh jini. Naaltsoos hd ’ddaalne’igii t’aa baa na’aldeehgo Bini’ani t’qqtsoh wolyehigii tseebiits’aadahgdo yoofkaatgo ’inda bik’i ’adildeeh. Nddts’ozi bit ’atk’ijiije’eqdqq’ (December 7, 1941) doo woshde?’ Ndats’ozi bik’ehodeesdlij’jj’ (September 2, 1945) silaago ’atah daazljj’ nt’e’fe ’ei k’ad doo silaago ’andddabidi’dooinit da. ’Ako ndi naaltsoos hd ’anaa daalne’igii ’ei t’aa ’akot’e. ’ti t’aa naaltsoos hd ’adaal ne’ naadiin ’ashdla’ doo t’ah woshch’ishdi honaahaigo. September 16, 1940 y§edqq’ doo woshdee’ June 24, 1948-ji’ bita’gi t’ad haa’i da silaago ’atah jilji nt’ee’go naakits’aadah hwee ndeezidgo ’atdo’ doo silaago ’atah naazhdoodleet da. ’Ako ndi naaltsoos hd ’ddaalne’igii ’atdo’ t’aa hd ’adoolniit. Dii k’ad kot’eego silaago 'ada ho’dilne’igii baa ninadda’diildee’ la. All men 18 through 25 years of age must register for the draft. . Registration will commence on August 30, and will go on for 20 days. Exempt from the draft are all war veterans who served 90 days between Decem ber 7, 1941 and September 2, 1945, or who served 12 monhts between September 16, 1940 and June 24, 1948. Dii kot’eego beeso sinili'gii ’lndins daniliinii bich’j’ ’andahazt’i’ii ’atah bideet’i’ dooleeJ - da jiniigo ch’eeh dajokeedgo hoolzhiizh. ’lndins doo bideet’i’ da, haala ’ei Waashindoon baa ’ahalya ha’niigo saad ’alch’[’ ninahinideehgo hoolzhiizh. K’ad t’eiya dii ’Arizona wolyeego nahasdzooigii bigooldi hotsaa gone’ dii ’lndins daniliinii Wqashindoon baa ’ahalyqq ndi doo ts’ida t’aa ’ei t’eiya baa ’ahalyqq da dooleelgo bee haz’qq 1a ha’niigo bee ha’oodzii’. ’ako ’ei bqqgo dii naaltsoos ’ahi’niil ha’ninigii bich’[’ ch’ideet’a. ’Sidiigii bee ntsinaahakeesgo dii k’ad Social Security wolyeego bich’i’ ’andahaz t’i’ii ba ’at’ehigii ’lndins danilinigii do’ bich’[’ ch’ididoot’aal sha’shin. Haala ’lndins dani liinii Waashindoon baa ’ahalya daaniigo t’aa ’ei t’eiya yee bidziilgo dadees’eez nt’ee’. K’ad ’eiya ’lndins Waashindoon baa ’ahalya ha’ni nigii doo hozhg bidziilgoo ’alyaa. Dii ’Arizona nahasdzooigii biyi’ ’anihwii ’aahii nilinigii ’aniigo ’ei ’lndins daniliinii ke yah da doo yik’e nida’iilee da ha’ninigii ’ei t’aa ’akot’ee dooleel. T’aa ’aanii ’lndins da niliinii keyah Reservation wolyeego ba ndahas dzoigii yii’ bikeyah holqqgo ’ei doo yik’e ni’ii lee da dooleel. Tl’oo’ai bikeyah holqqgo ’ei t’aa yik’e ni ’iilee dooleel. ’Aadoo naas ho deeshzhiizhgoo Reservation wolyeego ’lndins ba hdahasdzooigii doo bik’e ni’iilyeegoo hool ’aa dooleel daaniigo yee hadaasdzii’ jini ’ei ’Arizona nahasdzooigii biyi’. Dii k’ad naal tsoos ’ahi’niil nihich’i’ ch’ideet’anigii ’ei t’aa ’aanii ’akolyaa. ’Ako ndi keyahigii ’ei doo bik’e nda’iyiilyee da dooleel. Judge Levi S. Udall has ruled in the Arizona Su preme Court that Arizona Indians have the right to vote. AUGUST 1, 1948